Sessiz Tehdit: Anemi

Kansızlık (anemi), kırmızı kan hücreleri tarafından dokulara taşınan oksijen miktarında azalma nedeniyle oluşur. Kişi kırmızı kan hücrelerine veya kırmızı kan hücrelerindeki tüm taşıyıcı protein olan hemoglobine normalden daha düşük düzeyde sahip olduğunda anemi meydana gelebilir. Kırmızı kan hücreleri veya hemoglobin eksikliği kanamadan veya diyetteki demir, folik asit ya da B12 vitamini yetersizliğinden aklanabilir. Demir, folik asit ve B12 vitamini kan hücrelerinin normal büyümesi için gereklidir.

Şiddetli anemi, tekrarlayan kanamalardan, iç organlarda bir polip tümör gibi anormal yeni doku büyümelerinden, ülserden hemoroitten kaynaklanabilir. İç kanama ayrıca, sürekli Aspirin, ibouprofen veya diğer steroit olmayan iltihaplanma karşıtı ilaçların kullanımının sonucu da oluşabilir. Yetersiz beslenme sonucu ihtiyacın altında demir, folik asit ve B12 vitamini alınması anemiyle sonuçlanabilir. Belirtilen besin maddelerinin yetersiz emilmesi veya genetik bazı sorunlarla da anemi gündeme gelebilir.

Anemiyi teşhis etmek için, doktorunuz, kırmızı kan hücreleri seviyesini ölçmeye yarayan basit bir kan testi yapacaktır. Ayrıca demir ve diğer takviyelere ihtiyaç duyup duymadığınızı ölçmek kanınızdaki demir, B12 ve folik asit oranını ölçebilir. Eğer kan testi, kırmızı kan hücre seviyenizin az olduğunu gösterirse, doktorunuz size bir demir, folik asit veya B12 vitamini takviyesi yazacaktır. Diyetinizdeki demir alımını, demir açısından zengin besinler yiyerek yükseltebilirsiniz ancak anemiyi sadece diyetle tedavi etmek zordur. Anemiyi tek başınıza demir takviyeleri, folik asit veya B12 vitamini alarak tedavi etmeye çalışmamalısınız. Böyle bir sorununuz varsa bir uzman desteği almanızda yarar var.

Diyetisyen Seren Aksüs?ten demirden zengin örnek beslenme programı

Kansızlık çekenler buzdolabının kapağına assın!

Sabah
¦ 2 ince dilim beyaz peynir (orta yağlı)
¦ 1 adet haşlanmış yumurta
¦ 2 tatlı kaşığı pekmez
¦ Söğüş salata (maydanoz, domates, kırmızıbiber, limon)
¦ 2 ince dilim tam tahıllı ekmek
Ara öğün
¦ 1 su bardağı taze sıkılmış karışık meyve suyu (1 tatlı kaşığı zeytinyağı ilave)
Öğle
¦ 1 kase çorba (tercihen mercimek)
¦ 100 gr. kırmızı et (3 köfte kadar)
¦ 4-5 yemek kaşığı pilav (tercihen bulgur pilavı)
¦ Yeşil salata (limonlu)
Ara öğün
¦ 1 kutu ayran (nane, dereotu, maydanoz ile mikserden geçirin.)
Ara öğün
¦ 1 Türk kahvesi fincanı kadar kuru meyve (tercihen koyu renk kayısı, üzüm)
Akşam
¦ 1 tabak sebze yemeği (tercihen kıymalı- koyu yeşil yapraklı)
¦ Yeşil salata (limonlu)
¦ 1 kase cacık (yağ ilavesiz)
¦ 1 ince dilim tam tahıllı ekmek
Ara öğün
¦ 1 su bardağı süt (az yağlı)

Demir eksikliği olanlar için besin rehberi

Diyetisyen Seren Aksüs, demir eksikliği anemisinin yani kansızlığın beslenmeyle fazlasıyla ilişkili olduğunu söylüyor. Aksüs, 'Kansızlık çekenlerin hangi gıdaları nasıl tüketeceğini bilmesinde fayda var' diyor

Demir eksikliğine bağlı anemi vücutta, yeteri kadar demir alınmaması veya ihtiyacın aşırı artmasını takiben karşılanamaması ile oluşan en yaygın anemi türüdür.

