Haber Merkezi / TIMETURK
Herkesin görecelik teorisiyle tanıdığı en önemli fizikçilerden Albert Einstein?ın evcimen bir tarafı olduğunu fazla kişi bilmez 1930?larda eski öğrencisi Leo Szilard ile birlikte elektrik kullanmayan ve hareketli parçaları olmayan bir buzdolabı tasarladı. Ancak sera gazlarıyla çalışan buzdolabı teknolojisi geliştikçe Einstein?ın tasarımı unutuldu.
Şimdilerde Oxford?dan bir elektrik mühendisi Malcolm McCulloch, Einstein?ın buzdolabını geri getirmeye çalışıyor. McCulloch tasarımının çevre duyarlı olduğunu ve özellikle de soğutmaya ihtiyaç duyan gelişmekte ülkelere çok uygun olduğunu söylüyor.
McCulloch?un ekibi Einstein ve Szilard?ın tasarımından bir prototip üretti. Freonlar adı verilen insan yapımı sera gazları yerine ekip, basınçlı gazlar kullanıyor. Buzdolabı sadece içindeki sıvıları ısıtacak bir yola ihtiyaç duyuyor. Murdoch güneş enerjisi üzerine çalışıyor.
Einstein?ın buzdolabı tasarımı, hava basıncının az olduğu yerde sıvıların kaynama derecesi düşüktür prensibine dayanıyor. Bunun anlamı herhangi bir dağın tepesinde çay pişirmenin deniz seviyesinden kolay olduğu anlamına geliyor. Yüksekte hava basıncı daha az olduğu için sıvılar hızlı kaynıyor.
Prototipte, çakmak gazı olarak bilinen bütan kullanıldı. Daha sonra bilim insanları başka bir buhar ekleyerek sıvının kaynama derecesini düşürüyorlar. Yani bütanın kaynamasını sağlıyorlar. Bütan kaynadıkça çevresinden enerji çekiyor. Bu da buzdolabının soğuması anlamına geliyor.
Einstein ve Szilard?ın ilk tasarımı freonlar kadar etkin olmadığı için rafa kaldırılmıştı. McCulloch farklı gazlar kullanarak etkinliği dört katına çıkartmayı planlıyor. Buzdolabının hareketli parçalarının olmaması da aynı zamanda başka bir avantaj.
McCulloch?ın prototipi özellikle elektriğin olmadığı kırsal bölgelerde kullanılabileceği düşünülüyor.
