Hükümetten işsizliği çözecek plan

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ile Diyarbakır'a gelen Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, Vali Hüseyin Avni Mutlu'yu ziyaretinde gazetecilerin işsizlik oranındaki artışı ile ilgili sorularını yanıtladı.

Bakan Şimşek, işsizliğin Türkiye'nin yapısal sorunlarından bir tanesi olduğunu ve özünde işsizliğin bir mesleksizlik problemi olduğunu söyledi.

Türkiye'de neredeyse yılda 700 bin kişinin çalışma çağına girdiğini, işsizlerin yüzde 60'ının lise altı eğitime sahip olduğunu kaydeden Şimşek, lise altı eğitimle dünya ile rekabet etmek veya mevcut küresel şartlarda iş bulmanın çok zor olduğunu bildirdi.

Eğitime daha fazla kaynak aktarılması gerektiğini belirten Şimşek, şöyle konuştu: ''Bu dönemde yeni iş imkanları daha az yaratıldığı için işsizlik oranında hızlı artış var. İşsizlik oranındaki artışı doğru yorumlamak lazım. Mevcutların işini kaybetmekten çok iş piyasasına girenlerin iş bulamamalarının getirdiği bir sonuç. Yeni iş piyasasına girenlere geçtiğimiz yıllarda büyük ölçüde iş bulduk. Ondan dolayı işsizlik oranı aşağı yukarı sabitti. Küresel kriz ile yeni iş imkanlarının bulanamaması nedeniyle işsizlik oranında hızlı bir artış var. Bizim buna 3 aşamalı bir çözümümüz var. Bizim eğitime daha fazla kaynak aktarmamız lazım. Hükümletimiz eğitime en fazla kaynak ayıran hükümet olmuştur. Eğer bu imkanlar 70'li, 80'li ve 90'lı yıllarda ayrılmış olsaydı, mesleksizlik problemi ile karşılaşmamış olurduk. İnsanımız sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada aranan niteliklere sahip olurdu. Uzun dönemli bir proje, eğitimde hem kaliteyi artırmamız hem de eğitime daha fazla imkan ayırmamız lazım. Hükümetimiz son 6 yılda bunu çok iyi şekilde de yapıyor.''

3 MİLYON KİŞİYE İSTİHDAM İMKANI DOĞACAK

Şimşek, ikinci orta dönemli çözüm projelerinin ise ''Bölgesel Kalkınma Projeleri'' olduğunu ve buna öncelik vererek, bu projeleri hızlandırdıklarını söyledi.

Bölgede GAP'ın tamamlanmasıyla çok ciddi istihdam imkanları oluşacağını ve bunu sadece tarım ile sınırlı görememek gerektiğini kaydeden Şimşek, şöyle dedi:

''Çünkü bu proje çok kapsamlı projedir. Bu işin içerisinde ulaştırma, eğitim, turizm, kültürel ve diğer boyutları var. Eğer bu proje tamamlanırsa ki; biz 2012 yılında tamamlamayı planlıyoruz. 3 milyon kişiye istihdam imkanı doğacak. Üretim ikiye katlanacak, bunun beraberinde getirdiği ticaret, ihracat ve istihdam ile bunların dolaylı etkisi muazzam olacak. Muhtemelen bölge Batı'dan daha göç almaya başlar. Çok abartılı değil, iki milyon kişiye istihdam imkanı çıkarsa bu bölgede refah seviyesi yükselir, işsizlik büyük ölçüde azalır ve diğer bölgelerden bu bölgeye belki istihdam akışı olur.''

İŞSİZLİĞİN YÜZDE 20'Yİ AŞTIĞI ÜLKELER VAR

Her şeyin başında siyasi ve ekonomik istikrarın geldiğini belirten Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Eğer bir ülkede siyasi ve ekonomik istikrar varsa o ülkede yatırım olur. Yatırım demek istihdam demek, yatırım demek refah seviyesinin artması demektir. İşsizlik ne bugünün sorunu ne de hemen çözülecek bir sorundur. Ama bizim çözecek planımız var. Eğitim, bölgesel kalkınma projeleri ve meslek edindirme kurslarıdır. Bunlar kalıcı çözümler üretemeye yönelik yaklaşımların bir parçasıdır. İşsizlik sadece Türkiye'nin değil. Bugün bazı Avrupa ülkelerinde işsizliğin yüzde 20'yi aştığı ülkeler var. Onların nüfusu bizim gibi genç de değil. Türkiye'de bu dönemde iş gücüne katılım oranı artıyor. Eskiden iş aramayanlar iş piyasasına çıkıyor.''