? Demir kaynağı olan besinlerin, özellikle ve çeşitlerinin yeteri kadar tüketilmemesi,
? Besin hazırlama ve saklamada yapılan yanlışlar ile besinlerin demir içeriğini azaltılması,
? Alınan demirin vücut tarafından kullanılamaması bu durumu tetikler.
Demir eksikliği olan bireyde halsizlik, yüzde soluk görünüm, el-ayaklarda üşüme, kolay kırılan tırnak, ağız kenarında çatlaklar gibi belirtiler görülebilir. Günlük demir gereksinimi 1-3 mg civarındadır. Günlük kayıp 1 mg olmakla birlikte adet dönemlerinde, gebelikte, emziklilikte, yatan hastalarda günlük demir kaybı artış gösterir.

Demir eksikliğini belirlemek için yapılacak kan tahlillerinin,
? Tam kan sayımı
? Serum demiri
? Serum demiri bağlama kapasitesi
? Transferin saturasyonu
? Serum ferritin düzeyi

yanı sıra dışkıda gizli kan araştırılması gerekebilir. Bu durumda bireye 3 gün boyunca koyu renk ve yoğun demir içeren besinler yedirilmeden posadan yoksun 'beyaz diyet' mönü verilir.
Ülser bile kansızlık yapabiliyor.

1) Hızlı büyüme
2) Aşırı kanamalı adet görme
3) Sık gebelik
4) Demir kaynağı et ve çeşitlerini yeteri kadar tüketilmemesi
5) Demir emiliminde bozukluk
6) Pika (kömür, kum, toprak vb. şeyleri yeme)
7) Süte bağlı emilim bozukluğu
8) Ülser
9) Barsak hastalıkları
10) Kullanılan ilaçlar
11) Aşırı egzersiz
12) Bebeklik döneminde ek gıdalara geç başlanması
13) Anne sütünün yeteri kadar alınmaması
kansızlığa yol açabiliyor.

Demirden zengin besinler

Etler ve hayvansal gıdalar

? Yumurta
? Dalak (sığır, dana)
? Karaciğer (dana)
? Böbrek (kuzu)
? Dana Eti (orta yağlı)
? Balık (uskumru)

Kuru baklagiller

? Kuru Fasulye
? Nohut
? Mercimek
? Barbunya
? Meksika fasulyesi

Kuruyemişler

? Kuru kayısı
? Kayısı pestili
? Kuru üzüm
? Kuru incir
? Kabak çekirdeği
? Ayçekirdeği
? Antepfıstığı
? Fındık
? Ceviz

Sebzeler

? Maydanoz
? Semizotu
? Ispanak
? Roka
? Kurutulmuş biber
? Ebegümeci
? Soya fasulyesi

Tatlılar ve çeşni vericiler

? Tahin helvası
? Pekmez
? Kekik
? Maydanoz (kuru)
? Dereotu (kuru)
? Defneyaprağı

Tahıllar ve deniz ürünleri

Unutmayın

Bu besinler demir içeriklerinin yanı sıra aynı zamanda yüksek oranda kolesterol ve yağ içerdikleri için mutlaka diyetisyeninize danışarak uygun miktarlarda tüketin

Besinlerdeki demir emilim yüzdeleri

¦ Karaciğer gibi sakatatlarda % 30
¦ Dana ve koyun etinde % 25
¦ Tavuk ve balıkta % 20
¦ Yumurtada % 15
¦ Kuru baklagillerde % 20
¦ Yeşil sebzelerde % 8
¦ Tahıllarda % 4

Bunları Yapın

? Haftada 2-3 kez kurubaklagil yemeği tüketin. (Yemek veya salata şeklinde olabilir)
? Çayı limonlu ve açık olarak tüketin. : Çayı veya kahveyi yemeklerden bir saat sonra tüketin.
? Her gün, çeşitlendirerek, 1 Türk kahvesi fincanı kadar kuru meyve tüketin.
? Salatanıza yeşil mercimek ilave edin.
? C vitamini demir emilimini arttırır, bu yüzden salatalara tüketmeden hemen önce limon ekleyin. 

Bunları Yapmayın
 
? Aşırı miktarda kepekli ürün tüketmeyin.
? Yemekten hemen sonra kahve içmeyin.
? Demir haplarını süt ve süt ürünleri ile birlikte almayın.
(milliyet)