Akaryakıt şirketlerinin 20 Haziran telaşı

Düşen petrol fiyatlarına rağmen, Türkiye'deki dağıtım firmalarının akaryakıt fiyatlarına zam yaptığı ortamda, EPDK, uygulanan fiyatların kanuna ve serbest piyasa koşullarına aykırı olduğuna karar verirken, akaryakıt dağıtım şirketlerine durumlarını düzeltmeleri için 20 Haziran tarihine kadar süre vermişti.

A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, fiyat uygulamalarının düzeltilmesinin istendiği 20 Haziran tarihi öncesinde akaryakıt dağıtım şirketleri durum değerlendirmesinde bulunurken, sektör temsilcileri de kendilerinden istenilen unsurlar hakkında EPDK yetkililerinden bilgi alarak, görüşmelerde bulundu.

Akaryakıt dağıtım şirketleri için kritik gün özelliği taşıyan cumartesiden itibaren fiyat uygulamalarının bundan sonra nasıl şekilleneceği merak konusu oluştururken, durumlarını düzeltmemeleri halinde kanuna ve serbest piyasa koşullarına aykırı fiyat hareketlerinde bulunan şirketler hakkında EPDK soruşturma açabilecek.

Kurul, ilk toplantısında da şirketlerin fiyat değişikliklerini inceleyecek. Kanun çerçevesinde Avrupa fiyatları ile Türkiye fiyatları arasında uyumsuzluğun devam ettiğinin tespit edilmesi halinde ülke çapında akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik iki ay geçerli olmak üzere tavan fiyat uygulaması konusu ele alınacak. Tavan fiyata ilişkin henüz bir rakam ifade edilmiyor.

-KANUNDA AÇIKÇA BELİRTİLİYOR-

Petrol Piyasası Kanununun temel hedefleri arasında serbest ve rekabete dayalı petrol piyasasının oluşturulması yer alırken, kanunun ilgili maddesinde özellikle rafinerici ve dağıtıcı lisansı kapsamında piyasa faaliyeti yapan tüzel kişilerin fiyat oluşumlarına ilişkin belirleyici hükümler bulunuyor.

Kanunda söz konusu piyasa faaliyetlerinde bulunan lisans sahiplerinin fiyat uygulamalarını ''Rafinerici ve dağıtıcı lisansı kapsamında yapılan piyasa faaliyetlerine ilişkin fiyatlar, en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak, lisans sahipleri tarafından hazırlanan tavan fiyatlar olarak Kuruma bildirilir'' hükmüne uygun yapmakla yükümlü oldukları açıkça belirtiliyor.

Kanunda ayrıca ''en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu dikkate alınarak'' kriterinin sağlanmadığı durumda, EPDK'nın fiyat tespitine ilişkin görevi düzenleniyor.

İlgili düzenlemede ''Petrol piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde iki ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat tespitine ve gerekli tedbirlerin alınmasına Kurum yetkilidir'' ifadesi yer alıyor.

-REKABET KURULU UYARIDA BULUNMUŞTU-

Konuya ilişkin söz konusu tereddütlerin incelenmesi kapsamında, EPDK'nın 27 Mayıs 2008 tarihli yazısı ile Rekabet Kurumundan, petrol piyasasındaki fiyat oluşumuna ilişkin çeşitli iddiaların değerlendirilmesi talebinde bulunmuştu.

Rekabet Kurumu 2 Haziran 2008 tarihinde akaryakıt sektör raporunu hazırlamış ve kurumun başvurusu kapsamında yaptığı değerlendirmeyi EPDK'ya sunmuştu.

Bu değerlendirmenin sonuç kısmında ''sektördeki teşebbüslerin tümüyle rekabetçi bir yapı içerisinde faaliyette bulundukları anlamına gelmemekte, EPDK'ya verilen düzenleyici yetkilerin, böyle bir durumda da gerekli olduğu ve rekabetçi bir yapı tesis edilene kadar kullanılması gerektiği düşünülmektedir'' hususu yer almıştı.

Rekabet Kurumu, Tüketiciler Birliği ve EPDK'nın başvurusunu da dikkate alarak, ayrıca başlattığı diğer bir ön araştırma çalışmasının sonucunu kuruma bildirmişti. İlgili raporun sonuç kısmında, ''pazarın genel olarak rekabetçi bir görünüm arz etmediğine; söz konusu yapısal aksaklıkların giderilmesi gerektiğine ve bunlar yapılana kadar 5015 sayılı Kanunun ilgili maddesinde öngörülen ve akaryakıt piyasalarının düzenlenmesi ile ilgili olarak verilen yetkilerin kullanılabilmesi için EPDK'ya görüş yazısı gönderilmesi'' şeklinde petrol piyasasındaki fiyat oluşumuna ilişkin değerlendirmede bulunulmuştu.

Bu sürecin devamında da EPDK'nın 28 Mayıs 2009 tarihli toplantısında konu görüşülmüş ve dağıtıcı lisansı sahiplerinin fiyat uygulamalarının Kanunun ilgili maddesindeki kriterlere uygun hale getirilmesi için firmalara 20 Haziran 2009 tarihine kadar süre verilmesi hususunda karar alınmıştı.

Dağıtım şirketleri bu süreye kadar durumlarını düzeltmemeleri halinde EPDK tarafından şirketler hakkında soruşturma açabileceği gibi, Kurum Türkiye çapında akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik tavan fiyat belirleyebilecek.