Bu ürünleri alırken dikkat...

Et ve süt fiyatlarındaki fahiş fiyat artışı hileli ürünleri raflara çıkardı. Köfteye et yerine soya katılırken, kırmızı et yerine hindi butu satışı patladı. Piyasada satılan süt ürünlerinin yüzde 15'inde ise süt tozu kullanılıyor.

Et ve süt ürünlerindeki fiyat artışları piyasada hileli ürün patlamasına neden oldu. Köfte, sucuk ve salamlara et yerine soya katılırken, kırmızı et diye hindi budu satılmaya başlandı. Toplum sağlığını tehdit eden hileli ürünler, Tarım Bakanlığı Koruma Kontrol Müdürlüğü tarafından hayata geçirilen Alo Gıda 174 Hattı'na da yansıdı. 14 Şubat-21 Ekim tarihleri arasında bu hatta gelen şikayet sayısı 15 bini buldu.

"2 TL'ye yarım ekmek köfte, döner satanlara itibar etmeyin"

Aramaların yüzde 82'si ihbar ve şikayet amacıyla yapılırken, yüzde 14'ü bilgi alma, yüzde 4'ü de zehirlenmelerden kaynaklandı. Et ve süt üreticilerinden, "2 TL'ye yarım ekmek köfte, döner satanlara itibar etmeyin" uyarısı geldi.

Gıda ürünlerindeki fiyat artışlarıyla, piyasada satılan hileli gıda oranındaki yükselişin paralellik gösterdiğine dikkat çeken Gıda Güvenliği Derneği Başkanı Samim Saner, tüketicilere bu tür ürünleri almak yerine protein kaynağı olan başka ürünlere yönelmeleri tavsiyesinde bulundu. "Kırmızı et ve peynir alacak gücünüz yoksa, piyasada çok ucuz satılan sucuk ekmek ve peyniri almayın. Bunun yerine baklagil ve tavuk tüketin" diyen Saner, böylece tüketicinin hem sağlıklı besleneceğini hem de kayıtdışına engel olacağını söyledi.

Hayvan sayısı düştü fiyat fırladı

Türkiye'de 2000 yılında 40 milyon olan koyun sayısı şu anda 24 milyon adet civarında. Büyükbaş hayvan sayısı ise 2008 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 2 azalarak 11 bine düştü. Türkiye'de tahminlere göre yılda 800 bin ton kırmızı, 1 milyon 150 bin ton beyaz et üretiliyor. Et fiyatlarındaki artışta özellikle küçükbaş hayvan sayısındaki azalmanın etkili olduğu belirtiliyor.

Et fiyatlarının 10 yıl öncesine bakılarak değerlendirilmesi gerektiğini belirten uzmanlar, yıllarca koyun etinin kilosunun 8-9 liradan satıldığını hatırlatıyor ve ekliyor: "Artan göç, meraların azalması ve kuraklığın da etkisiyle maliyetler yükseldi. Besici de elindeki hayvanları satmak ya da kesmek zorunda kaldı. Hayvan sayısı azalınca fiyatlar yükseldi. Yaklaşık 3 yıl önce 7,5-8 lira olan büyükbaş hayvan etinin toptan fiyatı şu anda 11.5 liraya, koyun etinin fiyatı ise 8-9 liradan 16-17 liraya yükseldi."

AB'de üretim fazlalığı sonucu fiyatların aşırı derecede düşmesi nedeniyle üreticilerin protesto amacıyla sokaklara döktüğü süt, Türkiye'de tam tersi bir seyir izliyor. Türkiye'de azalan hayvan sayısı nedeniyle süt fiyatları da yükseldi. İlkbaharda 40 kuruş olan sütün toptan satış fiyatı şu anda 68-68.5 kuruş seviyesinde.

Erzurum cağ kebabının etini bulamıyor

Et ve süt fiyatlarındaki yükselişten dolayı hem tüketici hem de hazır yemek üreticileri mağdur. Piyasada şu anda gıda konusunda ciddi hilelere başvurulduğunu söyleyen İstanbul Hazır Yemek Sanayicileri Derneği (İYSAD) Başkanı Engin Güner, "Bu maliyetlerle 2 TL'ye yarım ekmek köfte, döner satılmaz. Bu dönerin hangi etten yapıldığı sorgulanmalı. Köfteye et diye soya katıyorlar. Hindi etinin but kısmını kırmızı et diye satıyorlar" diyor.
"4-5 TL'in altındaki yemekler asla ekonomik ve sağlıklı olamaz"

Et ve süt fiyatlarındaki artışın catering sektörünün maliyetini yüzde 5 oranında artırdığına dikkat çeken Güner, ucuz yemek yaptıklarını iddia eden sahtekarlara karşı da işveren ve tüketicileri uyarıyor. Güner, "Piyasada '2.5 TL'ye yemek hizmeti verilir' diyenler türedi. Tüketici bunlara itibar etmemeli, çünkü sağlık şakaya gelmez. 4-5 TL'in altındaki yemekler asla ekonomik ve sağlıklı olamaz" açıklamasını yapıyor.

