Ankara'da üçlü zirve

Erdoğan-Putin görüşmesi bu sabah 11.30'da başlayacak. 1,5 saat olarak planlanan başbaşa görüşmede sadece tercümanların olması bekleniyor. Daha sonra Putin onuruna Başbakanlık konutunda yemek verilecek. Ardından anlaşma ve protokoller imzalanacak ve iki lider basının karşısına çıkacak. Putin, Cumhurbaşkanı Gül'ü de ziyaret edecek. Ziyaretin 17.00'da tamamlanması ve Putin'i Moskova'ya dönmesi bekleniyor. Ancak Berlusconi'nin katılımıyla programın uzaması sözkonusu.

Türkiye'yi 2004 yılında, 500 yıllık diplomatik ilişki tarihinde resmen ziyaret eden ilk Rus lideri olan Putin, son 5 yıl içinde Başbakan Erdoğan ile yapacağı 9'uncu görüşmede, ikili işbirliği, bölgesel ve uluslararası konuları ayrıntılarıyla ele alacak.

Putin'in Ankara'da temaslarındaki en önemli gündem maddesini enerji konularının oluşturması bekleniyor.

Görüşmelerde Mavi Akım-2 doğal gaz boru hattının İsrail'e uzatılması, Samsun-Ceyhan petrol boru hattı, Güney Akım doğal gaz boru hattı, nükleer enerji santrali ve Tuz Gölü altında doğal gaz deposu inşasının Rus şirketi tarafından yapılması konularının da konuşulması bekleniyor.

Türkiye, Mavi Akım-2'nin İsrail'e kadar uzatılması ve Samsun-Ceyhan petrol boru hattının hayata geçirilmesiyle Rus doğalgazı ve petrolünün Hindistan'a kadar ulaştırılabileceğini, bu sayede Türkiye'nin de en önemli enerji kavşağı haline geleceğini belirtiyor.

Rus petrolünün Burgaz-Dedeağaç boru hattı yerine Samsun-Ceyhan boru hattından taşınmasının daha makul olduğunu kaydeden Ankara, bu tezini Dedeağaç'taki limana sadece küçük gemilerin yanaşabilmesini, Ceyhan'da ise böyle bir sıkıntının olmamasıyla güçlendiriyor.

Nabucco'nun imzalanmasıyla Rusya'nın Güney Akım boru hattının gündemden kalkacağı iddialarına katılmayan Ankara, iki projenin de artan talep karşısında karlı olabileceğini vurguluyor; bu nedenle de Putin'in ziyareti sırasında Güney Akım'ın Mavi Akım'a paralel bir şekilde Avrupa'ya ulaştırılması konusununda da Rus tarafının nabzını yoklayacak.

Analistler, Bulgaristan'ın hem Güney Akım hem de Nabucco'nun içinde olduğuna dikkati çekerek, "Sofya'daki yeni yönetimin, Rusya ile geçmiş yıllarda imzalanan Burgaz-Dedeağaç petrol boru hattı ve Güney Akım doğal gaz boru hattını gözden geçireceğini açıklamasının ardından ilave taleplerde bulunması Rusya'yı son derece rahatsız etti.

Ayrıca Ukrayna ile yaşadığı sorunlar yüzünden Karadeniz'in altına döşenecek bu boru hattını Ukrayna kara sularından geçirmek istemeyen Moskova Ankara'nın bu konudaki önerisiyle ilgilenebilir" görüşünü dile getirdi.

Bu arada, Rusya'da Türkçe yayın yapan "Turkrus.com" haber portalı, Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Seçin ve Enerji Bakanı Sergey Şmatko'nun Putin'in ziyareti öncesinde Ankara'da yaptıkları temaslar sırasında, Rus şirketlerinin Irak'taki petrol kuyularını işletme olasılığını göz önünde bulundurarak, Rus devlet petrol şirketi Rosneft'in Ceyhan'da petrol rafinerisi kurması ihtimalini ele aldığını kaydetti.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da Şmatko ile görüşmesinden sonra Samsun-Ceyhan petrol boru hattına Rusya'nın kaynak sağlamasıyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, TPAO ve Rus Rosneft arasında bir anlaşma zaptının imzalanmasının planlandığını belirterek, Rusya ile nükleer enerjinin barışçıl amaçlı kullanımıyla ilgili bir protokole de imza atılacağını söylemişti.

Rus ve Kazak petrolünü Boğazları by-pass ederek taşıması öngörülen 555 kilometre uzunluğundaki Samsun-Ceyhan petrol boru hattı için sembolik temel atma töreni de yapılmıştı. Günlük 1,5 milyon varil taşıma kapasitesine sahip olan ve maliyetinin 2 milyar dolar civarında olacağı belirtilen boru hattının inşaatı ve işletmesi Çalık-Enik grubuna ait olacak.

