Almanya'da gizli gen testi yasağı

Yasa, işveren ve sigorta şirketlerinin kişilerden genetik bilgilerini talep etmelerini yasaklıyor, 'babalık testi' olarak bilinen soy tespiti testlerinde ise şahsın yazılı onayını şart koşuyor.

Geçen yılın Ağustos ayından bu yana meclisin gündeminde olan bu yasa ayrıca doğmamış çocukların genetik yapısını çok özel ve kaçınılmaz durumda araştırmaya izin veriyor.

Almanya'da her yıl kişilerin genetik yapılarını tespit etmeye yönelik yaklaşık 500 binden fazla test yapılıyor. Genellikle 'babalık testi' olarak bilinen gizli soy tespiti tartışmalarıyla gündeme gelen bu testlerin nasıl, niçin ve ne şartlarda yapılması ile ilgili özel bir yasa mevcut değildi. Meclis Başkanı Norbert Lammert başkanlığındaki meclis oturumunda konuşma yapan milletvekilleri 'Gen Testleri' ile ilgili müstakil bir yasa tasarlanmasını sevinçle karşıladı. Gen teknolojisinin gelişmesiyle insanlık için bu alanda yeni buluşlar yapıldığına dikkat çekilen konuşmalarda, 'Gelecekte belki günümüzde tedavisi mümkün olmayan hastalıklara bu yöntemle çözüm bulunur. Ama kimseye haksızlık yapamayız, genetik bilgileri bilmek isteyenlerde olduğu gibi bilmek istemeyenlere de bilmemek hakkını tanımalıyız.' denildi.

Yeni 'Gen Test' yasası ayrıca şu önemli konuları kapsıyor: gen testler şahsın imzalı izni olmadan yapılamaz. Gen test yapılmadan önce testle ilgili çok detaylı ve açık bilgiler verilmeli. Bu yasa genetik yapılarını bilmek isteyenler gibi bilmek istemeyenlere de hak tanıyor. İşverenler genetik bilgileri talep etme, bundan önce yapılan testlerin sonuçlarına ulaşma, ulaştıysa da bundan sonra bunları kullanma hakkına sahip değil. Sigorta şirketleri de işverenler gibi bu hakka sahip değil. Sadece hayat sigortası, bakım sigortası veya çalışamaz raporunu almak isteyenler konusunda özel durumlarda taviz veriliyor, yani sigorta şirketlerinin 300 bin Euro'dan fazla tazminat veya yıllık 30 bin Euro'dan fazla emeklilik parası ödemesi söz konusu olduğu durumlarda.

Diğer çok önemli konuların başında ise doğmamış çocuklar üzerinde yapılan genetik testler geliyor. Bundan böyle çocuklar üzerinde olası hastalıkların tespiti için testler yapılamaz. Doğmamış çocukların cinsini tespit etmek için de gen test yapılamaz. 'Babalık testi' denilen soy tespiti için yapılan testler şahısların imzalı onayı ile yapılabilir. Aksi halde 5 bin Euro ceza söz konusu. Almanya Doktorlar Kamarası ise bu yasadan dolayı gen test yaptırmak isteyenler ülke dışına gidebilecekleri yönünde uyarıda bulunmuştu.

(CİHAN)