'2008'de yaşananlar provaydı'

2008 yılında yaşanan krizin, 2009'da yaşanacakların adeta bir provası olduğunu belirten Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB) Başkanlar Kurulu Başkanı Bülent Aymen, 'İhracatçılar geleneksel pazarlardan yeni pazarlara doğru açılım yapmalı, geleneksel pazarlar demode oldu' dedi.

AKİB Başkanlar Kurulu Başkanı Aymen, bölgenin ve Türkiye'nin ihracatta 2008 yılı performansını değerlendirirken, 2009 yılı beklentilerini de anlattı. Krizin özellikle büyük kentlerde işçi çıkarmalara ve fabrikaların kapanmasına neden olduğunu hatırlatan Aymen, hükümetten vergi ve istihdamın üzerindeki yükleri indirmesini beklediklerini ifade etti.

'2008'de yaşananlar, 2009'da yaşanacak krizin provasıydı' diyen Aymen, 2008 yılının son iki ayında ihracatta yaşanan düşüşün de 2009'un ne kadar zorlu geçeceğinin göstergesi olduğunu vurguladı. AKİB'in Türkiye geneline göre tarımsal üretimde de ağırlıklı olarak ihracat yaptığı için daha şanslı olduğunu kaydeden Aymen, 6 milyar dolar olarak belirledikleri 2008 ihracatını 5.4 milyar dolar rakamıyla kapattıklarını ve 2009 yılında ülke genelinde yüzde 20'lik düşüş beklenirken, bölgelerinde yüzde 2'lik bir
ihracat düşüşü öngördüklerini belirtti.

Aymen, krizin kesinleşmesiyle yükseliş anlamında dalgalanan dövizin, sanıldığı gibi ihracatçının menfaatine olmadığını belirterek, 'Döviz istikrarsız olduğu için fiyat belirlemede sorunlar oldu. Bankalar kriz tellallığı yaparak ihracatçının üstüne geldi. Anlaşılan odur ki şu an kullanılan döviz kuru rejiminin kimseye faydası yoktur. Eğer serbest kura 2003 yılında geçilseydi şu anda dış ticaret açığı 6 milyar dolar seviyesinde olurdu. Reel sektör, ihracat hatta bankacılık sektörleri de serbest döviz kuru rejimine tam anlamıyla geçişi desteklemelidir' diye konuştu.

Aymen, Merkez Bankası'nın ihracatçıya önerdiği 120 gün vadeli kredinin kullanışlı olmadığını belirterek vadenin en az 6 ay olması gerektiğini söyledi.

'Tek sorun kriz değil'
İhracatçının yaşadığı sorunların başında global krizin geldiğine dikkat çeken Aymen, bunun yanı sıra özellikle başta Rusya olmak üzere komşu ülke gümrüklerinde yaşanan sıkıntıların da büyük engeller yarattığını söyledi.

Rusya gümrüklerinde sadece Türkiye'den gelen mallara yönelik uygulamalara çözüm bulmak için karşı tarafın istediği pek çok şeyi gerçekleştirdiklerini vurgulayan Aymen, 'Özellikle tekstil, hazırgiyim ve yaş meyve sebze ihracatında ciddi sorunlar yaşıyoruz, buralardaki pazarlarımızı kaybediyoruz. Meyve sebzede İspanya bizim yerimizi alıyor' dedi. Aymen, Irak sınırında yaşanan sorunların ise aşıldığını ifade etti.

'Geleneksel pazarlara alternatif bulunmalı'
Kriz ortamında ihracatçının özellikle AB ülkelerinde pazar daralması yaşadığını ancak krizden çıkış yolunun ihracat yapmaktan geçtiğini vurgulayan Aymen, 'İhracatçılar geleneksel pazarlardan yeni pazarlara doğru açılım yapmalı, geleneksel pazarlar demode oldu' diye konuştu.

Türkiye'nin özellikle Ortadoğu, Orta Asya, Çin ve Afrika gibi pazarlara yönelmesi gerektiğini ve bu bölgelerdeki ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları yapılması gerektiğini ifade eden Aymen, ihracatçıların moralini, akılcı kaynak kullanma becerisini, vizyonunu ve pazarlarını ne olursa olsun kaybetmemesi gerektiğine dikkat çekti.

AKİB olarak bölgelerinde Türkiye geneli kadar ihracat kaybı yaşanmamış olduğunu kaydeden Bülent Aymen, bunun genel ihracatlarının yüzde 37'sini kapsayan tarımsal ürün ihracatından kaynaklandığını ifade etti.

'Tarım sektörü kriz ortamlarında özellikle istihdam alanında bir sigorta görevi görüyor. Önlem paketinde mutlaka modern tarımın geliştirilmesine yönelik düzenlemeler yer almalı' diye konuşan Aymen, Türkiye çiftçisi ve köylüsünün, modern olarak adlandırılan konvansiyonel tarım tekniklerinin yaygınlaşmasıyla işsiz kalarak değil, doğduğu yerde modern tarıma yönelerek ve modern tarımın tüm gereklerini öğrenerek ülke ekonomisi için üretim yapması gerektiğini ifade etti.

Aymen, 2009 yılında tarımsal ürün ihracatında da azalma olacağını belirterek, AB ülkelerinin tarımdan çıkmasıyla Türkiye'nin o ülkelerin yerini alabileceğini ve sanayide kaybedilen istihdamın tarım alanında çalışabileceğini sözlerine ekledi.