"Turkrus.com" sitesi, Güney Akım projesinde şartların uygun olması halinde Ankara'nın müteahhit işlerine sıcak baktığını ve Türk şirketlerinin inşaat işini almasını umduğunu belirterek, bu konunun Putin'in Türkiye ziyareti sırasında bir kez daha müzakere edileceğini kaydetti.

Putin'in ziyareti sırasında 2011 yılında sona erecek olan Türkiye'nin batı hattından Rusya'dan aldığı gaz anlaşmasının 20 yıl uzatılmasını öngören anlaşmaya da imza atılacak.

Ziyaretin bir diğer önemli gündem maddesini de Türkiye'nin ilk nükleer enerji santralinin inşası konusu oluşturuyor.

Moskova, Rus Atomstroyexport-Inter RAO ile Türk şirketi Park Teknik'in oluşturduğu konsorsiyumunun kazandığı ihalenin bir an önce sonuçlandırılmasını beklerken, tarafların fiyat konusundaki son durumu Putin ziyareti sırasında bir kez daha ele alması bekleniyor.

"Türkrus.com", dün Ankara'da başlayan Karma Ekonomi Komisyonu (KEK) toplantısı için gelen Rus heyetiyle birlikte getirilen son tekliflerin şunlardan oluştuğunu kaydetti: "Rus tarafı mevcut şartlarda fiyatın en fazla 13,95 cente inebileceğini söylüyor. Maliyetin daha düşmesi için Türk hükümetinin 7 yılda 18 milyar dolar yatırım gerektiren projeye bizzat katılımı isteniyor. Türk devletinin kaynak koyarak projede yüzde 25 hisse sahibi olması öneriliyor. İkinci bir seçenek olarak, projenin inşaat ve montajının Türk hükümetinin açacağı TL kredi ile Türk şirketlerine yaptırılması öneriliyor. Bu durumda, devletin projeye doğrudan ya da dolaylı mali desteği sağlanırsa maliyetin 12,35 cente kadar indirilebileceği belirtiliyor."

"Gümrüklerdeki sorun"

Ziyaretin bir diğer önemli gündem maddesini ise Türk tırlarına yönelik Rus gümrüklerinde uygulanan sıkı denetim konusu oluşturacak.

Başbakan Erdoğan'ın bizzat Putin'e aktardığı soruna henüz bir çözüm bulunmazken, Türk mallarının gümrüklerde tek tek sayılması yüzünden Rusya'ya yönelik ihracatta büyük düşüş yaşandı.

Ankara, Türkiye ve Rusya arasındaki ikili ticaret hacminin 38 milyar dolara ulaştığı ve Türkiye aleyhine büyük bir dengesizlik bulunduğunu belirterek, gümrüklerdeki sorunların bir an önce çözümü ve hatta ticaret hacmindeki dengesizliğin giderilmesi için Türk şirketlerine daha fazla kolaylık sağlanmasını istiyor. Putin, Erdoğan ile Soçi'de yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında gümrük sorunuyla ilgili soru üzerine, "Eğer iş yapıyorsanız sorun vardır. Sayın Erdoğan ve ben bürokrasiye karşı ortak mücadele edeceğiz" ifadesini kullanmıştı.

İmza töreninde Berlusconi de olacak

Türkiye ile Rusya arasında bugün imzalanacak anlaşmanın imza törenine İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi de katılacak.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Rusya Başbakanı Vladimir Putin ile Başbakanlık Resmi Konutu'ndaki görüşmesi ve çalışma yemeğinin ardından Başbakanlıkta Yeni Bina'da Türkiye ile Rusya arasında anlaşma imzalanacak. İmza törenine İtalya Başbakanı Berlusconi'nin de katılacağı belirtildi.

Putin'in Ankara çantasında neler var?

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Burak Özügergin, Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in ziyareti sırasında başta ekonomi ve enerji konuları olmak üzere "çok boyutlu güçlendirilmiş ortaklık şemsiyesi altına giren konuların" ele alınacağını, nükleer enerji alanında bazı anlaşmaların imzalanmasının öngörüldüğünü bildirdi.

Dışişleri Bakanlığı'nın haftalık basın toplantısında sorular üzerine Putin'in Ankara'ya yapacağı günübirlik çalışma ziyaretini değerlendiren Özügergin, son dönemdeki karşılıklı ziyaretleri sıralayarak, bu çerçevede Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Moskova'ya, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Soçi'ye, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun yine Moskova'ya gittiğini ve Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Seçin'in Ankara'ya geldiğini hatırlattı.

