Tiroit deyince akla 'guatr' geliyor

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Sadi Gündoğdu, tiroitle ilgili soruları yanıtladı:

* Tiroit deyince akla 'guatr' geliyor. İkisi aynı şey mi?
Bütün tiroit hastalıkları, halk arasında genel olarak 'guatr' olarak biliniyor. Ama tiroit hastalıkları guatrdan ibaret değildir. Nodüllü guatr, zehirli guatr, zehirsiz guatr gibi farklı nedenleri ve farklı tedavileri olan tiroit hastalıkları var. Guatr, bir iç salgı bezi olan tiroit bezinin büyümesine verilen addır. Tiroit bezinin büyümesinin ve fonksiyonlarının bozulmasının pek çok nedeni var. Ülkemiz açısından en temel neden ise iyot eksikliği! Türkiye tam bir tiroit ülkesi. Avrupa'nın pek çok ülkesinde ve Afrika'da da iyot eksikliği var. İyot, tiroit hormonu sentezinde kullanılıyor.

BELİRTİLERİ AKIL KARIŞTIRIR
* İyot nereden alınır?
İnsanlar iyodu deniz ürünlerinden, sebzelerden, farklı besinlerden ve sudan alıyor. Tiroit hormonlarının yapımının normal düzeyde olması için günlük iyot ihtiyacı kabaca 150 mikrogramdır ki; bunun günlük tüketilen besinlerle zaten alınması gerekir. Normalde İstanbul'da, hatta Türkiye'de iyot eksikliği yüzünden tiroit hastalıklarının bu boyutta olması inanılmaz. Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde, bazı sarp dağlık bölgelerde sıkça görülebiliyor. İyot gıdalara ve suya karışmadan gidiyor. Bir de çok tüketilen karalahana, şalgam gibi besinlerin guatr yapıcı etkisi var. Psikiyatride kullanılan bazı ilaçlar, bazı kimyasal maddeler, bazı mikroplar da tiroit işlevlerini bozabiliyor.

TEŞHİSİ KOLAY!
* Tiroit başka hastalıklarla karıştırılıyor mu peki?
Belirtilerin ve komplikasyonlarının zenginliği; maalesef hastaların yanlış yönlenmesine neden olabiliyor. Adet düzensizliği varsa ve kısırlık sorunu yaşıyorsa hasta mutlaka endokrinoloğa da yönlendirilmelidir. Örneğin hasta; saçı dökülüyor cildiyeye gidiyor, terliyor botoks yaptırıyor, o yönde ilaçlar kullanıyor. Osteoporoz oluyor, nedeni araştırılmadan yanlış tedavi uygulanıyor. Bu tür şikayetler tiroit hastalığı belirtisi de olabileceğinden tiroit fonksiyonları da değerlendirilmelidir.

* Guatr riski taşıyıp taşımadığımızı nasıl anlayabiliriz?
Ailede guatr varsa, Türkiye'de guatr çok olan bölgeden geliyorsanız ve belirtiler varsa; bir endokrinoloğa mutlaka başvurmanız gerekir. Teşhisi de kolaydır; muayene ediyor, laboratuvar testleri yapıyor, tiroit hormonlarına bakıyor ve ulturasonografi çekiyoruz. İhmal edilmezse mutlaka yakalanır ve tedavi edilir.