Çizgilerle Filistin'in yaşadıkları

İsrail Filistin'i işgal edeli 60 küsür yıl oldu ve işgal hakkında bugüne kadar çok şey yazılıp çizildi. Kimi büyük bir insanlık trajedisini yok sayarken, kimi en acılı sözleri kanlar içerisindeki insanların ağzından bağırış çağırış verdi.

Oysa 64 yıldır işgal altında olan ve işgali gündelik hayatın her anında yaşayan bir halk vardı. Dolayısıyla Ortadoğu'nun bu kadim topraklarında yaşananlar çok daha derin ve büyüktü. Joe Sacco isimli Amerikalı savaş muhabiri, Filistin'de yaşananları alışık olmadığımız bir biçimde esprili fakat samimi bir dille çizgilere dökerek önümüze koydu. Sacco'nun Birinci İntifada'nın devam ettiği 1991-1992 yıllarında Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde geçirdiği iki aylık dönemi yazıp çizdiği "Filistin" isimli çizgi romanında, işgal altındaki topraklardaki gündelik hayatı, Filistinlilerin mücadelelerini ve mahrumiyetlerini anlatıyor.

"Filistin", Joe Sacco'nun Filistin hakkındaki dokuz sayılık çizgi roman serisinin birleştirilmesinden oluşuyor. Kitapta çizgi roman öykücülüğü röportajlarla birleşiyor. Sacco, meraklı bir gazeteci psikolojisiyle halkın içerisine giriyor, onlarla sohbet ediyor, sorular soruyor ve aldığı cevaplara yorum katmaktan kaçınıyor. Çizimlerinde kendisini geri planda tutmasının sebebini şöyle açıklıyor: "Kendimi çizerken çok fazla duygu katmak istemiyorum. Hikâyeler bana değil, diğer insanlara dair."

Sacco, İsrail'in Kudüs'le ilgili amaçlarını ve bu amaç uğruna neler yaptığını realist bir şekilde anlatırken çarşı pazardan hastanelere, marangoz atölyesinden hapishanelere, okullardan tarım alanlarına kadar halkın yaşamını gözler önüne seriyor. Bu topraklarda yaşayan halkın Müslüman olmasını da göz ardı etmiyor. Müslüman kadınlarla İslam hukuku, İslamiyet'in kadınlara tanıdığı haklar ve başörtüsü üzerine konuşuyor.

Çizgi romandaki en önemli mekânı, yazarın "Yine bir Filistin odası. Oturma odasında bir sürü kardeş ve kuzen bizi bekliyor." dediği ve insanların yakınlarının nasıl yaralandığını, öldüğünü ya da hapse atıldığını bol şekerli çay eşliğinde anlattıkları Filistin odaları oluşturuyor. Bu odalardaki hüzünlü ve sıcak sohbetler Edward Said'in yazdığı uzun önsözde de belirttiği gibi televizyonda göreceğimizden daha can alıcı ve net.

Mutlu sonla bitmeme ve bir yere varamama özelliğiyle diğer çizgi romanlardan ayrılan Filistin, Hilal Zeybek tarafından Türkçeye kazandırıldı ve İthaki Yayınevi'nden çıktı.

Kaynak: Zaman