Dünya basınında bugün
Dünya basınında bugün öne çıkan haberler ve yorumlar şöyle:
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-01-25 10:00:00
BBC’in internet sayfası, Afganistan ve Irak’taki seçimlerdeki son gelişmeleri duyuruyor okurlarına…
Afganistan’da seçim komisyonunun, 22 Mayıs’ta yapılacağı duyurulan parlamento seçimlerinin dört ay ertelendiğini açıkladığı ifadesine yer veriliyor.
Parlamento seçimlerinin mayıs sonunda yapılmasının planlandığı ve yeni tarihin 18 Eylül olarak belirlendiği kaydediliyor..
Komisyon yetkilileri, kararın gerekçesinin kaynak yetersizliği ve güvenlik kaygıları olduğunu aktarıyor.
Komisyon’un üst düzey yetkililerinden Fazıl Ahmed Manavi, ’’Bütçe yetersizliği, güvenlik ve belirsizliklerle lojistik zorluklar nedeniyle seçimlerin 18 Eylül’de yapılmasına karar verildi’’ şeklinde konuşuyor.
BBC’nin Kabil’deki muhabiri John Simson, dört aylık gecikmenin uluslararası güce özellikle ülkenin güneyinde güvenliği iyileştirmesi için fırsat sağlayacağı yorumunu yapıyor.
Ayrıca Hamid Karzai’nin yeniden seçildiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinde tartışmalara neden olan usülsüzlüklerin yeniden yaşanmasını engellemek için gereken reformlar için zaman yaratılmış da olacağı ifade ediliyor.
Seçim komisyonunun 120 milyon doları bulacak seçim bütçesine uluslararası bağışçılardan 50 milyon dolarlık katkı talebinde bulunduğu hatırlatılıyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Batı’nın, şaibeli bir başka seçimin bu ülkedeki stratejiyi baltalayacağı uyarısında bulunduğu ifade ediliyor.
Karzai’nin ise seçimlerin zamanında yapılmasından yana olduğu aktarılıyor.
Ancak ülkede siyasi belirsizliğin de üst düzeyde olduğu ve Karzai’nin yeniden seçilmesinden sonra parlamentoya önerdiği bakan adaylarının bazılarının veto edilmesi nedeniyle kabinede bazı üyeliklerin boş bulunduğu belirtiliyor.
Perşembe günü ise Londra’da Afganistan’ın ele alınacağı bir uluslararası toplantı yapılacağı da hatırlatılıyor. Toplantıda siyasetin yanısıra güvenlik de ele alınacak konular arasında.
BBC Irak’ta ise genel seçim krizi yaşandığını belirtiyor. Seçimin sorunsuz geçmesinin, yabancı askerlerin çekilmesi açısından önem taşıdığı vurgulanıyor.
Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Joe Biden’in, Irak’ta seçim krizini çözmeye yönelik görüşmeler yaptığı bildiriliyor.
Irak seçim komisyonu, Mart ayındaki seçimlere katılmak isteyen 500’ü aşkın kişinin adaylık başvurusunu reddettiği hatırlatılıyor. Bu konunun Irak siyaset dünyasında derin bir gerilime yol açtığı ifade ediliyor.
Red kararının gerekçesi ise çoğunlukla, söz konusu kişilerin Saddam Hüseyin’in başkanlığı döneminde iktidardaki Baas Partisi ile ilişkisi olduğu iddiası.
Bunlar arasında Sünni siyasetçilerin ağırlıklı yere sahip olduğu ve çok sayıda Sünni’nin, 2005 yılındaki son genel seçimi boykot ettiği belirtiliyor. Siyasetten dışlandıkları ve ayrımcılığa uğradıkları algısının, seçimi izleyen dönemde mezhep çatışmalarının şiddetlenmesinde de bir etken olarak görüldüğü kaydediliyor.
