Türk bilim adamının büyük başarısı

İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İngilizce bölümünden mezun olduktan bir yıl sonra 29 yaşında Harvard Üniversitesinde öğretim görevlisi olan Özcan, çalışmalarıyla bilim dünyasında kendinden söz ettiriyor.

-ÖĞRENCİYKEN DİKKATİ ÇEKMİŞTİ-
Tunceli'de 1977'de doğan Dr. Umut Özcan, Tunceli Atatürk İlkokulunu bitirdikten sonra Elazığ Anadolu Lisesinde devam etti. Özcan, buradan geçtiği Ankara Fen Lisesinde araştırma yapmaya başladı. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde İngilizce tıp eğitimi alan Özcan, araştırma çalışmalarına burada da devam etti. Tıp Fakültesi 3. sınıfta iken Harvard Üniversitesi Joslin Diabetes Center'da dünyanın en ünlü diyabet profesörlerinden C. Ronald Kahn ile çalışmaya başlayan Özcan, öğrenciliği döneminde 'Science' dergisinde yayımlanan ve diyabetin gelişmesinde rol oynayan çok önemli bir sistemi bulan iki çalışma yaptı.

Özcan'ın 2004 yılında Science dergisinde yayınlanan çalışması, dünyanın en iyi tıp dergilerinden biri olan Nature Medicine tarafından yapılan bir araştırmada, 2004-2006 yılları arasında yapılan en iyi 5 diyabet araştırması içinde gösterildi.

-HARVARD'DA 29 YAŞINDA ÖĞRETİM ÜYESİ OLDU-
Farelerde tip 2 diyabeti tedavi eden araştırmasıyla tıp dünyasında heyecan yaratan genç Türk bilim adamı Dr. Umut Özcan, tıp fakültesinden mezun olduktan sonra 6 ay içerisinde 29 yaşında iken Harvard Tıp Fakültesi, Çocuk Hastanesi Endokrinoloji Bölümü'ne öğretim görevlisi olarak kabul edildi.

Harvard Üniversitesindeki kendi laboratuvarında 8 kişilik ekiple çalışmalarını sürdüren Dr. Umut Özcan, son araştırmasında, yeme isteğini azaltarak vücudun enerji harcamasını artıran 'leptin' hormonunun şişmanlardaki direncini bir ilaç grubu ile yok etmeyi başardı.

-YILLARDIR ÜZERİNDE ÇALIŞILIYORDU-
Vücuttaki yağ hücrelerinden salgılanarak beyindeki 'hipotalamus' bölgesine etki eden ve yeme isteğini azaltarak, vücudun enerji harcamasını artıran leptin hormonu, 1995 yılında bulunduğunda obezitenin tedavisinde önemli rol oynayacağı düşünülerek bilim dünyasında çok büyük bir heyecan yaratmıştı. Yapılan araştırmalar ise yüksek yağ diyeti ile insan obezitesine yakın model olarak obez yapılmış farelerin ve obez insanların beyninde leptine karşı direnç geliştiği gözlenmişti.

O yıllardan bu yana hem akademik çevreler hem de ilaç firmaları obezlerin beyninde gelişen leptin direncinin moleküler mekanizmalarını anlayabilmek ve leptin direncini ortadan kaldıracak ilaçlar bulmak için milyarlarca dolar harcamış, çok büyük emekler sarf edilmiş ama bu çalışmalar başarısız kalmıştı.

Dr. Özcan'ın araştırması, bu alanda yeni bir açılım ve umut sağladı.

Araştırma sonuçlarının saygın bilim dergilerinden Cell Metabolism'de yayımlanmasının ardından dünyada Amerika'da Boston Globe, Washington Post, USA Today, İlgiliz haber ajansı Reuters ile The Telegraph, çalışmanın sonuçlarını okuyucularına duyurdu.

-İNSANLARDA DENENMESİ-
Araştırmaya 2 yıl önce başladığını ifade eden Özcan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kimyasal çaperonlarla tedavi edilen yağlı diyete tabi tutulmuş obez farelerde ciddi kilo kaybı sağladıklarını vurguladı.

Farelerde yapılan çalışmanın, insanlarda tedavi olarak kullanılmasının genellikle 10 yılı aldığını belirten Özcan, ''bu araştırmada kullandığımız ilaçlar, şu anda baska nedenlerden dolayı FDA onaylı olarak insanlarda kullanılıyor olmaları ve belirgin toksik etkilerinin olmaması nedeniyle hemen denenebilir'' dedi.

İlaçların insanlardaki etkinliğinin denenmesi için klinik deneylere ihtiyaç olduğunu vurgulayan Özcan, ''obezite tedavisinde yeni bir umut ışığı olduğumuzu düşünüyorum'' diye konuştu.

Ekibiyle birlikte yoğun olarak endoplazmik retikulum (hücre içi organel) stresinin leptin direncini nasıl yarattığını anlamaya çalıştıklarını dile getiren Özcan, daha güçlü ilaçlar geliştirmeyi amaçladıklarını kaydetti.