ABD'de mortgage sistemi ile konut sektöründen başlayan kriz dünya genelinde bir ekonomik krize yol açarken, Program Sonrası İzleme çalışmaları çerçevesinde Ankara'da bulunan Uluslararası Para Fonu (IMF) heyeti, ilk kez Türkiye'de hükümetin konut politikalarının uygulanmasından sorumlu olan Toplu Konut İdaresi'nde (TOKİ) inceleme yaptı. Pazartesi günü TOKİ'yi ziyaret eden IMF heyeti, Başkan Erdoğan Bayraktar ve diğer TOKİ yetkililerinden yaklaşık 1.5 saat bilgi aldı. ?Türkiye'de konut finansmanında bir sorun olup olmadığını? ve ?konut alıcılarının borçlarını ödeyip ödemediğini? soran IMF heyeti, bu uygulamanın başka ülkelere örnek alınıp alınmadığını da öğrenmek istedi.
GÖRSELLİ ANLATIM YAPILDI
IMF Türkiye Masası Şefliği görevini yakın zamanda devralacak olan Rachel Van Elkan ve IMF yetkilisi Davide Lombardo'nun katıldığı toplantıya ilişkin görüşme talebi, Hazine Müsteşarlığı tarafından TOKİ'ye iletilirken, IMF yetkililerinin, TOKİ faaliyetleri, finans yapısı ve kredilendirme yöntemleri hakkında bilgilendirilmesi istendi. Toplantıda, TOKİ'nin kurumsal yapısı ve faaliyetleri hakkında kısaca bilgi verilerek, TOKİ uygulamaları ve çalışma alanları görsel bilgiler sunularak anlatıldı.
YETKİLİLER ŞAŞKINA DÖNDÜ
IMF yetkililerinin ?TOKİ'nin bütçe ve finansman yapısı çerçevesinde tüm bu faaliyetlerin finansmanını nasıl sağladığı, TOKİ'nin merkezi bütçeden pay almadan bu faaliyetleri nasıl gerçekleştirdiği, TOKİ'nin kaynak yaratma mekanizmasını, belediyeler ve özel sektörle yaptığı işbirliğinin boyutları, TOKİ'den konut alan özellikle alt gelir grubu vatandaşların taksitlerini geri ödememede sorun yaşayıp yaşamadığı yönünde sorular sorduğu belirtildi. Hazine'den para almadan bu kadar büyük boyutlu konut projelerinin nasıl uygulandığını soran IMF yetkililerine, gelir paylaşımı modeli hakkında ayrıntılı bilgi verilirken, kamu arazilerinin de değerlendirildiği belirtildi.
ZARARINA SATIŞ YOK
Konuyla ilgili bilgi veren bir TOKİ yetkilisi, IMF'ye anlatılanlar hakkında şunları söyledi: ?Emlak Bankası'nın bankacılık faaliyetleri kapatılırken, bankacılık iş ve işlemleri dışındaki faaliyetler TOKİ'ye devredildi. Paraların büyük bölümü buralardan geliyor. Ayrıca konutları hiçbir zaman zararına satmıyoruz. Oradan da para geliyor.?
Bayraktar: Ekibimiz çok iyi
IMF heyetinin başka ülkelerin bu modeli örnek alıp almadığını da sorduğunu belirten TOKİ yetkilisi, Rusya, Ukrayna, Romanya, Kuzey Afrika ve Orta Asya ülkelerinden bazılarının bu model hakkında TOKİ'de incelemeler yaptığını aktardıklarını söyledi. İlk kez bir IMF heyetinin TOKİ'de incelemede bulunduğu belirtilirken, toplantıda, TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'ın, IMF yetkilerine, ?Dünyada yaşanan ekonomik krizde IMF'ye önemli görevler düşüyor. TOKİ'de çok iyi bir ekip var, gelelim size yardımcı olalım? şeklinde espri yaptığı da öğrenildi. IMF heyetinin ?sizde konutlar hiç iade edilmiyor mu? sorusu üzerinde çok durduğunu belirten yetkili, şöyle devam etti:?Bizde geri dönüşler binde bir bile değil. Mali sorun yaşamadığını, anlattık.?
Türkiye'deki sistemin incelikleri anlatıldı
Türkiye'de kont sektöründe finansman krizi yaşanmamasının nedenleri hakkında bilgi veren TOKİ yetkilisi, TOKİ'nin ABD'dekinden farklı olarak, konut sektöründe, sadece alıcılara yönelik finansman temini ile değil, üretim boyutu ile de yer aldığına işaret etti. TOKİ'nin hedef kitlelere, maliyet üzerinden konut sattığını, geri dönüşlerde de taksitlerin piyasa faizi baskısı yaratmayacak şekilde memur maaş artış oranları düzeyinde artırıldığını belirten yetkili, şunları söyledi: ?Bu şekilde hane halkı içinde konut edinimi için ayrılan pay oranı, borcun vadesi boyunca aynı tutulmaktadır ve kredi faizlendirmesi hedef gruplar için reel piyasalara göre ciddi şekilde uygun kalmaktadır. Özellikle alt gelir grupları ve yoksullara yönelik uzun vadeli tek konut finansmanı uygulamasını yürüten TOKİ'nin konut sunum modeli, uygulama yöntemi itibariyle mortgage sistemi ile paralellik arz etmektedir. İhtiyaç sahibi vatandaşların 'reel tasarruf ve ödeyebilirlik' kriterlerine uygun konut edinmesini sağlayan TOKİ, inşaat sektörüne yaptığı aylık 600 milyon YTL'lik ödemeler ile de sektöre önemli destek vermektedir.?
Kaynak: Yeni Şafak
