Chrysler zor durumda

ABD Başkanı Barack Obama yönetimi, geçen ay yeniden yapılanma planını reddettiği ve işçilik maliyetlerini kısması, borçlarını azaltması, ayrıca daha fazla yardım almak için Fiat ile ortaklık konusunu çözmesi için Chrysler'a 30 Nisanın sonuna kadar süre tanıdı.

Obama yönetiminin otomotiv sektörüyle ilgili ''özel görev gücü''nün geçen ay sunduğu raporda, ''yönetimin, Chrysler'ın tek başına ayakta kalabilecek bir şirket olarak uzun vadede ayakta kalmayı başarabileceğini göstermediğine karar verdiği'' belirtildi.

Chrysler, 1925'de Walter P. Chrysler tarafından Chrysler Corporation olarak kuruldu. Üç yıl sonra şirket, dünyanın en yüksek yapılarından ve Manhattan ufkunun halen aşikar bir parçası olan Chrysler Building binasına yerleşti.

İLK İFLAS KORUMA

Chrysler, 1970'li yıllarda, satışlarının düşük olması ve bazı araçlarını çok fazla miktarda toplaması nedeniyle çalışanlarının ücretlerini ödemede zorlandı ve para kaybetti. Şirket durumunu düzeltmek için efsanevi ABD'li iş adamı Lee Iacocca'nın yöneticiliğinde yola devam etti.

Chrysler'ın zarar eden Avrupa'daki birimini Peugeot'ya satan ve şirketin yeniden doğmasında önemli rol üstlenen Iacocca, Chrysler'de 1979 yılına kadar başkan ve yönetici, 1979 yılında ise bunlarla birlikte kurul başkanlığı yaptı.

Ancak Chrysler 1970'li yılların sonunda eski ABD Başkanı Jimmy Carter döneminde hükümetten 1,5 milyar dolar kredi alarak yoluna devam etti.

Iacocca, şirketi minivan üretimine yoğunlaştırdı, Dodge Caravan ve Plymouth Voyager gibi markalar, 1980'li yıllarda çok sattı. Iacocca, 1987 yılında bir satın almayla ''Jeep'' markasını şirket bünyesine kattı.

ABD'de, 1990'lı yıllarda arazi araçlarına (SUV) olan ilgi gittikçe artmaya başladı. Arazi araçları, Japonya'dan benzer araçların ithalatına konulan sınırlamalar nedeniyle ABD'li otomotiv şirketlerine rekabet avantajı yarattı. Chrysler, dünyanın en karlı şirketi oldu.

Iacocca, 1993 yılında şirketten ayrıldı, ancak Chrysler büyümeye devam etti ve Alman otomotiv devi Daimler-Benz'in 1998 yılında 38 milyar dolarla Chrysler'ı satın aldı.

PETROL FİYATI YÜKSELDİ BEĞENİ DEĞİŞTİ

ABD'de daha sonra tüketicinin beğenisi yeniden değişmeye başladı. Son yıllarda petrol fiyatlarının artmasıyla birlikte artık tüketiciler, fazla benzin harcayan arazi araçları ve motor hacmi büyük araçlar yerine özellikle Japon otomotiv ücretlerinin uzmanlaştığı daha küçük, daha az yakıt tüketen araçlara yönelmeye başladılar.

Daimler sonunda Chrysler'ın yüzde 80,1'ini ABD'li özel yatırım şirketi Cerberus'a 2007 yılında 7,4 milyar avroya sattı. Daimler, daha sonra Chrsyler'daki yüzde 19,9 hissesinden ve dolayısıyla 1,9 milyar dolar tutarındaki alacağından vazgeçerek, Chrysler ile bağlarını tamamen kopardı.

İFLASTAN KURTULMA ÇABALARI

Küresel ekonomik krizle birlikte küresel araç satışlarının düşmesi ve içinde bulunduğu mevcut sıkıntılar Chrysler'ı, iflastan kurtulmak için çeşitli arayışlara yöneltti.

Chrysler, kendi gibi ekonomik güçlük içerisindeki ABD'li otomotiv şirketi General Motors ile görüşmeler yürüttü, ancak bu görüşmelerden bir sonuç çıkmadı. ABD hükümetinin, 4 milyar dolar kredi verdiği şirket, buna ek olarak 5 milyar dolar daha istedi. Şirket, ayrıca iflastan kurtulmanın bir yolu olarak İtalyan otomotiv şirketi Fiat ile ortaklık görüşmelerine başladı.

