Dr. Murat Kınıkoğlu'nun yazısı
Çağrılmadan gelenler de vardır ama hastalıkların çoğunu kendimiz davet ederiz. Örneğin, gece dışarı çıkarken ?Oğlum üstüne bir şey al üşüyeceksin? diyen annenize ?Üşümem? diye cevap verirseniz hastalığı davet etmiş olursunuz. Sonraki gün 40 derece ateşle yatarsınız ama iş işten geçmiştir artık. Davetli misafirler her zaman bu kadar kolay gitmezler. Bazıları tüm organlarınızı işgal eder, hatta sonunda sizi evinizden bile edebilir.
Kendi davet ettiğimiz hastalıklara güzel bir örnek olarak ?şeker hastalığı?nı gösterebiliriz. Fazla kilolarınız allı pullu davetiyenizin zarfıdır. Hiç spor yapmaz, evden işe-işten eve arabayla gidip gelerek zarfa pul yapıştırmış olursunuz. Ne yediğinize dikkat etmez, çikolata, dondurma, tatlı yeme alışkanlığından vazgeçmezseniz allı pullu davetiyenizi postaya vermiş olursunuz. Ve... Sonunda ?şeker hastalığı? size misafirliğe gelir. İşin kötü tarafı onun evinizde olduğunu uzun bir süre fark etmezsiniz. Metabolik Sendrom Derneği?ne göre ülkemizde şeker hastası olduğu halde farkında olmayan üç milyon kişi var. Geldiydi gelmediydi, vardı yoktu derken bir de bakarsınız evinizin en güzel köşeleri işgal edilmiş, gözleriniz eskisi gibi görmez, böbrekleriniz çalışmaz olmuş.
Şeker hastalarının çoğu komplikasyonlar ortaya çıkmadan hastalıklarının farkına varmazlar. Örneğin eskisi gibi iyi görmediklerini fark edip doktora gittiklerinde gözlerinin yüksek şekerden hasar gördüğü veya ayaklarındaki uyuşma nedeniyle doktora başvurduklarında şekere bağlı nöropati olduğu anlaşılır. İşte bu yüzden şeker hastalığında organlar hasar görmeden hastalığı teşhis etmek çok önemlidir.
Hastalığın teşhis edilmesiyle de iş bitmiyor; yüksek şekeri önemsemek, ciddiye almak gerekiyor. Şeker hastası olduğunu bildiği halde ?ucundan birazcık yiyorum? diyerek yarım ramazan pidesini mideye indirenler var. Onlara yüksek şekerin vereceği zararları bir kez daha hatırlatmakta yarar görüyorum:
1. Şekeri yüksek olanların kalp krizi veya felç geçirme ihtimali üç misli daha fazladır.
2. Şeker hastalarının dörtte üçünde yüksek tansiyon da ortaya çıkar.
3. 20 yaşından sonra ortaya çıkan körlüklerden büyük oranda şeker hastalığı sorumludur.
4. Diyaliz merkezlerinde böbrek yetmezliği nedeniyle tedavi olan ya da böbrek nakli yapılması planlanan hastaların çoğu şeker hastasıdır.
5. Şeker hastalarının yarısından çoğunda el ve ayaklarda uyuşma, hissizlik veya ereksiyon sorunları vardır.
6. Şekerin neden olduğu damar ve beslenme bozuklukları bazen ayakların kesilmesine kadar giden sorunlara neden olabilir.
7. Şeker hastalarının üçte birinde dişeti sorunları görülür.
8. Şekerin iyi kontrol edilemediği hamileliklerde bebeklerin yüzde 5-10?unda doğumsal anormallikler görülür, düşük oranı artar.
Şekerin gelmesini önlemek için
1. Her gün (haftanın yedi günü) yarım saatten fazla yürüyün ya da koşun. Haftada 2.5 saat yürüyüş yapanlarda şeker hastalığı ortaya çıkma riskinin yüzde 58 azaldığı gösterilmiştir.
2. Zayıflayın, ayda
3-4 kg vererek ideal kilonuza inin.
3. Şeker ve kötü karbonhidratlı yiyeceklerden uzak durun.
4. Kas güçlendirici ağırlık çalışmalarının şekerin kontrolünde önemli olduğu gösterilmiştir. Amerikan Şeker Derneği diyabet eğilimi olanların haftada üç kez ağırlık çalışmasını önermektedir.
5. Yemeklerden önce iki çorba kaşığı sirke içmenin (örneğin elma sirkesi) kan şekeri ve insülin seviyesini düzenlediği gösterilmiştir, ayrıca kilo vermenize de yardımcı olur.
6. Tarçının kan şeker seviyesini dengelemekte yararlı olduğu gösterilmiştir. Tarçın kabuğundan yapılmış çayı içebilir veya bir tatlı kaşığı toz tarçını bir parça ekmek içinde yutabilirsiniz.
Aşağıdaki bulgular varsa şeker hastalığından şüphelenin:
Çok su içiyorsanız
İdrara sık çıkmaya başladıysanız
Son günlerde iştahınız arttıysa, bir şeyler atıştırmadan duramıyorsanız
Aşırı halsizliğiniz varsa
Yaralarınız geç iyileşiyorsa
Erkeklerde sertleşme sorunu varsa
Hamile iken şekeriniz yükseldiyse
Görmenizde bozukluk varsa
Akşam