Yüzde 100 dana etli ürünleriyle tanınan Polonez Salam ve Sucukları Genel Direktörü Andaç Günsoy, tüketiciyi piyasada 2-3 TL'ye satılan sucuk ve salam ürünlerine karşı dikkatli olmaya çağırıyor. "Şu anda marketlerde ucuza satılan ürünlerin üzerinde yüzde 80 tavuk, yüzde 20 dana eti yazıyor. Ama bu değerlerin ne derece doğru olduğu bilinmiyor. Çünkü analiz edilmiyor" diyor.

Piyasada yaşanan et sıkıntısı hayvancılıkla bilinen Erzurum'u bile vurdu. Bölgenin en meşhur yemekleri arasında yer alan Cağ Kebabı'nın eti bölgede kırmızı et bulunamadığı için Diyarbakır ve diğer Güneydoğu illerinden getirtiliyor. Erzurum'da market işletmeciliği yapan Yusuf Çizmelioğlu, 4 aydır marketlerinde koyun eti satışı yapamadıklarını belirterek şunları söylüyor: "Geçen yıl kilosunu 7-8 TL'ye sattığımız kuzuya bugün 15 lira veriyoruz ama yine de bulamıyoruz. 4 aydır marketimizde satacak kuzu, koyun eti bulamadık."

Sanayici süt için köy köy geziyor

Piyasada işleyecek süt bulmakta sıkıntı çeken süt sanayicileri de fabrikalarda çarklar dönsün diye uzak köylerde süt aramaya başladı. Bugüne kadar daha çok Aksaray, Çanakkale ve Trakya civarından süt alımı yapan Ülker ve Pınar gibi fabrikalar, Aksaray ve Çorum'a kadar uzandı. Erzurum'da süt ve süt ürünleri üretimi yapan Çizmelioğlu Süt'ün ortaklarından Yusuf Çizmelioğlu, son birkaç aydır süt bulamadıkları için fabrikalarının 3'te 1 kapasiteyle çalıştığını söylüyor. Çizmelioğlu süt bulmak için bugüne kadar hiç gitmedikleri köylere de gittiklerini ve bu durumun maliyetlerini yüzde 30 artırdığını belirtiyor.

Erzurum'daki bir başka süt sanayicisi Şifa Süt'ün sahibi Nihat Arslan da süt bulamamaktan yakınıyor. Erzurum'da süt bulamadıkları için 180 km uzaklıktaki Erzincan'a gidip süt aldıklarını belirten Arslan, "Biz fabrikamızda günlük 15 bin litre süt işliyorduk. Şu anda 3 bin litreyi zor buluyoruz. İşletmemizi küçültmek zorunda kaldık. Personel çıkaracağız" dedi.

Öte yandan işleyecek süt bulamayan günlük 3-5 ton süt işleyen mandıraların da kapısına kilit vurduğu belirtiliyor. Şu an Erzurum'daki hiçbir süt fabrikasının tam kapasite çalışmadığına dikkat çeken Doğu Anadolu Tarım ve Besiciler Birliği (DATÜB) Başkanı Nazmi Ilıcalı, "Yanlış hayvancılık politikaları bizi bu sürece getirdi. Hiçbir süt fabrikası tam kapasiteyle çalışmıyor. Bu gidişle süt ve ette çok ciddi sıkıntılar yaşanacak" uyarısında bulunuyor.

Bugüne kadar uygulanan yanlış politikalar nedeniyle süt ve et sektöründe bu duruma gelindiğini belirten Eray Gıda Yönetim Kurulu Üyesi Atilla Celep de, piyasada süt ve et bulmanın çok zorlaştığını söylüyor. Celep'in süt üretimindeki sıkıntıyı aşmak için önerisi ise şöyle: "Süt fiyatları sürekli düşürüldüğü için çiftçi hayvanlarını kesime gönderdi. Sanayici kendi bindiği dalı kesti. Sütün fiyatı, üretici ve sanayicinin de taraf olacağı ancak denetimini hükümetin yapacağı bir kurum tarafından belirlenmeli."

Kaynak: Referans

Bu ürünleri alırken dikkat...

Et ve süt fiyatları artınca, köfteye et yerine soya koyanlar, kırmızı et yerine hindi butu satanlar, bozulan sucukları baharata bulayanlar, sütesüt tozu katanlar çoğaldı.