Ecevit'in arşivinden Maraş olayları

Zaman'da yer alan habere göre Merhum Ecevit'in 1979'dan beri sakladığı belgeye göre, Maraş katliamı MİT görevlilerince planlanmıştı. Üzerinde 'çok ciddi bir kaynaktan verilmiştir' notu düşülen belgede şu ifadeler yer alıyordu: 'CHP iktidarı devraldıktan sonra vuku bulan büyük olayların (Malatya, Sivas, Maraş) çıkacağına dair 1-2 ay evvelinden haber verilmediğinden yüzlerce vatandaşımızın can ve mal kaybına sebebiyet vermişlerdir. Önceden haber vermek bir tarafa, olayın yaratılmasında en etkin rol oynamışlardır. Nitekim Kahramanmaraş olayı MİT'ten... müşterek planlamaları ile çıkarılmıştır. MİT olayın içinde olmasaydı, Maraş'tan her türlü istihbaratı aylar evvel alır ve olayın zuhur etmesine meydan vermezdi.'

Türkiye'nin son 30 yılı adeta provokasyonların tarihi gibi. Oyuncular farklı olsa da aynı film, onlarca kez vizyona sokuldu. Faili meçhul cinayetler ve tırmandırılan terör, olağanüstü hal vb. uygulamalara kapı araladı. 1980 darbesinin yolunu açan en önemli unsur 1978'de ilan edilen sıkıyönetim oldu. Yüzlerce faili meçhul cinayetin işlendiği karanlık dönemin finali Kahramanmaraş olayları oldu. 19-26 Aralık 1978 tarihleri arasında çıkan olaylarda onlarca insan hayatını kaybetti. Provokasyonun kıvılcımı bir sinema salonunda çakıldı. Maraş olayları, Stalin zulmünden kaçan Kırım Türklerinin anlatıldığı bir gösterim sırasında başladı. Cüneyt Arkın ve Oya Aydoğan'ın başrol oynadığı 'Güneş Ne Zaman Doğacak' adlı film, Maraş Çiçek Sineması'nda gösterime girdi. Filmin şehre getirilmesine Ülkücü Gençlik Derneği öncülük etmişti. 19 Aralık günü 20.00 seansının sonuna doğru sinema salonunda bomba patladı. Ülkücülerin yoğunlukta olduğu sinemaya atılan bomba ile aylardır altyapısı hazırlanan provokasyonun fitili de ateşlenmiş oldu. 'Bombayı solcular attı.' söylentisi şehrin her tarafına yayıldı. 20 Aralık'ta bu kez Alevilerin gittiği Akın Kıraathanesi'ne bomba atıldı. İtinayla alevlendirilen provokasyon 23 Aralık'ta kitlesel olaylara dönüştü. 111 kişi öldü, binin üzerinde insan yaralandı. 552 ev ve 289 işyeri tahrip edildi. 26 Aralık'ta Maraş'ın da içinde bulunduğu 13 ilde sıkıyönetim ilan edildi.

Aydınlatılamadığı için vicdan azabı çekiyorum

Olaylardan sonra İçişleri Bakanlığı'na atanan Hasan Fehmi Güneş: Maraş olayları büyük bir tertipti. Planlama sonucu gerçekleşmişti. Ben olaydan sonra göreve geldim. Bu olayı ortaya çıkarmak için, bakanlık dahilinde bütün imkanlar seferber edildi. Olayı açığa çıkarmak için her şey yapıldı. Ancak buna rağmen, ben de yeterli aydınlatma olmadığı kanısındayım. Olayın perde arkası ve tertipleyicileri ile ilgili bir devlet görevlisi olarak ben de vicdan azabı çekmekteyim.

Ankara 78'liler Derneği Başkanı Ruşen Sümbüloğlu: Maraş katliamı, darbe düzeninin Türkiye'yi 12 Eylül darbesine götüren en kanlı provokasyon. O dönemde gündemde olan kontrgerilla yapılanması bu eylemde aktif rol aldı. Bugün 30 yaşına gelmiş darbe düzeninin bu gayri meşru çocuğundan hala hesap sorulmamış olması utançtır. Malatya, Sivas, Çorum gibi diğer tüm olaylar da darbe düzeninin ülkeyi faşist iktidara götürme yolunda uygulamaya soktuğu kanlı tertiplerdir.

