Vergide şeffaflık için 13 öneri

Genel Kurul'un açılış konuşmasını yapan İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, daha adil ve şeffaf bir vergi sistemi için önerilerini açıkladı.

'Mesleğimiz kayıtlı ekonominin sigortasıdır' diyerek, kayıt dışı ile mücadelede Gelir İdaresi ile her zaman işbirliğine hazır olduklarını vurgulayan Arıkan, vergi ile ilgili yapılacak her türlü düzenlemede şu hususların dikkate alınması gerektiğine işaret etti:

Vergi rejimi 'mali güç' ilkesini her koşulda gözetmelidir. 'Mali güç' ilkesini en iyi gözeten vergi Gelir vergisidir. Bu nedenle, vergi rejiminin omurgasını gelir vergisi oluşturmalıdır.

Türkiye'de yaşayan herkes (doğumdan ölüme kadar) Gelir Vergisi Beyannamesi vermelidir. İstisna, muafiyet, indirim, vergi ertelemeleri ve en az beyan sınırını aşmayan ve beyanı gerekmeyen gelirler beyanname verme görevini asla ortadan kaldırmamalıdır.

Vergi kesintisi (tevkifat/stopaj) sistem içinde 'ön vergileme' niteliğini taşımalıdır. Nihai vergi olmamalıdır.

Gelirin tanımı 'gelir, harcama ve tasarrufları' kavramalı; gelir vergisi beyanları bu üç kavramı içerecek biçimde yapılmalıdır.

Herkesin beyannameli olduğu gelir vergisi sistemi Anayasanın 'sosyal devlet' ilkesini gözetmeli ve bu kapsamda 'asgari geçim standardı' diyebileceğimiz bir tutar tüm mükellefler bakımından vergi dışı bırakılmalıdır.

Herkesin beyannameli olduğu bir sistem yalın, kolay ve sistematiği tutarlı olmalı; tüm gelir, kazanç ve iratları kavramalıdır.

Sistem vergi ödevlerini yerine getirmede yurttaşlara görev yüklediği kadar, vergi idaresinin etkin çalışmasını ve vergisini veren saygın insanlara kaliteli ve etkin hizmet sunmalıdır.

Sistem muafiyet, istisna ve indirimlerinde adaletli, eşit yaklaşımlar içinde olmalı; ekonomi politikalarına özendirici önlemlerle destek sağlamalı; kayıt dışılığı beslememelidir.

Net artış kuramı çerçevesinde gelir tanımlanmalı ve tanımın içinde yer alan gelirin kaynakları kolay kavranılmalıdır. Bu kapsamda, kazanç ve irat kaynakları olabildiğince yalın tanımlanmalı ve ortak standart ölçüler konmalı; gelir unsurlarının saptanmasında ayrıntıdan kaçınılmalıdır.

Sistem gelir, kazanç ve iratların tamamını kavramalıdır.

Sistem mükelleflerin gelir elde ederken yüklendikleri tüm harcamaları giderleştirmeye elvermelidir. 'Kanunen kabul edilmeyen gider' kavramı sadece yasal ve idari para cezaları ile sınırlı olmalıdır. Giderlerin tam olarak beyannameye yansıtılması yoluyla kayıt dışılığın önüne geçilmelidir.
Sistem vergi verilmesi kadar, vergi iadesi alınmasını da kutsal bir mükellef hakkı olarak yaşama geçirmeli ve etkin olarak işletmelidir.

'IMF programının daraltıcı reçeteleri reddedilmelidir'

Sistemin özü ve yapısı 'beyan'a dayalı olduğundan bunun bozulmasına, götürü sistemlerin ve stopajın son vergileme olduğu uygulamaların kurulmasına izin verilmemelidir.

İSMMMO Başkanı Arıkan ayrıca, dünyada başlamasına karşın etkileri itibarıyla küresel ekonomik krizin Türkiye'nin krizi haline dönüştüğünü ifade ederek işsizliğe ve yoksulluğa karşı sosyal programa ihtiyaç bulunduğunu söyledi.

Arıkan, Türkiye'nin spekülatif sermaye hareketlerini iyi yönetemediğini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü: 'Türkiye işin nereye varacağını zamanında görememiş, esnek önlem alamamıştır. Şimdi çalışandan ve ulusal bağımsızlıktan yana program hazırlama ve uygulama zamanıdır.

Türkiye'nin istihdama ceza gibi vergi uygulama lüksü yoktur. Kayıtlı ekonomiyi savunurken kayıt içindeki işletmeyi sürekli cezalandırırsak kayıt dışını büyütürüz. Amaç bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek olmalıdır. İşgücü maliyetleri düşürülmelidir. İşsizlikle mücadele ve emekçi halkın gelirlerinin korunması istikrar programının ana amacı olmalıdır. Bu amaç doğrultusunda olası IMF programının daraltıcı reçeteleri reddedilmelidir.

Bugün; Batı ülkeleri neoliberal modelin tüm öğelerini çiğnemişlerdir. Genişletici ve istihdamı arttırıcı önlemler almışlardır. Türkiye bu uygulamaları örnek almalıdır.'