Rusya enerji şirketi Gazprom'un Ukrayna vanalarını kapatmasının ardından kriz giderek büyüyor. Moskova hükümeti, Romanya, Polonya, Bulgaristan, Slovakya ve Macaristan gibi balkan ülkelerine sevkiyatın yüzde 40'lara varan oranlarda azalmasından Kiev'i sorumlu tutuyor.
Son 24 saatte Avrupa hattında 50 milyon metreküp doğalgaz çalındığını iddia eden Gazprom, Avrupa mahkemesine gidiyor. Gazprom bin metreküp için 250 dolardan 418 dolara çıkardığı teklifini şimdi de 450 dolara yükseltti.
Gazprom CEO'su Aleksey Miller, Naftogaz'ın müzakere masasına dönmesi durumunda yeni rakamın bin metreküp için 450 dolar olduğunu açıkladı. Miller, yeni fiyatın doğu Avrupa ülkeleri rakamlarından transit ücreti çıkarılarak elde edildiğini, bunda Naftogaz şirketinin yapıcı olmayan tutumlarının etkili olduğunu belirtti.
Miller, 'Avrupalı müşterilerimiz sevkıyatta azalma olduğunu söylüyor. Ukrayna'nın sevkıyattan hortumlaması nedeni ile Rusya açığı kapatmak için diğer ulaşım yollarını kullanıyor' iddiasını dile getirdi.
Gazprom sözcüsü Sergey Kupriyanov, son 24 saatte Ukrayna üzerinden Avrupa'ya 295 milyon metreküp doğalgaz verildiğini, ancak Ukrayna çıkışından 270 milyon metreküp doğalgaz alındığını, RosUkrEnergo'nun da alması gereken 25 milyon metreküplük doğalgazı alamadığını açıkladı.
Ukrayna herhangi bir yasal olmayan işlem yapmadıklarını ifade ederken, Gazprom yetkilisi Boris Posyagin, Türkiye ile anlaşarak Mavi akım üzerinden balkanlara ek sevkıyat gerçekleştirdiklerini, Belarus üzerinden de Polonya'nın açığını kapatmaya çalıştıklarını aktardı. Posyagin, Sibirya-Yamal-Avrupa doğalgaz boru hattının kapasitesinin de artırıldığına dikkat çekti.
ÜÇ SORUN
Ukrayna ve Rusya üç ayrı konuda uzlaşı sağlayamıyor. Bunlardan ilk eski borçlarla ilgili. Gazprom, 1,5 milyar dolarlık eski borcun 614 milyon dolarlık gecikme cezasını da isterken, Ukrayna cezayı ödemeye yanaşmıyor. Bir de 1,5 milyarlık ödeme de on günlük yılbaşı tatili nedeni ile hala Gazprom'a ulaşmış değil. Gazprom, Kiev'i yılbaşı tatilini hesap edememekle suçluyor.
İkinci sorun transit kira bedeli ile ilgili. Ukrayna bin metreküp doğalgazın her 100 kilometrelik ulaşımı için 2 dolar istiyor. Rusya 1,7 dolar da ısrar ediyor.
Üçüncü sorun fiyat. Rusya 2006'dan bu yana eski Sovyet ülkelerine ayrıcalıklı fiyattan verilen doğalgazın serbest piyasa fiyatlarına çekilmesi için uğraşıyor. Ukrayna geçen yıl 1000 metreküpüne 179 dolar ödediği doğalgaza yeni dönemde ancak 200-210 dolar verebileceklerini açıkladı. Gazprom, başlangıçta 418 dolar teklif etmişse de Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in müdahalesi ile bu rakam 250 dolara çekildi. Putin'in açıklamasına göre Rusya, Orta Asya ülkelerinden 1000 metreküp gazı 340 dolardan alacak. 40 dolar da ulaşım masrafı ile birlikte bu Gazprom'a 380 dolara mal oluyor.
Putin'e göre, Ukrayna'dan 250 dolar istenmesi tamamen insani gerekçelere dayanıyor. Ancak Naftogaz'ın Rusya'nın teklifini reddetmesi üzerine Gazprom eski rakama geri döndü. Ancak Gazprom uzun süren tartışmalar nedeni ile yeni teklifi 450 dolara çıkardı. Avrupa ülkelerinin ortalaması ise 500 dolara ulaşmış durumda.