"Bütün bunlar birbirimizi çok yakın bir ortak olarak gördüğümüzün işaretleri olarak algılanmalı" diyen Özügergin, Putin ile başta ekonomi ve enerji konuları olmak üzere "çok boyutlu güçlendirilmiş ortaklık şemsiyesi altına giren konuların" ele alınacağını kaydetti.

Özügergin, ziyaret çerçevesinde imzalanması söz konusu olan bazı belgeleri "Nükleer Enerjinin Barışçıl Amaçlarla Kullanılmasına İlişkin İşbirliği Anlaşması", "Nükleer Kazaların Erken Bildirimi ve Nükleer Tesisler Hakkında Bilgi Değişimi Anlaşması" olarak saydı ve bunlara ek olarak "Kültürel Değişim Programı" metni üzerinde de çalışıldığını bildirdi.

Ziyaret çerçevesinde ayrıca kurumsal düzeyde de bazı belgeler bulunduğunu söyleyen Özügergin, imzalanacak toplam metin sayısının bir düzineye ulaşabileceğini belirtti.

Nabucco projesi

Nabucco projesiyle ilgili bir soru üzerine de Özügergin, Nabucco'yu 21. yüzyılın projesi olarak gördüklerini belirterek, "Sadece bir enerji projesi değil Nabucco, bir vizyonun gerçekleşmesi. Orta Asya'yı Kafkasları, Orta Doğu'yu bir havza olarak Avrupa'ya bağlayan bir proje. Kimseye karşı bir tarafı bulunmadığını da defalarca söyledik. Türkiye'yi Avrupa Birliğinin vazgeçilmez bir parçası kılacak unsurlardan biridir Nabucco. Buna böyle stratejik boyutunu değerlendirerek bakmak lazım" dedi.

Putin'in Ankara ziyareti Rus basınında

Öte yandan Rus basını, Putin'in Türkiye ziyaretine geniş yer ayırıyor. Bu çerçevede Trud gazetesi, ziyareti, "Putin Türkiye'yi yanımıza çekmeye çalışacak" başlığıyla duyurdu.

Ziyaretin en önemli gündem maddesini Karadeniz'de yeni doğal gaz boru hattının inşasının oluşturduğu belirtilen haberde, uzmanlara göre Rusya'nın Güney Akım projesinden Mavi Akım-2 lehine çekilebileceği kaydedildi. Bakan İgro Seçin'in Türkiye'yi Güney Akım'a katılmaya davet ettiği belirtilen haberde, ancak bu projenin güzergahının hala belli olmadığı ifade edildi.

Haberde, uzmanlara göre, eğer Ukrayna boru hattının topraklarından geçmesine izin vermezse Rusya'nın Mavi Akım-2'ye yönelebileceği belirtildi.

Bir başka uzman da Rusya için Türkiye ile anlaşmanın Ukrayna ile anlaşmaktan daha kolay olacağını söyledi. Haberde, "Rusya'nın Türkiye'den ne istediği" başlığı altında da şu maddeler sıralandı:

"Güney Akım'a Türkiye'yi dahil etmek, o olmazsa en azından projenin gerçekleşmesi için yardımını almak. Ukrayna'nın izin verme ihtimali düşük olduğu için bu projeyi Türkiye'nin karasularından geçirmek. Türkiye'nin Nabucco projesinde fazla aktif olmamasını sağlamak. Bunun yerine Mavi Akım-2'ye Türkiye'nin katılımını sağlamak."

RBK Daily gazetesi de "Avrupa'nın şahı- Moskova ve Ankara yakınlaşıyor" başlığıyla yayımladığı haberde, Samsun-Ceyhan boru hattında işbirliği için anlaşma imzalanmasının planlandığı kaydedildi.

Gazete, Güney Akım'ın Türk karasularına döşenmesi konusunda müzakerelerin yapıldığını ve bunda başarı ihtimalinin yüksek olduğunu belirterek, "Çünkü Rusya'nın ağır topu Putin bunu sağlamak için Ankara'ya gidecek. Bazı uzmanlar, Samsun-Ceyhan boru hattından Rus petrol devi Rosneft'in yararlanabileceğini belirtiyor" ifadesine yer verdi.

Rusya'nın saygın ekonomi gazetelerinden Kommersant da "Türkiye Rusya'dan ucuz nükleer enerji istiyor ve projeden pay sahibi olmayı hedefliyor" başlığıyla yayımladığı haberde, fiyatın düşürülmesi talebinin mayısta Rus tarafına iletildiği, şimdi projeye Türk tarafının da sermaye koymasının tartışıldığı belirtti.