Tartışmalı çek tasarısı görüşülüyor

Ergin, "Ben sadece cezaevinde olanların penceresinden bakarak bir düzenleme yapamam" dedi.

TBMM Adalet Komisyonu AKP Ankara Milletvekili Ahmet İyimaya
başkanlığında, Çek Yasası ile ilgili alt komisyon raporunu görüşmek üzere toplandı.

Tasarının geneli üzerinde söz alan MHP Ordu Milletvekili Rıdvan Yalçın, söz konusu yasanın uzun süredir komisyonda bekletildiğini, çek yüzünden hapiste yatan insanların aylarca bu düzenlemeyi kilitlendiğini kaydetti.

Türkiye'de hala çok ciddi bir ekonomik krizin olduğunu ifade eden Yalçın, "Yüzbinlerce insan çekini ödeyemiyor. Bu düzenlemenin her iki kesimi de rahatlatacağına inanmıyoruz. Bu düzenlemeyle Devlet, alacak ile verecek arasında olan özel bir ilişkiyi tehdit aracı haline getiriyor. Bu düzenleme yeterli değil" dedi.

CHP Afyonkarahisar Milletvekili Halil Ünlütepe'de, Hükümet içerisinde farklı görüşler nedeniyle söz konusu yasanın aylarca komisyonda bekletildiği eleştirisini getirerek, "Ticari senetler suç olmaz. Çek mağdurlarının kısa bir dönem rahatlatılmasına ilişkin yapılan düzenlemeye karşıyız" dedi.

AKP Bursa Milletvekili Mehmet Tunçak ise, alt komisyon çalışmaları sırasında, toplantıya katılmayan muhalefet partili üyeleri eleştirdi.

Toplantıya katılan Adalet Bakanı Ergin, muhalefetin yasa ile ilgili eleştiri ve sorularını yanıltanken, yasada yapılacak yeni düzenlemeler ile ilgili de bilgi verdi.

Ergin, 3167 sayılı yasayı anlatırken, " Söz konusu yasa, 1983 yılında yürürlüğe girdikten sonra bugünü kadar 25 yıl geçti. Çekin fonksiyonu itibarıyla ödenmemesi ve karşılıksız çıkması halinde karşılaştırmalı müeyyideler hep vardı. 2003 yılına kadar bu hep hapis cezası şeklinde uygulandı. Ancak, 2003 yılında yapılan değişiklikle adli para cezası uygulanması, ödenmemesi halinde ise hürriyeti bağlayıcı cezaya dönüştürülmesi uygulanmaya başlandı" dedi.

"Hükümet muhalefetin baktığı pencereden bakamaz"

Çek ile ilgili tartışmaların iki noktada yoğunlaştığını kaydeden Ergin şöyle dedi:
"Bir tanesi çekte hürriyeti bağlayıcı ceza sonuç itibarıyla olması halinde olmalı mı, bir diğeri çekte vade olayı olmalı mı noktasında. Çekte bir taraf yok. Çeki tanzim eden kullanıma sunan banka var, çeki alıp keşide eden borçlu var, birde çek karşılığında aynı yere bir nakdi ödeme yapıp çeki kendisine alanlar var. Bu üçlü ilişkiler sonucunda piyasada oluşan bir hareket var. Ekonominin dengelerini bir miktar etkileyen mekanizma var. Çeki ödeyemediği için soruşturma ve kovuşturma gören ve hapse düşenler kendileri açısından bir mağduriyet yaşıyorlar doğru. Ancak, baktığınız zaman bir mal vererek, karşılığında çeki alan kişiyi düşündüğünüzde oda kendi açısından mağdur olduğunu ifade ediyor. Karşılıksız çekten hapis yatanlar 'mağdurum beni kurtarın' diyorlar, çek mağduru olarak müracaat ediyorlar. Muhalefet daha çok bu pencereden bakıyor. Diğer taraftan alacaklarını alamadıkları için kendi çarklarını döndüremeyen esnaf kobi. 'bende alacağımı alamadım, ödemelerimi yapamadım mağdurum' diyen bir kesim var. Önümüzde duran, çekin bu çarkın dönmesini engellemeyen bir düzenlemeye ihtiyacı var."

