Hakimlere sicil amiri yasaya aykırı

Anayasa Mahkemesi, askeri kurum komutanlarının askeri hakimlerin sicil amiri olmasına ilişkin Askeri Hakimler Kanunu hükmünü, yargı bağımsızlığı ve hakim teminatını güvenceye alan Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.

Anayasa Mahkemesinin, Askeri Hakimler Kanunu'nun askeri hakim subayların sicil amirinin ve bu kişilerin kimlerin sicil amiri olduğuna ilişkin maddelerini iptaline ilişkin gerekçeli kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kararda, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Birinci Dairesi'nin, yasanın 12. maddesindeki, ''Sicili düzenlenecek askeri hakim subayın kuruluş bağlantısına göre nezdinde askeri mahkeme kurulan komutan veya askeri kurum amirinin birinci sicil üstü'' olduğu ve ''kıdemli hakimlerin, birlikte çalıştıkları hakimlerin; askeri savcıların birlikte çalıştıkları yardımcı savcı ve savcı yardımcılarının; adli müşavirlerin ise birlikte çalıştıkları adli müşavir yardımcılarının birinci sicil üstleri'' olduğuna ilişkin hükümlerinin Anayasa'ya aykırı olduğu iddiasıyla başvuruda bulunduğu anımsatıldı.

Yüksek mahkemenin gerekçeli kararında, Anayasa'nın yargı bağımsızlığı ve hakimlik teminatına ilişkin amir hükümlerine yer verildikten sonra, Anayasa'nın 145. maddesinde ise askeri hakim ve savcıların görevli oldukları komutanlıkla ilişkilerinin mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatına göre kanunla düzenleneceğinin belirtildiği ifade edildi.

Yargı bağımsızlığının askeri yargı için de geçerli olduğu konusunda kuşku bulunmadığının altı çizilen kararda, askeri hakimlere, bağlı oldukları komutanlar veya askeri kurum amirleriyle kıdemli hakimler tarafından subay sicili verilmesi işleminin hakim bağımsızlığı ilkesiyle doğrudan ilgili olduğu kaydedildi.

Askeri hakimlere verilen subay sicili ile mesleki sicil belgesinin, bu kişilerin mesleki yükselmelerinde temel alındığına, bu nedenle meslekte yükselmeleri bakımından önemli bir yere sahip olduğuna işaret edilen kararda, askeri mahkemelerin askeri bir düzen içerisinde yer almaları ve görev alanlarının askeri konulara özgülenmesi olgusunun hakim bağımsızlığı ilkesini göz ardı etme nedeni olamayacağı ifade edildi.

BAĞIMSIZ MAHKEME VE HAKİM TEMİNATINA AYKIRI

Kararda, askerlik hizmetinin gereklerinin, mahkemelerin bağımsızlığına ve bu bağımsızlığın güvencesi ve dayanağı olan hakimlik teminatına dokunmadığı sürece geçerli olabileceği anlatılarak şöyle devam edildi:

''Askeri mahkemelerin anayasal yapısı karşısında askerlik hizmetlerinin gerekleri nedenine dayanılarak askeri mahkemelerde görev yapan hakimlerin bağımsızlığının ve teminatının zedelenmesine yol açılması savunulamaz. Hakimlerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatını koruyacak güvenlik alanının sınırına dayandığı anda askerlik hizmetlerinin gereklerinin işletilmemesi gerekir.
Askeri Hakimler Kanunu gereğince, askeri hakim ve yardımcıları tarafından verilen kararlara karşı kanun yollarına başvurulması durumunda Askeri Yargıtay Daireleri ve Daireler Kurulunca dosyaların incelenmesi sonucunda mesleki sicil notu verilmektedir.
Bu yolla askeri hakimlerin mesleki yeterlilikleri denetlenmekte iken, ayrıca sıralı idari sicil üstleri ve kıdemli askeri hakimler tarafından askeri hakimlere idari sicil düzenlenmesi, askeri mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı konusunda güvensizlik ve şüphe uyandırabilir. Yargılama aşamasında böyle bir güvensizliğin ve şüphenin ortaya çıkma olasılığı, subay sicili uygulamasını mahkemelerin bağımsızlığı ilkesine ve hakimlik teminatına aykırı kılmaktadır.
Bu nedenle nezdinde askeri mahkeme kurulan komutan veya askeri kurum amirleri ile kıdemli askeri hakimlerin askeri hakimlere subay sicili belgesi vermesi, askeri mahkemelerin bağımsızlığına ve hakimlik teminatına aykırılık oluşturmaktadır.''

Söz konusu maddelerin iptali kararı, Başkanvekili Osman Paksüt'ün karşı oyuyla ve oy çokluğuyla alındı.

(AA)

Hakimlere sicil amiri yasaya aykırı

Anayasa Mahkemesi askeri kurum komutanlarının askeri hakimlerin sicil amiri olmasına ilişkin Askeri Hakimler Kanunu hükmünü Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.