Son zamanlarda gerek parlamento komisyonuna gerekse seçim komisyonuna "Şii ve dini eğilimleri ağır basan" partilere yakın oldukları gerekçesiyle eleştiriler yöneltildiği bildiriliyor.
İşgal sonrası Baas mensuplarının tüm kamu görevlerinden dışlanmasının, ilerleyen yıllarda bir hata olarak görüldüğü ve kısmen gevşetildiği dile getiriliyor. 7 Mart seçiminin de, ülkedeki Amerikan güçlerinin aşamalı olarak çekilmeye başlaması öncesinde kilit önemde bir sınav olarak görüldüğünün altı çiziliyor..
Irak işgali sonrasında yapılan ikinci genel seçimin yeni seçim yasası uyarınca düzenleneceği belirtiliyor. Yeni yasa ile milletvekili sayısının 275’ten 325’e çıkarıldığı kaydediliyor.
Türkmen ve Hıristiyanlara 15 sandalyelik kontenjan verilirken, Kürtlere ayrılan sandalye sayısının da arttığı bildiriliyor. Irak’ta seçim için 16 Ocak tarihinin öngörüldüğü, yasanın gecikmesi dolayısıyla Birleşmiş Milletler yetkililerinin, Irak’a 27 Şubat tarihini önerdiği belirtiliyor.
Irak Başkanlık Konseyi’nin seçim için 7 Mart’ta karar kıldığı duyuruluyor. BBC’in bir diğer haberi ise Venezüela’nın petrol rezervlerine ilişkin..
Amerikan yönetimi tarafından açıklanan yeni bir araştırmaya göre, Venezüela’nın potansiyel petrol rezervleri Suudi Arabistan’ı geçebilecek. Amerikan Jeolojik Araştırmalar Enstitüsü tarafından hazırlanan son çalışmada, Venezuela’nın Orinoco kuşağı bölgesindeki rezervlerin düşünülenin iki katı olduğu ileri sürülüyor.
Yeni tahminlere göre, bu bölge 500 milyar varil ham petrol rezervine sahip olabilir. Bunun, Venezüela Cumhurbaşkanı Hugo Chavez tarafından açıklanan en iyi tahminin çok üzerinde bir miktar olduğu kaydediliyor.
Eğer yeni tahminin gerçekçi olduğu kanıtlanabilirse, bu Venezüela’nın Suudi Arabistan’ın iki katı rezerve sahip olduğu anlamına gelecek. Venezüela’nın Ortadoğu dışında en büyük petrol rezervlerine sahip olduğu aktarılıyor.
Guardian Gazetesi
Guardian gazetesi ise, El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in Detroit’te bir uçağa bombalı saldırı girişimini üstlenmesine ilişkin açıklmasının ardından İngiltere’nin terör eylemlerine karşı üst düzey alarmda olduğunu yazıyor.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Miliband’ın İngiltere’de terör saldırısı tehlikesinin geçerliliğini koruduğu uyarısında bulunuyor. Miliband, Detroit’teki bombalı saldırı girişimin farklı terör grupları arasındaki bağlantıyı ortaya koyduğunu belirterek, Usame Bin Ladin’in yayınladığı son açıklamasına dikkat çekiyor.
"Onun ne dediğine bakmalıyız; biz, El Kaide liderinin Afganistan-Pakistan sınırında büyük olasılıkla da Pakistan’da olduğunu biliyoruz." diyen Miliband, "Detroit saldırısı Arap Yarımadası’ndaki El Kaide’nin ilk saldırısıdır"şeklinde konuşuyor.
Guardian, İngiliz İçişleri Bakanlığı’nın terör saldırısı tehdidine karşı alarm seviyesini yükselttiği açıklamasında bulunduğunu da belirtiyor.
Haaretz Gazetesi
Haaretz Gazetesi, İsrail Savunma Bakan yardımcısının açıklamasına yer veriyor sütunlarında... Bakan Yardımcısı Matan Vilnai, İsrail’in savaştan uzak durmak için elinden gelen herşeyi yapmaya çalıştığını belirtiyor.
