Sandıkta Başörtüsü yasağı AİHM?ye taşınacak

AKDER, YSK kıyafete ilişkin genelgeyi sandık kurulu listeleri kesinleştikten sonra yayınladığı için Pazar günü sorunlar çıkacağını açıkladı. Av. Fatma Benli, YSK?nın kendisiyle çatışmaması için, ya kararı iptal etmesi veya kamusal alan ilan edilen sandıklarda başörtülü kadınların oy veremeyecekleri yönünde bir genelge yayınlaması gerektiğini söyledi.

Av. Fatma Benli, ??Pazar günkü seçimlerde başörtülü görevli ve müşahitlerin ancak sandık kurulunun oy birliğiyle çıkartılabileceğini, konusu suç olan bir emre de görevlilerin uymasına gerek olmadığını belirterek, ??Başörtülü sandık görevlileri dışarı çıkmak veya başını açmak zorunda değillerdir. Şayet sandık kurulları başörtülü adayı dışarı çıkarmada ısrar ederlerse konu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine götürülmelidir?? şeklinde konuştu.

MAZLUMDER ANKARA SUBESI BASIN ACIKLAMASI
Yüksek Secim Kurulu (YSK) 19.03.2009 tarih 2009/8 sayılı genelgeyle sandık kurullarını ?kamusal alan? ilan ederek ve sandık kurulu üyelerinin ?hizmet veren? konumunda olduğunu belirterek kurul üyelerinin başı örtülü olarak görev yapamayacaklarına hükmetmiştir.

YSK bu kararını herhangi bir yasal düzenlemeye dayandıramadığı için 2007 yılında verdiği münferit bir karara bağlamıştır. Başörtüsü yasağını düzenleyen herhangi bir yasal metin bulunmadığından YSK önce karar alıp, sonra bu karara istinaden genelge yayınlamaktadır. Kurul?un bu kararı secimin sıhhatli bir şekilde yapılmasından ziyade, ideolojik bir bakış açısının bütün Türkiye?ye dayatılması seklinde yorumlanmaktadır.
Yüksek Secim Kurulu?nun genelgesi hukuka uygun olmadığı gibi 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun?a da aykırıdır. Bu kanunun 11, 14, 21, 22, 23, 24 ve 25. maddelerinde yer alan ?Sandık Kurullarının Kurulması, Sandık Kurulu Başkanı Seçilmesi, Sandık Kurulu Üyeliklerinin Belirlenmesi, Sandık Kurullarının Görev Suresi ve Adaylar ve Müşahitlerin Belirlenmesi? maddeleri incelendiğinde de görülecektir ki ne müşahit veya üyelerin ne de sandık kurulu başkanları ile üyelerinin seçilmesinde kılık kıyafet şartı aranmaktadır. Üstelik ayni kanunun 26. maddesinde Sandık Kurullarında Görev Alamayacaklar belirtilmiştir. Orada aranan en temel kriter de siyasi partilere üye olamayacak durumda bulunanların sandık kurullarında görev alamayacağı hususudur. Başı örtülü olmanın siyasi partiye üye olmaya engel bir hali olmadığına göre başörtülü kişilerin sandık başlarında görev almalarında hiçbir engel bulunmamaktadır.

Bununla birlikte seçim takvimine göre sandık kurulları listeleri 26.02.2009 tarihinde kesinleşmiştir. Hukuksuz olsa bile YSK listeler kesinleşmeden önce bu genelgeyi yayınlamış olsa idi, siyasi partiler yeni bir düzenleme yapma hakkına sahip olacaklardı. Oysa YSK secime on gün kala genelge yayınlayarak secimler üzerinde soru işaretleri oluşturmuştur. YSK listeler kesinleştikten sonra sandık kurulu listelerinin oluşturulmasına ilişkin genelge yayınlayamaz, yayınladığı genelge ile 298 sayılı kanunun 26. maddesinde belirtilen sandık kurulunda görev alamayacak olanlara ilaveler yapamaz.

