İki ülke arasında 'derin ayrılık' mı?

Ankara ve Erivan’ın protokol imzalaması, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın seyrettiği Türkiye-Ermenistan maçında Azerbaycan bayraklarının yasaklanması bardağı taşırdı. Bunun üzerine Bakü, şehitlikteki Türk bayraklarını kaldırdı, “Artık ucuz doğalgaz yok” restini çekti. Bir milleti ayırma noktasına getiren gelişmeler şöyle olmuştu:

İsviçre’de başladı

Türkiye ve Ermenistan arasında geçen yıl Temmuz ayında İsviçre’nin arabuluculuğunda başlayan gizli görüşmeler, Azerbaycan yönetimini daha o anda tedirgin etmişti. 6 Eylül 2008’de Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın daveti üzerine Ermenistan-Türkiye maçını izlemek için Erivan’a gitmesi, Azerilerin kızgınlığını iyice artırdı.

Önce cami kapandı

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, yaptığı açıklamalarla Türkiye’ye sınır konusunda uyarıcı mesajlar vermesine rağmen, Ermenistan ile gizli görüşmeler devam etti. Bakü yönetimi, Türkiye’nin Ermenistan’a yönelik açılımına ilk somut tepki olarak Bakü’deki Şehitlik Meydanı’nda bulunan Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait camiyi geçen Nisan’da restorasyon gerekçesiyle ibadete kapattı. Bu arada İlham Aliyev’in, Rusya’ya giderek Devlet Başkanı Dimitri Medvedev ile görüşmesi ve Rusya’nın Türkiye’nin üzerinden geçecek Nabucco projesine alternatif olarak hazırlayacağı yeni enerji hattına destek vereceğini belirtmesi Ankara’da şok yarattı.

Milletvekilleri geldi

Azeri parlamentosundan bir grup kadın milletvekili Ankara’ya gelerek Anıtkabir’i ziyaret etti, Çankaya Köşkü’nde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile biraraya geldi. Kadın milletvekilleri hükümetin Ermenistan açılımına karşı başta MHP ve CHP olmak üzere Türkiye’de değişik gruplarla görüştü. Azeri milletvekilleri Türkiye’nin Ermenistan açılımını protesto etmek amacıyla TV’lere Türk hükümetinin tutumunu eleştiren demeçler verdi.

Aliyev İstanbul’a gelmedi

İlham Aliyev, ABD Başkanı Barack Obama’nın Nisan başında Türkiye ziyaretine denk gelen zamanda İstanbul’da toplanan Medeniyetler İttifakı’na davetli olmasına rağmen gelmeyerek, Ankara’ya yönelik tepkisini ortaya koydu. Aliyev, Temmuz ortasında da Ankara’da Nabucco Projesi imza törenine gelmeyerek İngiltere’ye gitmeyi tercih etti.

Erdoğan söz verdi

Bunun üzerine Başbakan Tayyip Erdoğan, geçen Mayıs’ta Bakü’ye gitti. Aliyev’le görüşen Erdoğan, Azerbaycan Parlamentosu’nda iki ülkede de ilişkileri bozmak isteyen bazı çevrelerin olduğuna vurgu yapıp, “Bu çevrelerin oyunlarına gelinmemesini” istedi, Türkiye’nin, Dağlık Karabağ’daki Ermeni işgali sona ermeden hiçbir şekilde Ermenistan sınırını açmayacağına dair söz verdi. Erdoğan’ın bu sözüne rağmen, Azerilerin kuşkuları giderilemedi.

Protokoller gerdi

Bakü ile Ankara arasındaki ortam bir ara yumuşasa da Erivan ve Ankara’nın 31 Ağustos’ta yaptıkları ortak açıklamayla iki ülke arasındaki sınırın açılmasını, diplomatik ilişki ve ortak tarih komisyonu kurulmasını içeren protokollerin paraf edildiğini duyurmaları, Ankara-Bakü ilişkilerine bir yara daha açtı.

Bayrak misillemesi

Son olarak Zürih’te 10 Ekim’de 3 saatlik bir krize rağmen protokollerin Türkiye ve Ermenistan dışişleri bakanları tarafından imzalanması, ardından 14 Ekim’de Sarkisyan’ın Gül’ün daveti üzerine Bursa’daki Türkiye-Ermenistan milli maçına gelmesi ve maçta Azerbaycan bayrağı açılmasının yasaklanması, Azerbaycan’ın ilk cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in ortaya attığı “Tek millet, iki devlet” anlayışını çatırdattı. Bakü yönetimi Türk Şehitliği’ndeki bayrakları kaldırıp, bayrak direklerini söktü. Türkiye’nin Bakü’deki askeri ataşesi, bu durumu ilgili Azeri makamları nezdinde sözlü olarak protesto etti.

Şirketlerin önündeki bayraklar da iniyor

AZERBAYCAN’ın başkenti Bakü’deki Türk şehitliğinde bulunan Türk bayraklarının kaldırılmasının ardından, Türk şirketlerinin önündeki bayrakların da indirilmeye başladığı bildirildi. Azadlık ve Yeni Müsavat gazetelerinde yer alan habere göre, ülke genelinde faaliyetlerde bulunan Türk şirketlerinde dün sabah itibariyle geniş denetim çalışmaları başlatıldı. Bu kapsamda şirket önündeki gönderlere Türk bayrağı çekilmesine artık izin verilmiyor.

İnönü’de serbest

Bursa’da oynanan Türkiye - Ermenistan milli maçında Azerbaycan bayrakları stada sokulmamış, polis tarafından toplanıp kutulara konulmuştu. Hem Türkiye’de hem Azerbaycan’da büyük tepki toplayan yasak, stadın bazı yerlerinde Azerbaycan bayrağı açılmasıyla yer yer delinmişti. Polis tribünlere giderek Azerbaycan bayraklarını toplamıştı. Bursa’da stada sokulmayan o bayrak, önceki akşam Beşiktaş ile Kasımpaşa arasında oynanan karşılaşmada kalpaklı Atatürk fotoğrafının yer aldığı Türk Bayrağı ve Beşiktaş Bayrağı ile birlikte BJK İnönü Stadı’nda yerini aldı.

Hürriyet

İki ülke arasında 'derin ayrılık' mı?

Ankara ve Erivan arasında imzalanan protokol, Azerbaycan'da nasıl bir tepkiye yol açtı?