İsrail, tüm cephelerde askeri tehditle yüz yüze olduğunu öne süren Vilnai, olası bir çatışmadan kaçınmak için gayret gösterdiklerini kaydediyor.
Vilmai, İsrail’in gözünün Birleşmiş Milletler kararını ihlal ederek silahlanan Hizbullah’ın üzerinde olduğu ve olası bir tehdit karşısında gereken yanıtı vereceğini belirtiyor.
Haaretz, İsrailli Komutanlardan Gadi Eizenkot’un İsrail-Lübnan arasında yakın bir zamanda çatışma yaşanmasına dair kesin bir kanıt bulunmadığı yönündeki açıklamasına da yer veriyor.
Dünyanın en kalkınmış ülkelerinin oluşturduğu G7 grubundan maliye bakanları bugün Londra'da buluşarak bankacılık reformlarını ve işlem vergilerini görüşmeye hazırlanıyor.
Financial Times, Çarşamba günü Davos'ta açılacak yıllık Dünya Ekonomik Forumu'yla da dünyanın en büyük bankalarının, Obama'nın bankaların aşırı büyümesini ve risk almasını önlemeye yönelik olarak açıkladığı yeni düzenlemelere karşı lobi faaliyetlerini başlatması beklendiğini yazıyor.
Times gazetesi ise bugün İngiltere Başbakanı Gordon Brown'ın ekonomiye ilişkin yapacağı açıklamalara dikkat çekiyor.
Brown, bugün İngiltere'nin otuzlu yıllardan bu yana gördüğü en derin resesyondan çıkmaya başladığından bahsedecek ve Hükümetin iyileşme süreci için planlarını paylaşacak.
İngiltere'nin resesyondan çıkışına ilişkin resmi istatistiklerin de yarın açıklanması bekleniyor. Buna göre, geçen yılın dördüncü çeyreğine ilişkin gayrı safi milli hasıla rakamlarının, yüzde 6 oranında küçülen ekonominin, 18 aydır ilk kez büyüdüğünü öngörmesi bekleniyor.
Afganistan stratejisi
Financial Times gazetesinin manşetinde Afganistan var. Gazete, ülkedeki NATO komutanı General Stanley McChrystal ile özel mülakatı aktarıyor. Buna göre General McChrystal, bu hafta Londra'da yapılacak Afganistan konferansında müttefiklerini, stratejisine olan taahhütlerini tazelemeye çağıracak.
Mülakatta savaşın yol açtığı şüphelerin arttığını kabul eden general, bu yıl takviye 30 bin Amerikan askerinin gelişiyle, gözle görülür olumlu bir ilerleme kaydetmeye kararlı olduklarını ifade etti.
İngiliz ordusunun varlığı
Times gazetesi de bu kez Afganistan'daki durumu İngiliz ordusunun varlığı açısından ele alıyor. Gazete, "İngiliz askerler beş yıl daha Helmand'da" başlığını kullanmış.
Londra'da bu hafta yapılacak konferansı sonuçlandıracak bildirinin taslağından sızan bilgileri aktaran Times, buna göre İngiliz askerlerin Taliban'la beş yıl daha savaşmaya devam edeceklerini belirtiyor. Times gazetesine göre konferansta katılımcı hükümetler ayrıca çatışmaları sona erdireceği umuduyla başlıca isyancı gruplara milyonlarca sterlinlik rüşvet verilmesine ilişkin anlaşmaları da onaylamaları bekleniyor. Bu tartışmalı plan, Helmand'da Taliban'ın öldürdüğü İngiliz askerlerin yakınlarını büyük olasılıkla öfkelendirecek. Gordon Brown da konferansta Afganistan'da istikrarın sağlanmasına ilişkin bir plan ortaya koyacak. Ancak taslak, Başkan Obama'nın 2011'in ortalarında çekilmeyi öngören takvimi kadar iyimser değil.
