Sabancı Üniversitesi'nde okuyan öğrencilerin 'hiçbir şart olmadan ilk girdikleri bölümü değiştirebilmesi' uygulamasına karşı çıkan YÖK, mevcut yatay geçiş yönetmeliğini, bütün üniversitelerde 'şartlı bölüm değiştirmeyi' mümkün kılacak şekilde değiştirdi. Geçiş şartlarının üniversite senatolarına bırakıldığı yeni yönetmelikte YÖK'ün istediği tek şart olarak, 'geçilecek programla ilgili, ÖSS'ye girdiği yıl itibarıyla yurtiçindeki üniversitelerde kayıt yaptıran en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması' getirildi. Buna göre, 2008'de İstanbul Üniversitesi'nin herhangi bir bölümüne girmiş bir öğrencinin, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'ne geçmek istemesi durumunda, o yıl sınavda aldığı ilgili puanın, aynı yıl en düşük puanla öğrenci alan (Kafkas Üniversitesi) Tıp fakültesine en alt sıradan giren öğrenciden fazla olması gerekecek. Akademisyenler, bu düzenlemenin (En yüksek puanla öğrenci alan) Hacettepe İngilizce Tıp Fakültesi'ne girmek isteyen, ancak puanı (en düşük puanla öğrenci alan) Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne yetebilecek bir öğrenciye, Hacattepe'nin en düşük bölümüne girip, bir yıl bekleyip Hacettepe Tıp'a geçme şansı getirebileceği, öğrencilerin de bir yıl kaybetmeyi göze alıp bu hileye başvurabileceğine dikkat çektiler.
Önce karşı çıktılar
Sabancı, Işık ve Okan Üniversitelerinin uyguladığı serbest yatay geçiş yöntemi, YÖK tarafından yönetmeliğe aykırı bulunmuş, engellenmek istemişti. YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan da Sabancı Üniversitesi'nin savunmasını haklı bulmasına karşın, diğer üniversitelere haksızlık olacağı için uygulamaya son verileceğini söylemişti.
Radikal'in bir hafta boyunca sürdürdüğü yayınlar etkili olurken, bu katı tutumundan geri adım atan YÖK, uygulamayı puan şartına bağlayarak bütün üniversitelere yaydı. Kamuoyuna YÖK Başkanvekili İzzet Özgenç tarafından duyurulan değişiklik, yatay geçiş yönetmeliğinin 10. maddesinde yapıldı. Yeni yönetmelikte söz konusu madde şöyle düzenlendi:
?Madde 10- Aynı üniversite içinde fakülte, yüksekokul ve bölümler arasındaki yatay geçişlere ilişkin kurallar, bu Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde üniversitelerin senatolarınca belirlenir. Ancak, ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınavla yükseköğretim kurumlarına yerleştirilen öğrencinin yerleştirmede esas alınan merkezi sınav puanının, yatay geçiş yapmak istediği programla ilgili olarak merkezi sınava girdiği yıl itibarıyla yurtiçindeki üniversitelerde kayıt yaptıran en düşük puanlı öğrencinin puanından az olmaması şarttır.?
'En düşük puan' şartı
Mevcut sistemde sadece Okan, Işık ve Sabancı Üniversitelerinde yatay geçiş uygulanıyor. Ancak bu üniversitelerde okutulan programlar için belirlenmiş ortak dersler bulunuyor. Bütün öğrenciler ilk iki yıl, bu ortak dersleri alıyor. Daha sonra kendi üniversitesi içinde istediği alanı tercih edidebiliyor. Diğer üniversitelerde ise, yatay geçiş uygulaması yüksek not ortalaması gibi ağır koşullara ve okul yönetimlerinin kararına bağlanıyor. Öğrenci, okuduğu programı beğenmezse, çoğunlukla yeniden sınava girmek zorunda kalıyor. İlk yıl bölüm değiştirme amaçlı sınava girilmesi halinde de öğrencinin katsayı puanı düşürülüyor. YÖK yetkililerinin verdiği bilgilere göre sistem şöyle çalışacak:
Hukuktan Tıp fakültesine...
* İstanbul Hukuk Fakültesi'nde okuyan bir öğrenci, bir yıl eğitim gördükten sonra 'Ben tıp fakültesi okumak istiyorum' deyip yatay geçiş için başvurması halinde, öğrencinin İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni kazandığı yıl aldığı puana bakılacak. Öğrencinin başvuru yapabilmesi için söz konusu puanın, o yıl tıp fakültelerinin en düşük taban puanından (2008'de Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne giren en düşük puanlı öğrencinin puanından) düşük olmamaması gerekecek.
Üniversite zorlaştırabilir
* Öğrencinin puanının yeterli olması geçiş için yetmeyecek. İkinci aşamada, öğrencinin okuduğu üniversitesinin senatosunun yatay geçişle ilgili kuralları belirleyici olacak. Senato, söz konusu geçişleri ortalama gibi ağır koşullara da bağlayabilecek. Bu durumda 'o zaman ne değişecek' sorusu gündeme gelebilir. Yetkililere göre, YÖK, yönetmelik değişikliği ile söz konusu uygulamayı isteyen üniversitelerin önünü açmayı ve fırsat eşitliği sağlamayı hedefledi. Yapılan değişiklik, kolay geçişe karşı olan ve zor şartları sürdürecek üniversitelere herhangi bir yaptırım getirmeyecek.
* Öğrenci, tıp fakültesinde okurken, hukuk fakültesine geçiş yaparsa, iki fakülte arasında hiçbir ortak ders olmadığı için birinci sınıftan tekrar okumak ve bir yıl kaybetmek zorunda kalacak.
* Öğrencinin program değiştirme hakkı sadece okuduğu üniversite içinde geçerli olacak. Ankara İletişim'de okuyan bir öğrenci, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne geçiş yapamayacak. Aynı bölümde üniversiteler arası geçişler, mevcut uygulamada olduğu gibi dikey sınav geçişiyle olacak.
'Hile yoluna dönüşebilir'
Altı YÖK üyesi, uygulamanın aceleye getirildiğini belirterek, yürürlüğe konulmamasını istedi. Bülent Serim, Fikret Şenses, Engin Ataç, Mustafa İlhan, Atilla Eriş ve Ali Ekrem Özkul karara muhalif kaldı. Bülent Serim, uygulamanın başarılı olmayacağını, çünkü Sabancı Üniversitesi dışındaki diğer üniversitelerde ortak dersler verilen çok fazla programı bulunmadığını söyledi. Serim, ?Üniversiteler bunu nasıl uygulayacak bilmiyorum. Yanlış sistemi yaygınlaştırmaya çalışıyorlar. Şu aşamada aceleyle böyle bir aşamaya geçiliyor, doğru olmadığını düşünüyorum? dedi. Akademik çevreler, uygulamanın öğrenciler için bir hile yolu yaratabileceğine de dikkat çektiler. Buna göre, yüzde 1'lik dilimle öğrenci alan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne girmek isteyen, ancak aldığı puan sadece Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne yeten bir öğrenci, Hacettepe'nin düşük puanlı bir bölümüne (örneğin Jeoloji Mühendisliği) girip bir yıl okuduktan sonra yatay geçiş başvurusu yapabilecek. Akademisyenler, bu durumun önüne geçilmesi için Hacettepe Üniversitesi'nin söz konusu geçiş puanını yüksek tutabileceğine, not ortalaması gibi başka koşullar arayabileceğine dikkat çektiler.
