'Rahat uyumak için TL ile iş yapın'

İş dünyası kadar, cebinde döviz bulunan herkesi ilgilendiren 'ne olacak bu doların hali?' sorusuna pek çok uzman farklı cevap verirken, üst düzey bir yetkili, Türk parasıyla iş yapmayı tavsiye etti. Para otoritesi Merkez Bankası'nın (MB) başkan yardımcılarından İbrahim Turhan, 'Benim tavsiyem herkesin Türk parasına dönmesidir. Geceleri rahat uyumak isteyen kur riski almasın. TL ile iş yapsın.' uyarısında bulundu.

Marmara Çalışanlar Federasyonu, Onur Grup'un sponsorluğunda Topkapı Eresin Barcelo Otel'de Ekonomik Kriz ve Türkiye'ye etkileri konusunda bir toplantı düzenledi. Toplantıya konuşmacı olarak Merkez Bankası Başkan Yardımcısı İbrahim Turhan katıldı. Küresel krizin sebebi ve bugüne kadar yaşanılanlar ile ilgili özet bir değerlendirme yapan Turhan, Türkiye'nin bu durumdan nasıl etkileneceği ve ne gibi tedbirler alınması gerektiğine de değindi.

Toplantıya katılan işadamlarının krizin geleceği ve kur ile ilgili sorularına da cevap veren İbrahim Turhan, işlerin TL ile yapılması tavsiyesinde bulundu. Borsalardaki düşüş ve kur hareketlerinden kaynaklanan değer farklılıklarının 'cebimizdeki 100 lira 63 liraya düştü' gibi ifadelerle aktarılmasına karşı çıkan MB Başkan Yardımcısı, 'Bu yanlış. Çünkü böyle bir değer kaybı yüzde 37 enflasyon var demektir. Halbuki dalgalanma yüzünden dolara talep arttığı için önceden 100 liraya 74 dolar alınabiliyordu. Şimdi 63 dolara düştü.' açıklamasında bulundu.

Dalgalı kur politikası uyguladıkları için doların ne olacağı konusunda bir şey söylenemeyeceğini vurgulayan Turhan, bununla birlikte işadamlarına şu tavsiyelerde bulundu: 'Geçmişte birikimlerin yabancı parada tutulmasını gerektirecek şeyler vardı. Bütçe disiplini yoktu, enflasyon yüksekti. Ama son 4-5 yılı baz aldığımızda bu tür tereddütlere yer kalmadığını görüyoruz. Kamu maliyesi düzeldi, siyasal istikrar, mali istikrar ve fiyat istikrarı böyle devam ederse artık yabancı parayla iş yapmanızın bir anlamı kalmaz. Benim tavsiyem herkesin Türk parasına dönmesidir. Geceleri rahat uyumak isteyen kur riski almasın. TL ile iş yapsın. Biz Merkez Bankası olarak TL'nin arkasındayız.'

Turhan, bankaların TL ve döviz üzerinden verdikleri kredilerde faiz oranlarının çok dengesiz olduğundan yakınılması üzerine de ise, 'Bu durum aradaki risk farkının büyüklüğünden kaynaklanıyor. TL krediye yüzde 20, dövizliye yüzde 8 faiz isteniyorsa bundandır. Atalarımız, 'ucuzsa vardır bir illeti, pahalıysa vardır bir hikmeti' demiş.' cevabını verdi.

Ekonomi aktörleri ve piyasa uzmanları, son günlerde yönünü reel sektöre çeviren krizin ne zaman biteceğini tartışmaya başladı. İbrahim Turhan'a göre bu konuda net bir şey söylemek mümkün değil. Çünkü riskin miktarı henüz belli değil. Önce finansal kuruluşların zararı ortaya çıkacak. Bunun reel sektöre yansıması 2009'da olacak. O zaman reel sektördeki tahribat ortaya çıkacak. Bilançolardaki bozulmanın çok büyük olması ve şirketlerin borçlarını ödeyememeleri halinde krizde ikinci tur başlayacak.

'Avantajları basiretli bir şekilde kullanmalıyız'

İşadamlarını, 'Önümüzdeki dönem çok zorlu bir dönem olacak.' diye uyaran Turhan, şirketlerin özellikle finansman bulmakta zorlanacağını kaydetti. Kriz yüzünden Türkiye'nin yurtdışından eskisi kadar kolay para bulamayacağını, dolayısıyla kredi maliyetlerinin artacağını belirtti. Küresel yatırımcıların Türkiye'deki varlıklarını elden çıkararak, kendi borçlarını kapatmaya yöneleceğini de ekledi.

Turhan, bununla birlikte Türkiye'nin önemli artıları bulunduğuna da işaret etti. Bunları, 'Çok iyi bir kriz tecrübemiz var. Finans sektörü iyi durumda. Hane halkı borcu az. İthal ettiğimiz emtiaların fiyatı düşüyor. TL değer kaybediyor. Bu, petrol ve ara malına ödeyeceğimiz para azalırken, ihracat gelirimiz artacak demek. Bu durum cari açığa olumlu etki yapacak.' diye sıraladı. 'Kriz çok ciddi olacak.' uyarısını tekrarlarken, söz konusu avantajları basiretli bir şekilde kullanmak gerektiğine işaret etti.

'Türkiye'nin IMF'in ek kaynağına ihtiyacı yok'

Patronlar Kulübü TÜSİAD ve bazı ekonomistler, küresel krize karşı hükümetin yeniden IMF ile masaya oturup, stand-by anlaşması yapmasını istiyor. Gerekçe olarak da oluşacak nakit açığını fondan karşılanmasını gösteriyorlar. Ancak MB Başkan Yardımcısı İbrahim Turhan, Türkiye'nin IMF'ten gelecek paraya ihtiyacı bulunmadığını söyledi. Bu konudaki taleplerin, Türkiye'nin bir takım finansman kaynaklarına daha kolay ulaşmasına imkan tanıyacağı için istendiğini düşünen Turhan, 'Şu an itibarıyla Türkiye'nin IMF'nin sağlayacağı ek kaynağa ihtiyacı bulunmuyor. Ancak yeni dönemde IMF'ye yeni görevler yüklenecektir ve Türkiye kurucu üye olarak ilişkilerini devam ettirecektir.' İfadelerini kullandı.