Şimşek, hükümet olarak ellerinden geleni, doğruları yaptıklarını, son yüz yılın en büyük kriziyle karşı karşıya olunduğunu ifade etti. Bunun küresel bir kriz olduğunu bildiren Şimşek, şöyle devam etti:

''Bu krize ne Türkiye'nin katkısı vardır, ne de bu krizi Türkiye tek başına çözer. Ben dün G-20 zirvesinden döndüm. Dünyanın en büyük ekonomilerinin maliye bakanlarıyla bir araya geldik. Bu krizi beraber işbirliği içerisinde koordinasyon yaparak ve dayanışma içerisinde nasıl çözeriz diye onun tartışmasını yaptık. Ona yönelik bir takım çözümler ürettik. Mesela bizim gibi gelişmekte olan ülkelere fon akışı kurumuş durumda. Yani gelişmekte olan ülkelerden bir miktar sermaye kaçışı var. Eskiden gelen özel sermaye akışlarından da ciddi azalma var. Biz IMF kaynaklarını 2'ye katlanması kararını verdik. Yani 250 milyar dolardan, 500 milyar dolara çıkarılması kararını verdik. Bunu gelişmekte olan ülkelerin sadece ödemeler dengesi ihtiyacını karşılamak için değil, bütçe açığını karşılamak ve hatta sosyal amaçlı projelerde kullanmak üzere artırdık.''

Bunların yanında diğer önemli bir takım kararların da bulunduğunu belirten Bakan Mehmet Şimşek, bütün ülkeler ekonomilerini canlandırmak için maliye ve para politikalarını kullanacaklarını, Türkiye'nin zaten bunu yaptığına dikkati çekti. Şimşek, ''Geçen sene Ulaştırma Bakanlığı'nın bütçesini 3,5 kat artırdık. Bu sayede bu bakanlık geçen yıl 7 milyar TL'lik yatırım yaptı. Bu ne demek; biz aslında bu krizi çok öncesinde gördük, gerekli adımları attık. Alt yapı yatırımlarına öncelik verdik'' bilgisini verdi.

DIŞARIDA DURUM ÇOK KÖTÜ

Şimşek, Türkiye'nin dışarıya çok önemli ölçüde araba, tekstil ve elektronik ürün ihracatı yapan bir ülke olduğunu kaydetti.

''Ama şunu da kabul etmek lazım. Bu krizin çok boyutu var. Dış ticaret boyutu var. Dışarıda durum çok kötü. Talep azalıyor, bunun yansımaları var. İşin finansman boyutu var. İşin bir de güven boyutu var. Bu çok önemli'' diyen Bakan Şimşek, şunları kaydetti:

''Bakın maalesef kötümserlik bulaşıcıdır. Türkiye'de aslında temeller sağlam olmasına rağmen hane haklının durumu aslında iyi, bankaların durumu iyi, devletin durum iyi, kamu finansman dengeleri iyi, bütün bunlar iyiyken Türkiye etkileniyor. Tabi dünyanını bir parçası olduğu için. Ama etkileşim kanalarından bir tanesi işte bu kötümserlik. 'Vah yandık, öldük, bittik' türünden yaklaşımlarda vatandaş daha içe dönük oluyor. Tüketimi ve yatırımları erteliyor. Şimdi onu da engellemek için o etkiyi de azaltmak için ne yaptık. Tüketimi teşvik için birkaç gün önce yeni bir paket açıkladık. O paket uygulamaya girecek.''

YENİ PAKET ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ

Özellikle kredi kanalının daha etkin bir şekilde çalışması için yeni bir paket üzerinde çalıştıklarını belirten Bakan Şimşek, Hükümet olarak özetle gerek işsizlik konusunda gerekse küresel krizin Türkiye'ye yansımalarının sınırlanması konusunda büyük çaba içerisinde olduklarını söyledi.

Bakan Şimşek, bütün yapılacakları yaptıklarını belirterek, ''inşallah Türkiye bundan çok daha güçlü çıkacak. Çünkü Türkiye'nin temelleri sağlam. Biz Türkiye'ye inanıyoruz, gücümüze inanıyoruz. Bundan sonraki dönemde son 6 yılda yakaladığımız performansı tekrarlarsak, dünyayla arayı hızlı bir şekilde kapatacağız'' dedi. (aa)

İşsizlikte tarihi rekor

İşsizlik oranı Aralık ayında yüzde 13.6'yla rekor kırarken, işsiz sayısı 3.3 milyona yaklaştı. Verilere göre her dört gençten biri işsiz.
Krizin etkisiyle ekonomide yaşanan yavaşlama işsizliği rekor düzeye çıkardı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, işsizlik oranı Aralık ayında yüzde 13.6'ya yükselerek tüm zamanların en yüksek düzeyini gördü. İşsizlik en son 2004'ün ilk çeyreğinde bugüne kadarki en yüksek seviye olan yüzde 12.4'e çıkmıştı.

İşsizlik oranı Kasım ayında yüzde 12.3 düzeyindeydi. Kasım'a göre bir ayda işsiz sayısı 279 bin kişi arttı. İşsizlik oranı geçen yılın aynı döneminde ise yüzde 10.6'ydı.


Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 838 bin kişi artarak 3 milyon 274 bin kişiye yükseldi.

Kentsel yerlerde işsizlik oranı 3.2 puanlık artışla yüzde 15.4, kırsal yerlerde ise 2.6 puanlık artışla yüzde 10.7'ye çıktı. Geçen yılın aynı döneminde yüzde 20.6 olan genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 25.7'ye yükseldi.

TARIM DIŞI İŞSİZLİK YÜZDE 17.3

Türkiye'de tarım dışı işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 4.3 puanlık artışla yüzde 17.3'e yükseldi. Bu oran erkeklerde geçen yılın aynı dönemine göre 4.2 puanlık artışla yüzde 16.3, kadınlarda ise 4.1 puanlık artışla yüzde 20.9 oldu.

Aralık döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 293 bin kişi artarak, 20 milyon 736 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 202 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 91 bin kişi artış kaydetti.

Kayıtdışı işsizlik oranı Aralık'ta yüzde 43.2 olurken, işgücüne katılma oranı yüzde 47.7 olarak belirlendi.

İŞSİZLERİN PROFİLİ

Yüzde 74.2'si erkek nüfus
Yüzde 61.3'ü lise altı eğitimli
Yüzde 24.3?ü bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor
İşsizler sıklıkla (yüzde 31.6) eş-dost vasıtasıyla iş arıyor
Yüzde 88.6'sı (2 milyon 901 bin kişi) daha önce bir işte çalışmış
Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 44.1'i hizmetler yüzde 25?i sanayi, yüzde 19.3?ü inşaat, yüzde 9.7?si ise tarım sektöründe çalışmış. Yüzde 2?si ise 8 yıldan önce işinden ayrılmış
İşsizlerin yüzde 31.2?sini çalıştığı iş geçici olup, işi sona erenlerin yüzde 19,3?ünü işten çıkarılanlar, yüzde 14.1?ini kendi isteğiyle işten ayrılanlar, yüzde 8.5?ini işyerini kapatan/iflas edenler, yüzde 8.3?ünü ev işleriyle meşgul olanlar, yüzde 7.1?ini öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar, yüzde 11.5?ini ise diğer nedenler oluşturuyor.

İşsizlik yüzde 15'e çıkabilir

İşsizlik Aralık'ta rekor düzeye yükseldi. Uzmanlar, işsizlik oranının önümüzdeki aylarda yüzde 15'e kadar çıkabileceğini belirtiyor. Dünyayı saran kriz nedeniyle bu oran tam yedi aydır sürekli artış gösteriyor.

Kriz her geçen gün işsizler ordusuna yenilerini eklerken, uzmanlar işsizliğin daha da artacağına dikkat çekiyor.

İşsizliğin özellikle Ocak ve Şubat aylarında yeni zirvelere çıkması bekleniyor.
Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doçent Dr. Erhan Aslanoğlu, işsizliğin mevsimsel olarak yüksek olduğu Ocak ikinci dönem ve Şubat aylarına ilişkin verilerin bu rakama dahil olmadığını ifade ederek, oranın önümüzdeki aylarda yüzde 15 seviyelerine kadar çıkabileceğini belirtti.

Fortis Ekonomisti Erkin Işık, 'Tarım dışı işsizlik oranının yüzde 17.3'e çıkması oldukça çarpıcı. Ekonomideki yavaşlamanın istihdam piyasasına bu kadar erken yansıması beni şaşırttı. Şu anda bulunduğumuzdan daha da olumsuz bir noktaya varacağız' dedi.

İşsizliğin tepe noktasına henüz ulaşmadığını belirten TEB Başekonomisti Selim Çakır, 'Hükümetin bütçedeki 2009 büyüme öngörüsü yüzde 4, piyasanın beklentisi ise yüzde 3 daralma yönünde. Büyümeye ilişkin fasit dairedeki unsurlarından birinin işsizlik olduğu düşünülürse tüketimdeki daralmanın yanı sıra bu işsizlik rakamlarını görenlerin geleceğe yönelik artan endişeleri bile tüketimlerini ertelemesi için sebep olabilir ve ekonomideki toparlanmayıcı geciktirebilir' dedi.

Garanti Bankası Ekonomik Araştırmalar tarafından yayımlanan ekonomi notunda ise 'Ocak ve Şubat aylarında işsizlik sigortasından yararlananların sayısının geçen senenin iki katının da üzerine çıkmış olması, işsizlik oranının 2009 yılı ilk çeyreğinde artmaya devam edeceğine ilişkin önemli bir gösterge...Bu dönemde işgücü artışının da hız kazanarak geçen yıla göre yüzde 4.9 yükselmesine rağmen, işsizlik oranı yüzde 13.6 ile TÜİK?in verileri hesaplamaya başladığı 1988 yılı
sonrası en yüksek seviyesine çıktı' denildi.