ABD’de ‘sosyalist’ bankanın yıldızı parladı

Cemal Demir'in haberi

İçeri girdiğinizde otomatik müşteri numaratörü yok. Arabanızdan inmeden para çekebileceğiniz sürücü bankamatiklerine sahip değil. Kredi kartı da vermiyor. Birkaç bin çek ve tasarruf hesabı var o kadar. 1919 yılından içinde kurulduğu eski oto yedek parça fabrikasından yakın zamanda taşındığı Missouri Nehri kıyısındaki genel müdürlük binası aynı zamanda bu bankanın tek şubesi.

The Bank of North Dakota, kapitalist sistemin anavatanı olan ABD’deki tek sosyalist banka. North Dakota eyaletine ait. Özel bankaların yaşadığı krizlerden bunalan birçok eyaletin bugünlerde en dikkatle izlediği banka konumuna yükseldi son aylarda. Birçok eyalet yönetimi, böyle bir bankaya sahip olmanın, ekonomik durgunluğa karşı eyalete katkısını merak ediyor.

Florida ve Oregon eyaletlerinde vali adayları, Washington’da ise eyalet kongre adayları, seçim kampanyalarında eyalete ait banka kurulması gerektiğini savundular. Birçok eyalet ise bu fikri dikkate değer bularak üzerinde çalışıyor.

Bankanın müdürü Eric Hardmeyer, aralarında California, Michigan, New Mexico, Ohio ve Washington’un da olduğu bir çok eyaletin yöneticilerinden, bankanın çalışma ve yapılanma şekli ile ilgili sorular içeren tonlarca bilgi talebi aldığını söylüyor.

North Dakota, yüzde 4.4 oranıyla ABD’nin işsizlik oranı en düşük eyaleti. Artan petrol üretimiyle de bütçe fazlasının keyfini çıkarıyor. Ancak Hardmeyer, tek başına bankanın bu refah tablosunun müsebbibi olmadığının altını çiziyor. ‘’Biz daha çok katalizör olduk, parçası olduk bu sürecin’’. Ekonomik kalkınma ajansı gibi çalışan North Dakota Bankası (BND), özel bankaların kredi riskini azaltan yöntemiyle, çiftçilere, öğrencilere ve işadamlarına ucuz kredi imkanı sağlıyor.

Geçen yıl sonu itibarı ile 4 milyar dolarlık varlığa sahip olan banka, 2,67 milyar dolarlık kredi portfoliyosu tesis etmiş. Bankanın 2009 yılı karı ise, üst üste altıncı yıl rekoruyla 58.1 milyon dolara ulaşmış. Banka son 10 yılda, North Dakota eyalet bütçesine 300 milyon doları aşkın kar pompalamış. Hardmeyer, ‘’Kendimizi minik bir merkez bankası gibi görüyoruz’’ diye anlatıyor.

Sosyalist fırtınanın meyvesi

BND, çiftçilerin isyan ederek 1915 yılında kurduğu ‘’Nonpartisan League’’ hareketinin meyvesi. Sosyalist Parti North Dakota başkanı olan A. C. Townley tarafından başlatılan hareket, çiftçilere yardımcı olacak bir devlet bankası, kamusal değirmen ve tahıl ambarı kurulması için kampanya yaptı. 5 yıl içinde hareket üyeleri eyalet Kongresinin çoğunluğunu ve valilik koltuğunu seçimlerde kazanrken, bütün Orta Batı eyaletlerine yayılan bir ulusal siyasi parti oldular. Ancak sonraki yıllarda hareket hızla güçten düştü ve tarihe karıştı. Ama kurduğu iki kurum bugüne kadar hayatta kaldı. Biri, Grand Forks bölgesinde yer alan değirmen diğeri ise North Dakota Bankası.

Hardmeyer, uzun yıllar kendilerinin tek örnek alarak kalacağına inandığını ifade ederek, ‘’Açıkçası ben de başka eyaletlerin böylesi bankalar kuracağından şüpheliydim. Ancak, ekonomik tabloya bakınca artık düşündüğüm kadar uzak bir ihtimal olmadığını görüyorum’’ şeklinde konuşuyor

(Haber 7)

ABD’de ‘sosyalist’ bankanın yıldızı parladı

Kriz Kapitalist sistemin anavatanı olan ABD’deki tek sosyalist bankanın yıldızının parlaması diğer eyaletlerde de çiftci sankalarının kurulmasını gündeme getirdi