Hükümet ile muhalefetin çek düzenlemesine aynı pencereden bakamayacağını kaydeden Ergin, "Hükümet penceresinden bakıldığında; bütün bu tarafların haklarını hukukunu aynı pencereden bakarak koruma zaruriyeti var. Ben sadece ceza evinde olanların penceresinden bakarak bir düzenleme yapamam ki, sadece alacaklının da penceresinden bakarak ta bir düzenleme yapamam ki, Bütün bu dengeleri gözetmek ve işleyişi bozmadan geleceğe dönük olarak sistemi rehabilite etme zorunluluğumuz var" diye konuştu.

"Hapis cezası kalkacak ama şimdi değil..."

Bakan Ergin, çekten dolayı hapis cezasının yapılacak düzenlemelerin ardından olabileceğini belirtti.

Ergin, "Çekte hürriyeti bağlayıcı ceza olmamalı tespitlerine katıldığımı ifade ettim. Düşünce olarak yanlış düşünce değil. Ancak, bunun önlemlerini almadan böyle bir hükmü getirir isek önümüze çıkacak çok daha mağduriyetlere yol açacak endişesindeyim" dedi.

Şu anda bu cezanın kalkmasının mümkün olmayacağını anlatan Bakan Ergin gerekçelerini ise şöyle anlattı; "Şu anda bankalarımızın Eylül ayı itibarıyla piyasaya verdiği çek adedi 35 milyon, 195 bin civarında. Bu çeklerin hepsi keşide edilip piyasada yarısının bile tedavülde olduğunu düşünsek bile bu yaklaşık 18.5 19 milyona yakın bir çekin olduğunu gösteriyor. Oysa karşılıksız olduğu söylenen ve bu karşılıksız olması nedeniyle mağduriyete uğradığını düşünülen sayıya bakıldığında, genel itibarıyla bu çoğunluk içerisinde ne kadar bir yer işgal ettiğini sizlerin takdirine bırakıyorum. Şimdi elbette ki mağdur kesimin sorununu düzeltmeye gayret edelim ama, 37 milyon adet kullanımda olan ve kullanılmaya aday çek yaprağının da ekonomiyi ve piyasayı düzenleyici etkisini de gözden kaçırmamayı da dikkatlerinize sunuyorum. Bu açıdan çekte hürriyeti bağlayıcı cezanın orta vadede kaldırılmasına biz karşı değiliz. Ancak şu anda, bunu yapabilmek için alt yapıda ve bir takım düzenlemelere ihtiyaç var. O çalışmalar başlatılacak."

Risk merkezi kuruluyor

Bakan Ergin, yapılacak yeni düzenlemelere ilişkinde yeni bir risk merkezinin oluşacağını bildirdi. Ergin, kurulacak yeni "Risk Merkezi" Merkez Bankası bünyesinde olan risk merkezinin Bankalar Birliğine devredilerek bunun, TOBB kullanıcılarının da istifadesine sunulacağını söyledi. Bu yasal düzenlemeyle, ayrıca Ticari risk sigortasının getirilmesi sistem olarak kurulması ve daha sonrasında çek alacak kişinin muhatabının aktif ve pasiflerinin o güne kadar keşide ettiği çek sayısının bunların ne kadarının, ödenip ödenmediğini gördükten sonra bu risk merkezinin sayesinde takdiri kendisinin kullanacağını kaydetti.

Bununla ilgili bir tasarının TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda olduğunu da belirten Bakan Ergin, "Bununla ilgili merkez bankası çalışmalarını tamamladı. Bu risk merkezinde, TOBB'nda bu verilere ulaşabilmesi ayrıca çek alıcılarının, çek verecek olan kişinin rızasını almak bu bilgilere ulaşabilecek. Çek keşide eden kişinin rızası alınmak koşuluyla, alacaklı kişinin oradaki muhatabının pozisyonu görmesi ve çeki o şartlarla alıp almaması öngörülücek" dedi.

Bu şartlarda orta vadede bu alt yapı çalışmalarının bittikten sonra, çekte hürriyeti bağlayıcı cezanın kaldırılması konusunda, Hükümet olarak bir sakınca görmediklerini ifade eden Bakan Ergin, bir geçiş süreci öngörerek, gerekli alt yapı ve düzenlemelerin yapılması gerektiğini savundu.

Komisyon, verdiği aranın ardından çalışmalara devam edecek.

AA

Tartışmalı çek tasarısı görüşülüyor

Tartışmalı Çek Yasa Tasarısı'nın görüşmelerinde söz alan Adalet Bakanı Sadullah Ergin, karşılıksız çekten hapis yatan yaklaşık 2 bin 172 kişiye "af" getirilmesi yönündeki taleplere cevap verdi.