Alerjisi olanlar dikkat! Polen mevsimi kapıda...
Baharın iyiden iyiye kendini göstermeye başladığı şu günlerde tabiattaki değişim insan sağlığını da yakından etkiliyor.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-03-27 11:37:00
Bir tarafta 'bahar geldi, gül açıldı, ruhuma neşe saçıldı' diye keyiflenenler. Bir tarafta 'bahar gelmiş, neyleyim baharı yazı' diye kederlenenler. Bir tarafta eve ekmekle tuz götürmeyi unutanlar... Burnu çeşme gibi akanlar, hapşıranlar, genzi tıkananlar, gözleri sulananlar, öksürenler, nefesi tıkananlar, derileri kabaranlar, kızaranlar, kaşınanlar... Hasretle beklenen bahar hastalıklarla geliyor.
Bir yandan mevsim değişikliğinin getirdiği aşırı duyarlılık ve diğer yandan da baharla beraber bitkilerden atmosfere karışan polenler bu alerjilerin başlıca sebebidir. Polen ya da halk arasındaki ismiyle çiçek tozları, tohumlu bitkilerde erkek organların baş kısımlarında bulunan erkek döl hücreleridir. Bitkinin genetik bilgisini ihtiva eden polenler, yuvarlak veya elips şeklindedirler.
Bitkilerin üremeleri için polenlerin aynı türden diğer bitkilere taşınmaları gerekir. Bu taşınma böceklerle veya rüzgârla olur. Bazı bitkilerin kokulu, parlak ve nektarlı polenleri vardır. Arılar ve böcekler tarafından taşınan ve çapları ortalama olarak 100 mikron olan polenler alerji bakımından o kadar önemli değildir. Çünkü bunların hem sayıları azdır, hem solunum yollarına giremeyecek kadar büyüktürler ve hem de yapıları balmumu gibi olduğundan, bir böceğin ayağına veya bir bitkinin yüzeyine kolayca yapışırlar ve atmosfer havasına karışmazlar.
Alerjik hastalıklar bakımından asıl önemli olanlar, 20-60 mikron büyüklüğündeki, rüzgârın etkisiyle çok uzak mesafelere de taşınabilen polenlerdir. Bu polenler, rüzgâr, yağmur, kuruluk, nem gibi meteorolojik faktörlerin etkisiyle birkaç mikronluk çok daha küçük taneciklere parçalanırlar. Alerjik hastalıklara sebep olmada, solunan havadaki polen miktarı ve bunların havada kalma süreleri de çok önemlidir. Araştırmalara göre, bir polenin alerjiye yol açabilmesi için bir metreküp havada ortalama 25-50 polen bulunması gerekir.
Polenlerin alerjik hastalıklara sebep olma potansiyelleri de farklıdır. Bu bakımdan çayır salkım otu, tatlı ilkbahar otu gibi çayır polenleri; arpa, buğday, yulaf, çavdar ve mısır gibi hububat polenleri, yapışkan otu, akkazayağı ve kuzukulağı gibi yabani ot polenleri başta gelir. Gösterişli ve renkli bitkilerin daha çok alerjiye yol açtıkları sanılır. Meselâ, gül nezlesi diye bilinen hastalığa gül polenleri değil, aynı mevsimde atmosfere salınan ağaç ve çayır polenleri yol açar. Çam polenlerine bağlı alerjik hastalıklar da oldukça seyrektir.
Hava şartları ve polenler
Ülkemizde, bölgelere göre farklılıklar olmakla beraber polenlerin atmosferde en çok bulunduğu dönem nisan-haziran aylarıdır. Sıcak iklimlerde, polen mevsimi 8-9 ay sürer. Küresel iklim değişikliğinin polen zamanlarını uzatarak alerjik hastalıkları artıracağı tahmin edilmektedir.
Sıcak, kuru, rüzgârlı ve fırtınalı günlerde atmosferdeki polen sayısı çok fazladır. Rutubetli ve yağmurlu günlerde ise polenler su ile yere indikleri için havadaki miktarları çok azalır. Birçok hasta, yağmur yağdıktan sonra şikâyetlerinin bıçak gibi kesildiğini çok iyi bilir ve çok rahatsız olduğu zaman yağmur yağsın diye dua ederler. Bitkilerin çoğu, polenlerini gün doğumu ile sabah saat 8 arasında, bir kısmı öğle saatlerinde, bir kısmı ise öğleden sonra salarlar.
***
Polenden nasıl korunalım
Evinizin kapı ve pencerelerini sıkıca kapatın.
Evde ve arabanızda polen filtreli klimalar kullanın.
Evinizdeki polen miktarı çok fazla ise hava temizleyicilerden yararlanın.
Polenlerin atmosferde yoğun olarak bulundukları sabahın erken saatleri, sıcak, kuru ve fırtınalı havalarda dışarı çıkmamaya özen gösterin.
Mutlaka dışarı çıkmanız gerekiyorsa, ağzınızı ve burnunuzu koruyan maskelerden faydalanın.
Polen mevsiminde, açık havada spor ve egzersizden kaçının.
Polen zamanı ağaçlık, çimenlik yerlere seyahat etmeyin, deniz kenarlarını tercih edin.
Dışarıda mutlaka güneş gözlüğü kullanın ve eve gelince gözlüğünüzü bol su ile yıkayın.
Şapka takın. Takmıyorsanız, saçlarınızı yatmadan önce mutlaka yıkayın.
Günlük kıyafetlerinizi eve gelir gelmez, yatak odası dışında bir yerde hemen değiştirin.
***
Çapraz reaksiyon durumunda
Aynı aileden olan bitki türlerinin polenlerinin yapısı birbirlerine benzediği için, alerjik bir kişide aynı aileden pek çok bitkiye birden alerji ortaya çıkar. Buna 'çapraz reaksiyon' denir. Meselâ, huş ağacı polenlerine alerjisi olanların fındık ve kızılağaç polenlerine de alerjik olmaları mümkündür. Çapraz reaksiyonlara polenlerle meyveler arasında da rastlanır. Huş ağacı polenlerine alerjisi olanların yarısında elma ve fındığa karşı da alerji vardır, çünkü huş ağacı polenindeki proteinlerle elma ve fındıktaki proteinler birbirlerine çok benzer.
Zaman/ahmet rasim küçükusta
SON VİDEO HABER
Haber Ara