Obama yönetimi, geçen ay Chrysler'ın yeniden yapılanma planını reddetti ve işçilik maliyetlerini kısması, borçlarını azaltması ve daha fazla yardım almak için Fiat ile ortaklık konusunu çözmesi için şirkete 30 Nisanın sonuna kadar süre tanıdı. Hükümet, bu koşulları yerine getirmesi halinde Chrysler-Fiat ortaklığına 6 milyar dolar daha vermeyi taahhüt etti.

Şirket ilk olarak Kanada Otomotiv İşçileri Sendikası (CAW) ve ABD Otomotiv İşçileri Sendikası (UAW) ile işçilik maliyetlerinin düşürülmesi konusunda anlaşmaya vardı. Anlaşmayla sendika yeniden yapılandırılmış Chrysler'ın yüzde 55 hissesine sahip olacak.

Ancak borçlu olduğu finans kuruluşlarıyla yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı.

Chrysler, Fiat ile de ortaklık görüşmelerinde önemli ilerleme kaydetti. Chrysler'ı yeniden hayata döndüren kişi olarak bilinen Iacocca, ne gariptir ki 1990 yılında Fiat ile bir anlaşma için çaba gösterdi. Ancak o zaman İtalyanlar Chrysler'da yaptıkları incelemeden sonra anlaşmaya yanaşmadı.

Fiat Üst Yöneticisi (CEO) Sergio Marchionne, küresel ekonomik durgunluk nedeniyle sadece 5 ya da 6 büyük otomotiv şirketinin yaşamını sürdüreceğini, bu yüzden Chrysler ile bir ortaklığın Fiat'ı ayakta kalabilecek şirketlerden biri yapacağına inanıyor.

Marchionne, bir otomotiv üreticisinin ayakta kalabilmek için en az 5,5 milyon araç üretmesi gerektiğini düşünüyor. Fiat ve Chrysler'in yıllık satışları bir araya getirildiğinde 4,16 milyon araç oluyor ki bu da Toyota, General Motors, Volkswagen ve Ford'un ardından Hyundai'nin satışlarına eşit.

Fiat'ın Chrysler ile birleşme fikrinin ardında ABD pazarına girmek bulunuyor. Chrysler ise bu birleşme sonucu yakıt tasarruflu araç teknolojisine sahip olacak. İki şirket 2011 yılına kadar ilk yeni modellerini üretmeyi amaçlıyor. Fiat, Chrysler'ın yüzde 35 hissesini almak istiyor.

Obama yönetimi de şirketi ve vergi mükelleflerinin paralarını kurtarmak adına İtalyan otomotiv deviyle Chrysler'ın ortaklığına sıcak bakıyor.

CHAPTER 11 İFLAS KORUMA BAŞVURUSU

ABD hükümetinin, Chrysler'ın borçlu olduğu finans kuruluşlarıyla yürüttüğü görüşmelerin sonuçsuz kalmasıyla, Chrysler'in ''Chapter 11'' olarak adlandırılan iflas koruma başvurusu yapacağı haberleri, Chrysler'in rakipleri, tedarikçileri, bayileri ve yaşamları bu sektöre bağlı yüzbinlerce kişi dahil bütün otomotiv sektöründe şok dalgası yarattı.

Borçların yeniden yapılandırılması görüşmeleri, Obama'nın Otomotiv Komisyonu ve eski yatırım bankacısı Steve Rattner başkanlığında yürütülüyor.

Görüşmelerde, hükümet, üç hedge fon yönetim şirketinin, Chrysler'ın 6,9 milyar dolarlık borcunun tamamının silinmesi karşılığında 2 milyar dolarlık nakit teklifini reddetmesi üzerine, bu miktarı 250 milyon dolar daha artırdı. Ancak bu miktar da bir çözümü getirmedi.

Chrysler'in teminatlı borçları 45 mali kuruluşun elinde bulunuyor.

JPMorgan Chase, Goldman Sachs, Morgan Stanley ve Citigroup de içinde bulunduğu büyük bankalar, hükümetle yapılan görüşmelerde koşullarda anlaşırken, Oppenheimer Funds, Perella Weinberg Partners ve Stairway Capital hedge fon şirketlerinin daha iyi bir anlaşma için öneriyi reddettiği ifade edildi.

Chrysler'ın iflas koruma başvurusu, şirketin Fiat ile muhtemel bir anlaşmasını etkilemeyecek.

Bir zamanlar dünyanın en büyük otomotiv şirketi olan ABD'li General Motors da (GM)benzer bir kaderi paylaşıyor. Şirkete 15 milyar dolar kredi veren hükümet, GM'ye yeniden yapılanması için 1 Hazirana kadar süre tanıdı. GM, başarılı olamazsa Chrysler gibi çareyi iflas koruma başvurusunda arayabilir.