Alanyalılar Nobel almış kadar sevindi

İsveç Bilimler Akademisi tarafından Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülen Amerikalı Siyaset Bilimci Elinor Ostrom'un, ödüle giden en önemli eserleri arasında yer alan ''Ortak Malları Yönetmek'' kitabında Alanyalı balıkçıların uyguladığı bir yöntemi anlatması, Alanya'da da yankı buldu.

Alanya Turizm Tanıtma Vakfı Başkanı Faik Kaptanoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Alanya'nın isminin, Nobel gibi büyük bir organizasyonda geçmesinin çok büyük bir artı olduğunu söyledi. Tüm dünyanın konuştuğu ve büyük önem verdiği Nobel ödülüyle Alanya adının yanyana anılmasının, ilçenin tanıtımı ve prestiji açısından önemli olduğunu anlatan Kaptanoğlu, Alanyalı balıkçıların 40 yıl önce uyguladığı modelin, hala değerli bulunmasının ayrıca sevindirici olduğunu dile getirdi.

Alanya Turistik İşletmeciler Derneği (ALTİD) Başkanı Gülçin Güner de 1970'li yıllarda Amerikalı bir yazarın, bir siyaset bilimcinin Alanyalı balıkçıların uyguladığı modeli tespit ederek dünyaya örnek göstermesini ve bu uygulamanın bugün Nobel'e giden yolda etkili olmasını çok şaşırtıcı, bir o kadar da gurur verici bulduğunu söyledi.

Alanya'nın çok eski bir balıkçı kasabası olduğunun altını çizen Güner, ''Alanya bir çok konuda olduğu gibi bu konuda da öncülük etmiş. Bu da balıkçılık konusunda köklü bir geçmişi ve geleneği olduğunu gösterir'' dedi.

Alanya'nın, başka alanlarda da öncülük ettiği konular bulunduğunu anlatan Güner, apart turizminin ilk kez Alanya'da başladığını, kısa sürede büyük bir yatak arzını dünyaya sunma gibi önemli ilkleri gerçekleştirdiğini dile getirdi.

Alanya'nın, bugünden sonra da bazı konularda öncülük edeceğine inandığını anlatan Güner, ''Ancak öncülük edilen konularda daha sonra gelinen noktaların önemli olduğunu herkesin iyi bilmesi lazım. Yani, bazı değerlerin ve kuralların iyi korunması gerekir'' diye konuştu.

Güner, 40 yıl önce yapılan ve dünyaya örnek gösterilen uygulamanın akıbetinin ne olduğunun da araştırılması gerektiğini hatırlatarak, ''40 yıl önce çok önemli bir tespit yapılmış ama 40 yıl sonra gelinen nokta nedir bunu da incelemek lazım. Ancak, şu da önemli: O uygulama sayesinde Alanya'nın adı, bugün tüm dünyaya Nobel ödülüyle bir arada kullanılıyor. Bu da tanıtım ve prestijimiz açısından çok önemli diye düşünüyorum'' dedi.

NOBEL EKONOMİ ÖDÜLÜ'NE ALANYA KATKISI

İsveç Bilimler Akademisi, Amerikalı siyaset bilimci Elinor Ostrom'u, ''özellikle kamu olmak üzere, ekonomi yönetimi analizleri'' gerekçesiyle ödüle layık gördü.

Genelde kamu ortak mallarının kullanımını ele alan Elinor Ostrom'a göre, ortak sahiplik, kaynakların istismarına yol açıyor. Örneğin balıkçılar serbest bırakıldığında aşırı avlanıyor. Bunun için kaynaklar özelleştiriliyor veya hükümetler vergi ya da kota koyarak düzenleme getiriyor. Ancak Ostrom'a göre dünyada ortak malların şaşırtıcı derecede iyi yönetildiği örnekler var.

Bu örneklerde ortak kullanıcılar, istismarın önüne geçecek kuralları kendileri koyup uyguluyor. Ostrom'un, 1990;da yazdığı ve Nobel'e giden yolda en önemli eserleri arasında gösterilen ''Governing the Commons'' (Ortak Malları Yönetmek) adlı kitabında Türkiye'yi de mercek altına aldığı ortaya çıktı. Türk araştırmacı Fikret Berkes'in Alanyalı balıkçıları incelediği çalışmalarından geniş örnekler seçen Ostrom, kitabında özetle şunları anlatıyor:

''Alanya'da 1970'lerde balıkçıların balık alanlarını paylaşımı kavgaya neden oluyordu. Geniş şiddet yaşanıyor, daha iyi balık alanlarını bulma yarışı masrafları artırıyordu.

Alanya'daki balıkçı kooperatifi, dahiyane bir fikir buldu. Balık alanlarını balıkçılara dağıtmaya başladı. Sistem 10 yılda oturdu. Buna göre balıkçıların listesi çıkartılıyor. Balık alanları belirleniyor. Balıkçılar kura çekilerek bu alanlara dağıtılıyor. Her balıkçı ertesi gün bir yandaki balık alanına kaydırılıyor. Böylece herkesin şansı eşit oluyor. Kuraya belediye başkanı ve jandarma da katılıyor. Ancak sistemin uygulanması ve gözetimi balıkçılarca yapılıyor. Böylece Alanya, kuralları katılımcıların koyduğu ve yönettiği ortak kamu malı kullanımına örnek oluşturuyor.''

AA

Alanyalılar Nobel almış kadar sevindi

İsveç Bilimler Akademisi tarafından Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülen Amerikalı Siyaset Bilimci Elinor Ostrom'un kitabında Alanyalı balıkçıların uyguladığı bir yöntemi anlatması, Alanya'da da yankı buldu.