1.000 kişi idam mahkumu

Irak, dünyada idam cezalarının en fazla uygulandığı ülkeler arasında yer alıyor. Af Örgütü’ne göre en az 1.000 (bin) kişi idam cezasına çarptırıldı ve bunlardan 150’si için tüm hukuki yollar tükendi.

Uluslar arası Af Örgütü, 2003’te ABD’nin Irak işgali ve Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden geçici yönetim başkanın 10 Haziran 2003’te idam cezasını askıya aldığını ama sadece bir ay sonra yeniden yürürlüğe koyduğunu hatırlattı.

Oysa bir yıl kadar sonra 8 Ağustos 2004’te, geçici hükümetten sonra gelen Irak ara hükümeti idam cezasını yeniden düzenledi. Yeni hükümetle birlikte idam cezalarının kapsamı ve uygulanması daha da genişledi.

Af Örgütü’ne göre Temmuz 2009 itibariyle en az 1.000 (bin) tutuklu idam mahkumu ve bunlardan 150’si için tüm hukuki yollar ve af olanağı kalmamış. Irak insan Hakları Bakanlığı tarafından 2008’de verilen rakamlara göre Irak’ta 956 idam mahkumu bulunuyordu. Bunlar arasında 12’si kadın 751 kişi Adalet Bakanlığı’na bağlı tutuklama merkezleri ve cezaevlerinde tutuluyordu, diğer 205 tutuklu ise İçişleri Bakanlığı’na bağlı merkezlerde bulunuyordu. Hakkında idam cezası verilen 7 veya daha fazla tutuklu ise Bağdat’taki ABD ordusuna ait Cropper üssünde tutuluyordu. Irak Yüksek Adli Kurulu’na göre 2008 yılında Ocak ve Kasım ayının başı arasında 365 kişi idam cezasına çarptırıldı. Af Örgütü ise 2009 yılının başından bu yana Irak mahkemeleri tarafından en az 60 kişiye daha idam cezası verildiğini kayda geçirdi.

150 TUTUKLU İDAMI BEKLİYOR

9 Mart 2009’da Irak Yüksek Adli Kurul’u 128 tutuklunun idam cezasının onaylandığını Af Örgütü’ne bildirdi ancak bunların hangi suçlardan mahkum olduğunu, seçtikleri bir avukat tarafından temsil edilip edilmediği hakkında bilgi vermedi. Bundan birkaç hafta sonra Irak Adalet Bakanı Yardımcısı, 150 tutuklunun idam edilmeyi beklediğini belirtmiş ama detaylı bilgi vermemişti. Af Örgütü, ellerine ulaşan bilgilere göre yetkili makamların bunları bir seri halinde haftada en fazla 20’şer kişi olarak infaz etmeyi öngördüğüne dikkat çekti.

12 kişinin 3 Mayıs 2009’da idam edildiği belirtiliyor. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseryası ve BM’nin Irak Misyonu MANUI 6 Mayıs’ta yaptıkları açıklamada infazlar karşısındaki endişelerini dile getirerek, Irak’ın mevcut adalet sisteminin adil yargılanma alanında yeterli garanti sunmadığını kaydetmiş ve idam cezalarının durdurulmasını istemişti.

Ancak bu çağrıya rağmen Irak makamlarının 10 Haziran 2009’ta 19 tutukluyu daha idam ettiğini belirten Af Örgütü bunlar arasında eşi Avrupa’da olan 3 çocuk annesi Kasima Hamid’in de olduğunu ifade etti. Kasima, idamından üç yıl önce adam kaçırma ve cinayetten mahkum olmuştu. Avrupa Birliği de bu Iraklı kadın ile diğer 18 kişinin idamı karşısındaki kaygılarını dile getirmiş ancak Irak hükümeti konuya ilişkin ne bir açıklama yapmış ne de Irak medyası infazları duyurmuştu.

Sonuç olarak, Af Örgütü’ne göre Irak’ta Saddam rejiminin devrilmesi ardından çok sayıda Iraklı, yeni bir sayfa açılmasını bekliyor ve insan haklarına saygılı, işkence, cinayetler ve idam cezalarının sadece kötü bir anı olarak kalacağı bir ülke umuyordu.

Ancak altı yıl sonra 1.00 dolayında tutuklu infaz tehlikesi altında bulunurken, Iraklıların umutlarının da “hiçliğe” indirgendiğini belirten Af Örgütü, “Bu ceza Iraklıları şiddetten uzak tutmaz, ancak ırak toplumunu daha fazla insanlıktan uzak ve daha şiddetli kılar” dedi.