Gizli servislerdeki arşiv belgeleri açıklanmalı

Pir Sultan Abdal Kültür Dernekleri Genel Başkanı Fevzi Gümüş: Tertipleyenlerin asıl amacı, 12 Eylül askerî darbesine zemin hazırlamak için halklar ve inançlar bahçesi olan Maraş'ta Alevi, solcu, demokrat insanları kıyıma uğratıp, sağ kalanları ise baskı altına alarak göçe zorlamaktı. Başarılı olan bu senaryonun, CIA'dan ve onun yönlendirdiği devlet içindeki derin güçlerinden icazet alınmadan yapılması mümkün değildi. Türkiye, geçmişindeki bu utancı temizlemek, geleceğini de aydınlatmak zorunda. Bunun çözümü katliamın, gizli servislerdeki arşiv belgelerinin açıklanması, gerçek suçluların yargılanması ve başta Aleviler olmak üzere tüm demokratik kamuoyundan özür dilenmesi.

Olaylar, 12 Eylül'e giden en önemli dönemeçti

Olayın tanıklarından Ökkeş Şendiller: Hükümet ve yönetimin ciddi ihmali var. Aynı zamanda kastı var. Olayların üstünün örtülmesi ve kapatılması da söz konusu. Maraş olayları 12 Eylül darbesine giden en önemli dönemeçti. Bu olay üzerine sıkıyönetim ilan edildi. Sıkıyönetimle birlikte olaylar durmadı, daha da arttı. Tezgahlanan olay, tertipleyenlerin bile hayal edemeyeceği bir noktaya geldi. 2 yıl önce dönemin başbakanı Bülent Ecevit'in arşivinden çıkan belgenin açıklığa kavuşturulması lazım. Orada açık açık olayın MİT tarafından tezgahlandığı yazıyor. Dönemin MİT müsteşarı askerdi. Bu konuda MİT, Genelkurmay, Emniyet ve hükümet zan altında.

1980 darbesine götüren provokasyonlar

16 Mart 1978'de İstanbul Üniversitesi'nin önünde bomba patlatıldı, 7 öğrenci öldü, 47 kişi yaralandı.

24 Mart 1978'de Ankara'da savcı Doğan Öz öldürüldü. Öz, Başbakan Bülent Ecevit'in talimatıyla kontrgerilla konusunu araştırıyordu.

17 Nisan 1978'de Malatya Belediye Başkanı Hamid Fendoğlu (Hamido), evine gönderilen bombalı paketin patlaması sonucunda hayatını kaybetti.

11 Temmuz 1978'de Ankara'da Doçent Bedrettin Cömert öldürüldü.

10 Ağustos 1978'de Ankara'nın Balgat semtinde kahvehane tarandı. 5 kişi öldü, 14 kişi yaralandı.

Eylül 1978'de Ankara Ulubey Mahallesi'nde taranan kahvehanede 2 kişi öldü.

8 Ekim 1978'de Ankara Bahçelievler'de 7 TİP'li öğrenci öldürüldü.

20 Ekim 1978'de Prof. Bedri Karafakioğlu öldürüldü.

18 Aralık 1978'de Adana'da TMMOB Başkanı Akın Özdemir suikasta uğradı.

1 Şubat 1979'da Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Abdi İpekçi öldürüldü.

16 Mayıs 1979'da Ankara Piyangotepe'de kahvehane taranması sonucu 7 kişi hayatını kaybetti.

28 Eylül 1979'da Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul öldürüldü.

27 Ekim 1979'de İstanbul Bayrampaşa'da kahvehane tarandı, 6 kişi can verdi.

20 Kasım 1979'da Prof. Y. Ümit Doğanay öldürüldü.

28 Kasım 1979'da Kayseri'de kahvehane tarandı, 5 kişi hayatını kaybetti.

7 Aralık 1979'da Prof. C. Orhan Tütengil öldürüldü.

16 Aralık 1979'da İstanbul Beşiktaş'ta kahvehaneye bomba atıldı, 5 kişi katledildi.

27 Mayıs 1980'de MHP'li Gümrük ve Tekel Bakanı Gün Sazak faili meçhul bir suikasta uğradı.

Mayıs ve temmuzdaki Çorum olaylarında 57 kişi öldü.

22 Temmuz 1980'de DİSK ve Maden İş Sendikası Genel Başkanı Kemal Türkler öldürüldü.