Reklam izlerken obez olmayın!

Çocuklar, ailenin satın alma kararlarını ciddi anlamda etkiler. İşte bu nedenle reklamcılar özellikle çocukları etkileri altına almayı amaçlar.

Ancak reklamlarla birlikte hazır yiyecek, kalorili ve yüksek yağlı gıdaların, şekerli içeceklerin tüketiminin arttığı görülüyor. Bu durum da obezite riskini artırıyor

Hacettepe Üniversitesi?nde 19 -20 Haziran tarihlerinde gerçekleşen Beslenme ve Diyetetik Günleri bilimsel programına Mezura ekibinden Diyetisyen Gamze Şanlı katıldı. Ankara?da gerçekleşen bu toplantıda bize göre en dikkat çekici sunumlardan birisi Dr. A. Tülay Bağcı Bosi?ye ait olan ?Reklamlarda, Çocuk ve Beslenme? konusuydu. Bu sunuma ait bazı notlar ve sevgili Gamze?nin bu konudaki bilgilendirmelerini sizlerle paylaşmak istiyorum.

Yapılan birçok çalışma, çocuklara yönelik reklamlarda özellikle beş gıda sektörünün ön planda olduğunu gösteriyor. Çocuklara ait reklam kuşağında en fazla reklamı görülen ürünler; alkolsüz içecekler, bisküviler, şekerlemeler, aperatifler ve fast - food reklamları olarak sıralanıyor.

Reklamlar ve obezite riski

Dünya Sağlık Örgütü, Gıda ve Tarım Organizasyonu 2002 yılında reklamlarda besin içeriği düşük, enerji içeriği yüksek yiyecek ve içeceklerin pazarlanmasının obezite için önemli bir risk faktörü olduğunu bildirdi. Çünkü reklamlarla birlikte hazır yiyecek tüketiminin, kalorili ve yüksek yağlı gıdaların, şekerli içeceklerin tüketiminin arttığı görülüyor. Buna karşılık bu tür reklamların, çocukların taze meyve ve sebze tüketimini olumsuz etkilediği de gözardı edilmemelidir.

En fazla yiyecek reklamı etkiliyor

2000 yılı mart ayında Amerika?da yapılan bir değerlendirmede haftada bir kez yayınlanan çocuk programları arasında gösterilen reklamların yüzde 46?sının yiyeceklere ait olduğu görülmüştür.

Ülkemizde yapılan başka bir araştırmada ise Afyon-karahisar ilinde 3 - 13 yaş arası çocuk sahibi ebeveynlere televizyon reklamlarının çocuklar üzerindeki etkileri sorulmuş ve yüzde 80.9 oranında ?Yanlış beslenmeye özendirir?, yüzde 75.3 oranında ?Tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkiler? cevapları alınmıştır.

Aynı çalışmada ebeveynlerin gözlem ve görüşlerine göre çocukların en fazla oyuncak ve gıda reklamlarından etkilendiği aktarılmıştır.

Pazarlama yöntemleri

Geleceğin tüketicileri olan çocuklar, ailenin satın alma kararlarını ciddi anlamda etkilediği için reklamcılar özellikle çeşitli pazarlama teknikleriyle çocukları etkileri altına almayı amaçlamaktadır.
Genel olarak çocuklara yönelik yapılan gıda reklamlarında; televizyon, okulda - kantinde pazarlama, sponsorluklar, gizli reklam, internetten satış - pazarlama ve satış promosyonları gibi pazarlama yöntemleri kullanılmaktadır.

Yöntemlerden en çok kullanılan ve en popüler olanı ise çocukları en çok etkileyen TV reklamlarıdır. Bunun yanında günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte internette, çocukların günlük yaşamında önemli bir yer tutmaktadır.

İnternet üzerinden reklam, kontrol ve düzen altına alınmış değildir bu nedenle çocuklar, internette gezinirken verilen linkleri tıklayarak ürün reklamlarına da kolaylıkla ulaşabilirler.

Çocuklara yönelik reklamlarda çizgi film karakterlerinin kullanılması, ünlülere ya da oyuncak kazandıran yarışmalara yer verilmesi gibi pazarlama teknikleri çocuklar üzerinde oldukça etkili olmaktadır. Reklamların çocuklar üzerindeki etkisi yadsınamayacak kadar fazladır.

Verilen mesajlardan en çok etkilenen grup oldukları için çocuklar, reklamcılar için önemli bir hedef oluşturmaktadır.
Araştırmalar, çocuklarıyla alışverişe çıkan ailelerin yüzde 82?sinin fazladan harcama yaptıklarını ortaya koymaktadır. Bunun nedeni, ailelerin, çocuklarını reddedememesi ve ürünü çocuğunun isteğine bağlı olarak sorgulamadan satın almasıdır.

Televizyon ve reklamların etkisi

Uzmanlar, ?Çocuklar sekiz yaşına kadar reklamla gerçek arasındaki ayrımı yapamazlar, ancak bebekliklerinin altıncı ayından itibaren farklı markalara ait olan logoları imgeleyebilir, iki yaşından itibaren de rahatlıkla tanıyabilirler? diyor.

Reklamlara karşı, yetişkinler, daha ölçülü bir tutum sergileyebilir ancak çocuklar gördüklerini hemen isteme eğiliminde. Yayınlanan reklamlar, çocukları etkileyerek isteklerini ve seçimlerini önemli ölçüde yönlendirici oluyor.

Etkileme mekanizması, çocuğun yaşına, o ürüne verdiği öneme, mesajı algılamasına göre değişiklik gösteriyor. Bu sebeple özellikle çocuk kuşağında yayınlanan reklamların kontrol ve denetimiyle ilgili titiz bir çalışmaya ihtiyaç var diye düşünüyorum.

Toplum sağlığı ve obezitenin önüne geçebilmek için öğretici ve eğitici reklam kontrol altına alınabilmelidir. Eğer önlemler alınmazsa 2010 yılında çocukların yaklaşık yüzde 10?u obez olma riski altındadır.


Milliyet