Obama kovboy hukukuna son versin

Ralph Nader*

Obama upuzun sorun listesindeki unsurlardan birini kendi hukuk bilgisini de kullanarak hızla ele almalı: Bush/Cheney yönetiminin yasaları ihlal etmesi, Bush yönetiminde, Adalet Bakanlığı?nın çalışma şekli ve Washington?ın uluslararası hukuk ihlalleri kanunsuzluğu kurumsallaştırdı.

Barack Obama bugünlerde çok fazla insandan, Wall Street?in çöküşü, batmakta olan ekonomi ve Bush rejiminden miras alacağı çıkmaz içindeki savaşlar hakkında çok sayıda insandan bol miktarda nasihat alıyor. Fakat aldığı hukuk eğitimi ve 20 Ocak?ta Anayasa?yı uygulayacağına dair edeceği yemin sayesinde bizzat tek başına ele alabileceği önemli bir mesele var. Bu fenomen, Bush/Cheney rejiminin sistematik, kronik kanunsuzluğu. Obama?nın buna bir son vermesi gerekiyor.

Başkan olarak bu devasa sorumluluğun altından kalkabilmek için Obama?nın gönüllülerden oluşan, çok bilgili insanların yanı sıra bu hilekâr rejimin yasadışı faaliyetlerinin dökümünü tutabilmek için akıllı, emekli memurları da içeren bir çalışma kolu kurması gerekiyor.

Şimdiden çok fazla şey biliniyor; bunlar resmi kayıtlara geçti ve akademik çalışmalarla haberlere konu oldu. ?Cürüm ve kabahat? kategorisinde şunlar bulunuyor: Irak?a yasadışı biçimde savaş açılması-işgal edilmesi; bir Beyaz Saray politikası olarak sistematik işkence; binlerce Amerikalı?nın haklarında suçlama getirilmeden veya habeas corpus hakları tanınmadan tutuklanması; çok sayıda Amerikalı?nın yasal izin olmadan izlenmesi.

Savaş suçuna ortak olmasın

Amerikan Barolar Birliği Bush?a 2005-2006 döneminde, kendisinin Anayasa?ya yönelik ciddi ihlallerini sürdürdüğüne dair üç rapor gönderdi. Adaletin bir kereliğine Watergate tarafından sekteye uğratılması gibi bir durumdan söz etmiyoruz.

Senatör Obama yaklaşık iki yıl önce, bildiklerinın ve inandıklarının aksine Temsilciler Meclisi?nin azil sürecini başlatmasına aktif bir biçimde karşı çıktı. Temsilciler Meclisi suçlamada bulunsaydı başkanı ve başkan yardımcısını yargılayacak 100 senatörden birisi olarak, bunun çok bölücü olacağını söyledi. Tarafsız ve sessiz kalmalıydı.

Fakat başkan olarak sessiz kalıp hiçbir şey yapmadan duramaz; böyle yaparsa, Bush ve Cheney?nin savaş suçlarını miras alıp kısa süre içinde kendisi de bir savaş suçlusuna dönüşür. Harekete geçmemek bir seçenek değil.

Anayasa?nın ve federal yasaların ihlal edilmesi artık rutinleşti. Rutin olan bir süre sonra resmi haydutların ortaya koyduğu kurumsallaşmış hukuksuzluğa dönüşür. İç politikadaki kötüye kullanmalar da aldı başını yürüdü. ABD Hazine Bakanlığı?nın yasal yetkilerinin sınırı nedir? Yanıtı 750 milyar dolarlık kurtarma planında aramayın! Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ve Senato çoğunluk lideri Harry Reid kısa süre önce Bush?a bir mektup yolladılar; Beyaz Saray?ın, kurtarma yasasının sadece pervasız bankaları değil, aynı zamanda çok kötü yönetilen üç büyük otomobil şirketini de kurtaracak şekilde yorumlanabileceğine inanıp inanmadığını soruyorlardı. Kongre neye yetki verdiğini veya vermediğini bilmiyor muydu?

Washington Post bu hafta, Hazine Bakanlığı?nın bankalara tek taraflı olarak yaklaşık 140 milyar dolarlık afallatıcı bir vergi muafiyeti tanıdığına dair bir haberi ilk sayfasına taşıdı. Gazete, tarafsız uzmanların bu kararı yasal yetkinin yokluğunda verdiğini belirtiyordu. Bu, Bush yönetiminin Kongre?nin vergi meselelerindeki anayasal yetkisini gasp ettiği anlamına geliyordu. Aynı gün New York Times?ın manşetindeki haberde, Bush?un dört yıldır özel kuvvetlere ve başka silahlı güçlere herhangi bir ülkede teröristlerin peşine düşme izni verdiği aktarılıyordu. Gazete Suriye, İran, Somali, Pakistan ve diğer ülkelerde baskın yapıldığını belirtiyordu.

Ulusal güvenliğin, resmi savaş ilanı olmaksızın veya BM?nin resmi müdahelelerinin dışında bu şekilde ihlal edilmesi uluslararası hukukun da ihlalidir. Bush yönetimi buna, BM Şartı?ndaki ?meşru müdafaa? hakkını açık uçlu ve tamamen kendisinin tanımladığı bir şekilde öne sürerek yanıt veriyor. Aynı kendi kendini haklı çıkaran argüman, gizli teröristlerce veya düşman hükümetlerin gizli faaliyetleri için de dile getirilebilir. ?Kendi gizli operasyonlarına uyacak şekilde kendi uluslararası hukukunu yarat? gibi bir durum bu.

Uluslararası hukukun ve düzenin yırtılıp atılmasında en fazla kaybedecek şeyi bulunan bir ülke olarak, Bush?un yönetimindeki ABD intikam peşindeki ve intihara eğilimli düşmanlarına çok sayıda bahane sağlıyor. Kalabalık izleyicilerine basitçe şunu söyleyebilirler: Eğer ABD istediğini yapabiliyorsa biz niye yapmayalım?

Yol haritası hazır

Ashcroft and Gonzalez yönetiminde Adalet Bakanlığı?nın da sivil özgürlükler ve vatandaşların yasal haklarıyla ilgili yasaların küçümsenmesinin somut örneği olduğu ve avukatlara siyasi olarak müdahale ettiği yaygın biçimde yazıldı çizildi. Daha az yazılanıysa, bakanlığın Beyaz Saray?ın şirket patronları tarafından rutin olarak çiğnenen (çevre suçları, tüketici dolandırıcılığı ve anti-tröst ihlalleri gibi) yasaları dayatmayı reddetmesiydi.

Obama kanunu yeniden tesis edecek araçlara sahip. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği, ?Amerika?yı yeniden tesis etmek için faaliyetler: Bush?un ardından, Amerika?ya verilen hasarı tamir etmeye nasıl başlanır?? başlıklı bir rapor yayımladı. Obama bu önemli raporu ABD hükümetinin anayasaya bağlılığına duyulan inancı yeniden tesis etmek için bir yol haritası olarak kullansa iyi eder. Obama Chicago Üniversitesi?nde anayasa hukuku dersleri verdi. Bu dersler Obama?nın Beyaz Saray?ından da verilsin! Ve altyapıyı kurmanın zamanı şu an!


*Amerikalı tüketici hakları savunucusu; iki kez Yeşil Parti?den, iki kez de bağımsız başkan adayı oldu.

Radikal / CounterPunch - 13 Kasım 2008)