Ayrıca yine 298 sayılı yasanın 82/1. maddesinde sandık kurulu başkanının yetkileri sayılmıştır. Buna göre; ?Sandık alanında, seçmenin oyunu tam bir serbestlikle ve gizli şekilde kullanmasına veya sandık kurulunun görevini yapmasına engel olmaya kalkışanlara yahut da oy verme isinin yolunda gitmesini aksatanlarla, sandık başı işlemlerinin düzenini bozmaya yeltenenleri başkan uyarır. Bu uyarmayı dinlemeyenleri sandık alanından dışarı çıkartabilir. Bu kimse sandık kurulu üyesi ise, ancak kurul kararı ile çıkartılabilir.? Yani Sandık Kurulu Başkanı veya üyelerden herhangi biri kanuna aykırı olan bu genelgeyi uygulamakta ısrar etseler dahi başı örtülü olan sandık kurulu üyesi dışarı çıkmayacağını belirtmelidir. Başı örtülü sandık kurulu üyesinin dışarı çıkartılabilmesi için kanunda açıkca yazılı olduğu üzere kurul kararı gerekmektedir. Kurul kararından kasıt kurulda bulunan başı örtülü üye haricindeki tüm üyelerin başı örtülü sandık kurulu üyesinin sandık alanından çıkarılması konusunda hemfikir olmasıdır. Böyle bir oybirliği olmaması durumunda zaten bu üyeyi dışarı çıkartmak da mümkün olmayacaktır.

SANDIK KURULLARINDAKİ BAŞÖRTÜLÜLER NELERE DİKKAT EDECEK

a. YSK?nın genelgesi hiçbir hukuki ve yasal düzenlemeye dayanmamaktadır. Anayasanın amir hükümleri gereğince temel hak ve hürriyetler demokratik bir düzende ancak ve ancak kanunla sınırlandırılabilir. Kanun yapma ve dolayısıyla temel hakların usulüne uygun olarak sınırlandırılması ise yasamaya yani TBMM?ye ait olup yasama dışında herhangi bir kişi, kurum veya kuruluşa bırakılmamıştır. Kanun dışı bu sınırlama anayasanın amir hükmünü ihlal oluşturmaktadır.

b. Sandık başkanı veya kurul üyelerinden birinin başı örtülü üyelerin görev yapmalarını engelleyebilmesi için kurulun oybirliği ile karar alması gerekmektedir. Kurul üyelerinden biri dahi ret oyu kullanırsa sandık kurulu başı örtülü üyenin sandık kurulunda görevlendirilmesini engelleyemez.

c. Anayasanın 137. maddesi suç teşkil eden hiçbir emrin yerine getirilemeyeceğine ve emri yerine getirenin sorumluluktan kurtulamayacağına hükmetmektedir. Sandık kurullarında bu hükme dikkat çekilmeli ve sandık kurulu başkanı ve üyelerinin bu madde hükmüne göre suç isledikleri ve yargı önünde hesap verecekleri hatırlatılmalıdır. Bu nedenle:

d. Sandık Kurulu başkanı ve üyeleri, hukuksuzluğu uygulama hususunda ısrarcı olur da başı örtülü üyenin sandık kurulu üyeliğini engellerse ekte bulunan tutanak tutulmalı ve şahitlerle birlikte imza altına alınmalıdır. Ayrıca hem sandık kurulu başkanına hem de diğer sandık kurulu üyelerine yaptıklarının suç olduğu hatırlatılarak haklarında suç duyurusunda bulunulacağı hatırlatılmalıdır.

e. Tutulan bu tutanak ile secim gününü takiben sandık kurulu başkanı ve üyeleri hakkında savcılıklara suç duyurusunda bulunulmalıdır. Ayrıca bu tutanaklar iç hukuk yolları tüketildikten sonra AIHM?de seçimlerin iptaline kadar gidecek bir surecin parçası da olabilecektir.