Çin yönetimi ilk incelemeyi tamamladı

Çin yetkilileri, Doğu Türkistan'daki olaylarla ilgili ilk soruşturmanın tamamlandığını bildirdi.

Yetkililer, resmi açıklamalara göre 194 kişinin öldüğü olaylarla ilgisi bulunanlara yönelik tutuklama belgelerinin yakında açıklanacağını söyledi.

Urumçi sokaklarında yabancı gazetecilerin mesleklerini yapmalarını engelleme konusunda daha saldırgan bir tutum takınmaya başladığı gözlenen Çinli yetkililer, yabancı foto muhabirlerinin sokaklardaki güvenlik güçlerinin veya Uygurların fotoğraflarının çekmesini kısıtlıyor veya izin vermiyor.

Gerginliğin halen devam ettiği Urumçi'deki güvenlik güçleri de zaman zaman yabancı gazetecilerin pazar yeri, cadde ve sokaklarda Uygurlarla konuşmaya çalışmasına müdahale ediyor ve gazetecilerden bölgeyi terk etmesini istiyor.
Çin yönetimi olaylarla ilgili terör ve ayrılıkçılık gibi suçlamalar ortaya atarken, Uygur kaynakları sorunun Pekin tarafından yürütülen asimilasyon, baskı ve yok etme siyaseti doğrultusunda geliştiğini dile getiriyor.
Bazı Türk tarih kaynaklarında 'Doğu Türkistan' olarak geçen, sadece geçen yüzyılda bile iki kez bağımsız Türk devletinin kurulduğu bölgenin adlandırılması bile sorun olabiliyor.

Bölgenin zengin enerji kaynakları ve gelişen bir ekonomiye sahip olduğunu belirten Uygurlar, buna rağmen çok sayıda Uygur'un kendi topraklarından koparılarak Çin'in değişik bölgelerine gönderildiğine, yerlerine ise Çinlilerin yerleştirildiğine dikkati çekiyor.

Olayların yol açtığı doğrudan ekonomik kaybın 68 milyon 950 bin yüene (15,6 milyon TL) çıktığı bildirildi.
Halkın Günlüğü gazetesinde çıkan haberde, 108 cesedin kimliğinin tespit edildiği, 39 ölünün defnedildiği, 8 milyon yüen (1,8 milyon TL) tazminat ve 560 bin yüen (127 bin TL) defin parası verildiği belirtildi.
Gazetede, son günlerde Sincan'daki çeşitli çevrelerin şiddet olaylarında ölenlerin yakınlarına para bağışında bulunduğu ve dün akşama kadar 80 milyon yüen (18 milyon TL) tutarında bağış toplandığı kaydedildi.

-FİNANS KRİZİNDEN KAT KAT BÜYÜK-

Doğu Türkistan'ın ekonomi çevresinden uzmanlar, 5 Temmuzda meydana gelen olayların yatıştırılmasıyla birlikte, bölgedeki ekonomik ve ticari faaliyetlerin hızla normale döneceğini belirtti.

Çin Uluslararası Radyosunun haberine göre uzmanlar, bölgenin turizm, yatırım ve tüketim dahil olmak üzere çeşitli alanlarını doğrudan etkileyen olayların Sincan'ın ekonomik ve toplumsal gelişmesi üzerindeki etkilerinin finans krizinden kat kat büyük olduğuna işaret etti.
Ekonomik gelişmeye elverişli bir ortam yaratmak için Sincan'daki çeşitli çevrelerin harekete geçtiği bildirildi. Çin Halk Bankası Urumçi şubesi son olaylardan etkilenen ve zor duruma düşen işletmelere gerekli desteği vereceğini bildirdi.

Sincan Sosyal Bilimler Akademisine bağlı Orta Asya Enstitüsünde görevli uzman Vang Hayyen, olayların yatıştırılmasıyla birlikte Doğu Türkistan'ın ekonomik ve ticari faaliyetlerinin hızla eski haline döneceğini söyleyerek, olayların bölge ile Orta Asya ülkeleri arasındaki ekonomik ve ticari temasların üzerindeki olumsuz etkisinin sınırlı olduğu değerlendirmesinde bulundu.

AA