1- Zehirli guatr nedir?
Zehirli guatr, tıbbi adıyla hipertiroidi hastalığı, tiroit isimli organın aşırı hormon üretmesi sonucu oluşur. Aşırı üretilen tiroit hormonu, vücudumuza ciddi zarar verir, çok farklı şikayetlere neden olur.
2- Tiroit hormonunun aşırı üretimi hangi şikayetlere neden olur? Ellerde titreme, kalp çarpıntısı, avuç içlerinde terleme, saç dökülmesi, adet düzensizliği, ani kilo kaybı, aşırı yorgunluk ve takatsizlik, şiddetli öfke ve sinirlenme en belirgin şikayetlerdir.
3- Zehirli guatrın nedeni nedir?
Zehirli guatr, tiroit hastalıklarının en 'karanlık' türlerinden biridir. Zehirli guatrın neden ortaya çıktığına halen bilim dünyasınca net olarak karar verilmiş değildir. Ancak, zehirli guatrda; ana neden olmasa bile 'tetikleyici' faktörün, yoğun stres ve ani yüksek dozlu üzüntü olduğunda herkes hemfikirdir. Örneğin ani ölümler, deprem ve iş kaybı sonrası zehirli guatr sık görülür. Aşırı iyotlu tuz tüketimi de suçlanan diğer faktörlerden biridir.
4- Zehirli guatr nasıl tedavi edilir?
Zehirli guatr, kapsamlı tetkikler yapıldıktan sonra radyoaktif iyot ile ameliyatsız olarak tedavi edilebilir. Amerikan ekolüne göre tek seçenek radyoaktif iyottur. Ancak, ameliyat sonrasında veya radyoaktif iyot sonrasında hastaların ömür boyunca tiroit hormonu kullanması zorunludur.
5- Zehirli guatr ile tiroit kanseri birbirine bağlı mıdır?
Zehirli guatr ile tiroit kanseri birbirinden tamamen ayrı hastalıklardır. Ancak, en yeni bilimsel çalışmalar, zehirli guatr olan hastalarda tiroit kanseri çıkma riskinin diğer insanlardan daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştır. Tıp literatürüne giren bu araştırmalara göre; hangi yöntemle tedavi edilirse edilsin, zehirli guatr hastalarının tiroit kanserine daha sık yakalandığı ortaya çıkmıştır. Bu yeni bilimsel bulgular, tiroit uzmanlarının zehirli guatra daha yakından ve daha ciddi yaklaşması gerektiğine işaret etmektedir. Eskiden zehirli guatrı olan hastalarda tiroit kanserinin daha az görüldüğü düşünülüyordu. Şimdi artık, özellikle nodüllü zehirli guatr hastalarında, kanser araştırmasının çok ayrıntılı olarak yapılması, tedavinin ondan sonra planlanması gerekmektedir.
6- Ekonomik kriz zehirli guatr görülme olasılığını artırır mı?
Türkiye'de tedavi ettiğim hastaların çoğunluğu, 1999 depremi ve 2001 krizini yaşamıştı. O nedenle yaklaşık üç-dört ay sonra, içinde bulunduğumuz krizin yaratacağı sağlık sorunları, özellikle de zehirli guatr daha sıklıkla kendini gösterecektir.
7- Guatrın türleri var mıdır?
Tiroit bezesinin gereğinden daha fazla hormon salgıladığı guatr türüne 'Zehirli guatr' denir. Halk arasında bu tür guatra 'İç guatr' da denmektedir. Hormon düzeyi normal olan guatr türüne de 'basit guatr' denir. İçinde nodül bulunan guatra, 'Nodüllü guatr' diyoruz. Nodüllü guatr, tek nodüllü veya çok nodüllü guatr olarak ikiye ayrılabilir. Nodüller; soğuk, ılık ve sıcak olarak üç gruba ayrılır. Soğuk nodüllerde kanser riski daha yüksektir.
8- Gerçekten iç guatr, dış guatr diye bir şey var mıdır?
Halk arasında yaygın olarak kullanılmasına rağmen tıbbi tanımlamada iç guatr veya dış guatr deyimlerini kullanmıyoruz.
9- Tiroit bilgilerinde sık rastladığımız T3, T4 nedir?
T3 ve T4; tiroidin, tiroksin isimli hormonunun kanda bulunan şeklidir. Bu hormonların 'serbest' ve 'bağlı' (total) şekilleri vardır. Tanı amaçlı olarak genellikle Serbest T3 ve Serbest T4 hormonunu ölçüyoruz. Daha seyrek olarak Total T3 ve Total T4 hormonuna da ihtiyaç duyabiliyoruz. Zehirli guatrda bu hormonlar yükselir.
10- Peki TSH nedir?
Beynimizde bulunan hipofiz isimli hormon, organdan salgılanan ve tek görevi tiroit bezesini çalışmaya, üretmeye ve büyümeye teşvik etmek olan bir hormondur. Tiroid bezesi yetersiz hormon salgıladığı hipotirodizm (tiroit hormon yetmezliği) hastalığında, TSH yükselir. Tiroit bezesinin aşırı çalışıp gereğinden fazla hormon ürettiği zehirli guatr hastalığında, bu hormon normalin çok altına düşer (baskılanır).