Afgan güçlerinin üç yıl içinde önemli operasyonların yönetiminden sorumlu olmasını öngören taslağa göre, güvenliği tamamen devralmaları beş yılı alacak.
Irak soruşturması
Bu sabah gazetelerin pek çoğunda Irak savaşında İngiliz yetkililerin tutumlarını ele alan bağımsız soruşturmanın bu haftaki oturumlarına ve tanıklarına ilişkin haberler dikkat çekiyor. Zira savaşa giden süreçte Dışişleri Bakanlığı'nın en üst düzey hukuk danışmanı Sir Michael Wood tanık sandalyesine oturuyor. Savaşa giden süreçte bakanlara verilen tavsiyelerine açıklamasına izin verilen Sir Michael'in bu konudaki çekincelerini anlatması bekleniyor. Independent gazetesine göre Sir Michael ve yardımcısı Elizabeth Wilmhurst, Birleşmiş Miletler'in işgale açıkça izin veren bir kararı olmadan iş askeri operasyonu hukuk dışı bulduklarını anlatacak. Wilmhurst 2003 yılında askeri operasyonu protesto ederek görevinden istifa etmişti.
Guardian gazetesi'ne göre bu açıklamalar, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in Cuma günü vereceği ifadeden önce ortalığı kızıştıracağa benziyor.
Öte yandan Times gazetesi de Blair'in Cuma günü beş saati aşkın sürecek ifadesinden önce binlerce savaş karşıtı eylemcinin protesto hazırlığı yaptığını aktarıyor. Times, bunun geçen yılki g20 protestolarından sonra en büyük siyasi gösteri olabileceğini belirtiyor. Eylemcilerin, bu gösteriden bir gün önce yani Perşembe günü de İngiltere Başbakanı Gordon Brown'ın düzenlediği Afganistan üzerine uluslararası konferansı engellemeye çalışacak.
Kıbrıs’ta görüşmelere devam
Kıbrıslı liderler Mehmet Ali Talat ile Dimitris Hristofyas bugün kapsamlı Kıbrıs müzakerelerin yoğunlaştırılmış ikinci turunun ilk görüşmesi için, Birleşmiş Milletler temsilcisinin ikametgâhında bir araya gelmeye hazırlanıyor.
Guardian yazarı Simon Tisdall, Lefkoşa'dan gönderdiği haberde, Kıbrıslı Türklerin, İngiltere ve diğer uluslararası ortaklar birleşmeye yönelik kritik görüşmelerin çöküşünü önlemek için harekete geçmezlerse, adanın Çekoslovakya gibi ikiye bölünebileceği uyarısında bulunduklarını yazıyor.
Yeni yapılan bir ankete göre Kıbrıslı Türklerin yüzde 85'i birleşmeye yönelik bir anlaşmanın mümkün olmadığına inanıyor.
Orada kimse var mı?
Times gazetesinin haberine göre İngiltere'nin en köklü ve en saygın bilim kuruluşu olarak bilinen Royal Society'de bugün uzaylıların var olup olmadığını tartışmaya açan bir konferans başlıyor.
Konferansa astronomlar, biyologlar, Nasa'dan Avrupa Uzay Ajansı'ndan Birleşmiş Milletlerden uzmanlar katılıyor. Darvin'in uzaylıların neye benzediğine ilişkin değerlendirmelerinden uzayın ne olduğuna türlü raporlar sunacaklar.
Uzmanlardan bazıları Dünya'da hayat olmasının, Evren'in diğer yerlerinde de yaşam olabileceğine açık kanıt olduğunu savunuyor. Bazılarına göre de Mars, hala yaşayan organizmalar bulunabilmesi için en yakın olasılık.
Konferansta ayrıca uzayda hayat aramanın sosyal yaşama etkileri de değerlendirilecek.
Haber Ara