Milli helikopter Atak görücüye çıkıyor

Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) taarruz helikopteri ihtiyacını karşılaması beklenen ve Türkiye'nin 12 yıllık ihale süreci sonucunda karar verilen T-129 taarruz helikopterlerinin test niteliğindeki ilk gösteri uçuşu, 28 Eylül Pazartesi günü İtalya'nın Milano kentinde gerçekleştirilecek.

Milano'daki test uçuşu törenine, Savunma Sanayi Müsteşarı Murad Bayar ile üst düzey askeri yetkililerin katılması bekleniyor.

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, T129 ATAK helikopteri üzerinde, ABD'nin Comanche taarruz helikopter programı için geliştirilmiş olan güçlendirilmiş CTS8004A motoru kullanılacak.

Milano'daki gösteri uçuşunda, T129'ların değişik iklim ve hava koşullarına uygunluğu da test edilecek.

EN GÜÇLÜ HELİKOPTER MOTORUNA SAHİP OLACAK

İtalyan A-129 helikopterlerinin geliştirilmiş bir versiyonu olan T-129, en güçlü motor olarak kabul edilen CTS8004A motoru ile yüksek sıcaklıkta ve yüksek irtifada uçabilme yeteneğine sahip olacak.

CTS8004A motoru, Irak ve Afganistan'daki tüm coğrafi ve iklim koşullarında hareket edebilecek şekilde geliştirilmişti.

T129 ATAK helikopteri üzerinde kullanılacak CTS8004A olarak tanımlanan motorun, Amerikan Honeywell ve İngiliz Rolls Royce firmalarının ortak girişimi olan LHTEC firması tarafından ABD'nin Comanche taarruz helikopter programı için geliştirildi.

CTS8004A motoru, 75 bin saatlik komponent ve 15 bin saatlik geliştirme testinin ardından 1993 yılında Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi FAA tarafından sertifikaya sahip oldu.

Daha sonra İngilizlerin Super Lynx helikopterlerine takılarak performansı test edilen bu motorun, özellikle yüksek sıcaklık ve irtifa koşullarında performans gerektiren durumlara özel olarak, düşük yakıt harcaması ve düşük bakım masrafları hedeflenerek üretildi.

''Türkiye'nin ihtiyacı olan motor'' olarak tanımlanan CTS8004A motoru, halihazırda dünya üzerinde 4 değişik ülkede kullanılıyor.

''MİLLİ NİTELİKTE BİR HELİKOPTER'

İtalyan, Agusta Westland firması ile ortak geliştirilecek olan T129, Türkiye'de ilk defa milli görev bilgisayarı ve yazılımları geliştirilen, Türkiye'ye ait aviyonik ve silah sistemleri entegre edilecek ve nihai üretim hattı TUSAŞ'da olacak bir taarruz helikopteri projesi unvanını taşıyacak.

Milli görev bilgisayarı ve yazılımları, 300'e yakın Türk mühendisinin üç sene içinde gerçekleştirdiği proje kapsamında geliştirildi ve bir taarruz helikopteri üzerinde uçuş ve atış testleri başarıyla gerçekleştirildi.

ATAK helikopteri projesinde dünyanın en büyük 3 helikopter firmasından birisi olarak kabul edilen Agusta Westland firması, dünyanın en büyük savunma şirketlerinden olan Finmeccanica grubuna bağlı olarak çalışıyor.

Türk sanayine en fazla katılım imkanı sağlayan (ASELSAN'ın proje kapsamındaki iş payı 700 milyon dolar, TUSAŞ'ın 556 milyon dolar) T-129, helikopterin tamamen milli yazılım ve görev bilgisayarıyla entegre edildiği, ROKETSAN tarafından imal edilen güdümlü füzelerle donatılacak ve en fazla off-set taahhüdü veren (yaklaşık 1 milyar dolar sanayiye ilave iş potansiyeli), helikopterin üçüncü ülkelere pazarlanması imkanları da bulunuyor.

Türkiye, T-129 helikopterlerinin tek üretici ülkesi konumunda olacak. T-129 helikopterleriyle, Birleşik Arap Emirlikleri, Malezya, Ürdün ve Pakistan gibi ülkeler ilgileniyorlar.

HELİKOPTERİN PERFORMANSI

Geliştirilmiş T-129'un bir önceki versiyonu A129 helikopteri, ATAK programı kapsamında iki kez TSK pilotları tarafından kapsamlı olarak test edildi.

Bu helikopterler, Antalya'nın batısındaki dağlık arazide (bu bölge tüm Türkiye taranarak bulunmuş en sıcak ve en yüksek arazi kesimi olarak kabul ediliyor) 6 bin feet irtifa (yüksek irtifa) ve 30 derecede (yüksek sıcaklık) helikopterin yeni motor ve tam görev yüküyle başarılı bir şekilde test uçuşları tamamlandı.

HELİKOPTER ÜRETİMİ, BİR ÜLKENİN DEĞİL, ÇOK ULUSLU YAPILIYOR

Dünya genelinde helikopter üreticilerinin hiçbiri motorlarını kendileri üretmemekte olup, bu alanda uzman, GE, Rolls Royce gibi sayılı firmalardan satın alıyor.

Helikopter üreticileri için en kritik hususlar dişli kutusu, aktarma organları ve pervane olarak kabul ediliyor ve helikopter firmaları, bu sistemleri kendileri üretiyor.

Seyrüsefer sistemleri, haberleşme sistemleri, top sistemi, roket ve füzeler, nişangah sistemi, hidrolik ve pnömatik komponentler, kokpitte kullanılan tüm göstergeler, iniş takımları, koltuklar ve sayılamayan daha bir çok komponentin helikopter üreticisi firma tarafından üretilmezken, her biri alanında uzman, işini en maliyet etkin şekilde yapan alt yapımcılar tarafından üretilerek helikopter üreticisi firmaya teslim ediliyor.

TAKVİM VE ÖDEME ŞARTLARI

T-129 Projesi kapsamında ilk helikopterin uçuşu, (2008 temel alındığında) 32. ayda, ilk teslimatın ise test programlarının tamamlanması sonrasında 60. ayda gerçekleştirileceği belirtilmişti.

Havacılık projelerinde hazır raftaki ürünlerin bile üç yıldan önce teslim edilemediği düşünüldüğünde tamamen milli yazılım, aviyonik ve silah sistemlerinin entegrasyonunu içeren ATAK Projesi kapsamında 5 yıllık bir teslimat takvimi (2013) bulunuyor.

Projede, ilk helikopter teslimatına kadar proje bedelinin yüzde 50'den azının ödenmesinin, kalan bedelin ise helikopter teslimatlarıyla gerçekleşmesi öngörülüyor.

İlk prototipi 2013 yılında üretilmeye başlanacak olan T129 helikopterlerinden, Kara Kuvvetleri Komutanlığına, 51 adet kesin, 41 adet opsiyonel helikopter temin edilecek.

AA

Milli helikopter Atak görücüye çıkıyor

Türkiye'nin 12 yıllık uzun bir ihale süreci sonucunda karar verdiği T-129 taarruz helikopterlerinin test niteliğindeki ilk gösteri uçuşları yapılmaya başlandı.