Akaryakıt dağıtım firmaları, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) piyasadaki akaryakıt fiyatlarının cuma gününe kadar indirilmesi yönündeki talebini, fiyat indirimi ve promosyonların kaldırılması gibi adımlarla münferit olarak çözmeye çalışıyorlar.
EPDK Mayıs sonunda, uzun süredir diğer ülkelere kıyasla yüksek olması nedeniyle gündemde olan akaryakıt fiyatlarının, kanuna aykırı şekilde tespit edildiğine karar vermiş ve 'Rafinerici ve dağıtıcı lisansı kapsamında yapılan piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatlar, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak, lisans sahipleri tarafından hazırlanan tavan fiyatlar olarak Kuruma bildirilir' demişti.
EPDK dağıtım firmalarına fiyat politikalarında değişiklik yapmaları için 20 Haziran'a kadar süre tanıdı.
Dağıtım şirketlerinin bu sürede durumlarını düzeltmemeleri halinde EPDK, şirketler hakkında soruşturma açabilecek ve/veya Türkiye çapında akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına 2 ay için tavan fiyat belirleyebilecek.
Ancak Türkiye'deki pazar yapısının Avrupa'daki ülkelerin hepsinden farklı olduğunu ve Avrupa ülkelerinde buradaki yapısal sorunların olmadığına dikkat çeken dağıtım firmaları, tavan fiyat uygulamasının serbest piyasa ilkeleriyle bağdaşmadığını söylüyorlar.
EPDK yetkilileri Reuters'a açıklamalarında, bu kapsamda salı günü firmalar ile kurum yetkilileri arasında toplantılar yapıldığını ancak toplantıdan herhangi bir somut karar çıkmadığını söylediler.
Bir yetkili, 'Toplantılarda neler yapılabileceği konuları derinlemesine ele alındı. Firmalar EPDK'ya önerilerini söyleyecekler ve EPDK da 20 Haziran sonrasındaki kurul toplantısında tavan fiyat konulup konulmayacağına karar verecek' dedi ve ekledi: 'Ancak burada toplu bir eylem olmaz. Toplu fiyat indirim kararı olamaz, çünkü bu uyumlu eyleme girer ve rekabet kanununa aykırı olur.'
Reuters'a bilgi veren bir sektör yetkilisi, 'Firmalar 20 Haziran'a kadar süre tanınan talep konusunda ya fiyatlarını düşürme, ya promosyonları kesme ya da her ikisini birden yapan bir formül bulmaya ve maliyet unsurlarını azaltmaya çalışıyorlar' dedi.
Bir EPDK yetkilisi önde gelen dağıtım firmalarından Opet'in dün 4 kuruşluk indirim yaptığını söyledi ancak diğer firmalardan herhangi bir adım gelmediğini belirtti.
Dağıtım lisansına sahip irili ufaklı 50 civarında firmanın faaliyet gösterdiği sektörde Petrol Ofisi , Shell&Turcas, BP, Opet, Alpet, Lukoil gibi firmalar yer alıyor. Bu firmaların önemli bir kısmı akaryakıt satışlarını hediye promosyonlarıyla destekliyor.
AKARYAKIT SEKTÖRÜNDE YAPISAL SORUNLAR VAR
Dağıtım firmaları Türkiye'deki akaryakıt pazarındaki yapısal sorunlar olduğunu ve bunların fiyatları örnek alınması istenen Avrupa ülkelerinde olmadığını söylüyorlar.
Bir yetkili, 'Türkiye'de uzun süredir fiyat metodolojisiyle ilgili yapısal bir revizyona gitmek için yapısal revizyona gitme söylemi var. Ancak Türkiye'de diğer ülkelerde olmayan ve rafineri, ithalat, vergilendirme sistemi, pazar yapısı ve bayi yapısından kaynaklanan yapısal sorunlar var. Asıl bunlara kalıcı çözüm bulmak gerek' dedi.
Avrupa ülkeleri birbirlerinden akaryakıt ürünlerini hemen hemen 1 gün içinde ithal edip teslim alabilirken Türkiye'den bir firmanın ithalatı 20 gün sürebiliyor. Bu da ithal edilen ürünün ithalat fiyatı ve pazara sürülüş fiyatı arasında farklılıklar olmasına ve bu farkın dağıtım firması tarafından üstlenilmesine neden oluyor. Ayrıca Türkiye'de bayilerin hemen hemen hepsine şahıslar sahipken Avrupa'da bayilerin sahibinin genelde akaryakıt firmalarının olması bayilerin kâr marjlarının Türkiye'de bir maliyet unsuru olmasına neden oluyor. (ruters)
