Kriz derinleşti, 94 yıllık geçmişe sahip, dünya genelinde 60 bin çalışana sahip Merrill Lynch el değiştirdi. Panik borsayı yüzde 6 aşağı çekti.
Mortgage krizi ile başlayan kredi sorununa dönen ABD?deki krizin faturası giderek ağırlaşıyor. ABD'nin en eski yatırım bankalarından Merill Lynch, geçen hafta hisselerinin yüzde 36 erimesi ardından 50 milyar dolar fiyatla ülkenin en büyük mevduat bankası Bank of America'ya satıldı.
94 yıllık geçmişe sahip Merill Lynch, dünya genelinde 60 bin çalışana sahip. Merill Lycnh'in bünyesindeki 17 bin brokerin yönettiği müşteri portföyünün büyüklüğü ise 1.6 trilyon dolara ulaşıyor. Kredi krizi nedeniyle 52 milyar dolar zarar eden Merill Lynch'in hisseleri, geçen yılbaşından bu yana yüzde 80 değer kaybetmişti.
Satın alımı gerçekleştiren Bank of America'nın CEO'su Ken Lewis, 'Merill hissedarlarımız için son derece iyi bir fırsat niteliğindeydi' derken, satın almanın verdiği güçle sermaye piyasasında büyüyecekleri mesajını verdi.
Merill Lycnh yılın ilk iki yarısında 6.6 milyar dolar zarar ederken, şirket CEO'su John Thain, Temmuz ayında 31 milyar dolarlık aktif satışı yapmıştı. Uzmanlar, Merill'in yılın üçüncü çeyreğinde 6.9 milyar dolar edeceğini öngörüyordu.
Uzmanlar, satışla Merill Lynch'in Mart ayında iflasın kıyısında JP Morgan tarafından satın alınan Bear Stearns ve iflasını açıklayan Lehman Brothers'ın kaderini paylaşmaktan kurtulduğunu ifade ediyorlar.
Bazı gözlemciler, 1929'daki Büyük Buhran'dan bu yana dünya piyasalarında böylesi bir gün görülmediğini söylüyor. Piyasalardaki son çalkantı, ABD'nin en büyük yatırım bankalarından Lehman Brothers'ın, iflas koruması başvurusunda bulunmasını izliyor.
'Hedefimiz zararı en düşük düzeyde tutmak'
Öte yandan ABD Başkanı George Bush da hükümetinin, krizin olumsuz etkisini en düşük düzeyde tutmaya çalıştığını söyledi.
Bush, yetkililerin mali çalkalanmaya anında müdahale ettiğini, para piyasalarının uzun vadede direnç ve esneklik göstereceğine inandığını belirtti. ABD başkan adayları da son gelişmelerle ilgili açıklamalar yaptı.
Cumhuriyetçi aday John McCain, yaşananların, mali piyasaların daha etkin denetim ve yönetimine yönelik ihtiyacı gözler önüne serdiğini söyledi.
Demokrat aday Barack Obama ise krizin, mali piyasaların en sağduyulu şekilde denetimini dahi gereksiz bulan Cumhuriyetçi felsefenin bir sonucu olduğunu belirtti.
Küresel piyasaları sarsabilir
Lehman Brothers hisseleri, Şubat ayından bu yana yaklaşık yüzde 80, son bir yılda yüzde 95 oranında geriledi.
Dünyanın dört bir yanındaki bankaların Lehman Brothers'la yaptıkları karmaşık işlemleri çözmesinin haftalar hatta aylar sürebileceği, bunun da küresel mali sistem için bir belirsizlik dönemi yaratacağı belirtiliyor.
ABD'nin dördüncü büyük yatırım bankası olan Lehman Brothers, geçtiğimiz yıl içinde emlak kredi piyasasına yaptığı büyük yatırımlardan ötürü yüksek miktarda zarar etmiş, küresel düzeydeki kredi krizi nedeniyle de nakit eksiğini kapatamamıştı.
Lehman Brothers dünya genelinde 25.000 kişiye istihdam sağlıyor.
Lehman Brothers'ı kurtarma girişimlerini Amerikan Hazine Bakanlığı ve New York Merkez Bankası yürütüyordu. Ancak yetkililer, bankayı kurtarmak için federal fonları kullanmak istemediklerini ifade etmişlerdi.
Amerikan hükümeti başta Citigroup, JPMorgan Chase, Morgan Stanley ve Goldman Sachs gibi bankaların desteğiyle bankanın en tehlikeli yatırımlarını üstlenecek bir kefalet sistemi oluşturmayı umuyordu.
Bu plana göre bankanın 'sorunsuz' kısmı ise ayrıca bir diğer bankaya satılabilecekti.
Böyle bir durumun yatırım bankalarının milyonlarca dolar zarar etmesine yol açmakla beraber, en azından sistemdeki çalkantının yaratabileceği daha ağır darbelerin önüne geçmesini sağlayabileceği düşünülüyordu.
ABD Merkez Bankasının eski başkanı Alan Greenspan, Lehman Brothers bir anlaşmaya varmayı başaramazsa Amerikan hükümetinin, bankanın iflasına göz yummak ya da bankayı kamu fonlarıyla desteklemek arasında 'çok güç kararlarla' karşı karşıya kalacağını söylemişti.
Greenspan bununla birlikte, hükümetin zor durumda kalan her bankayı kurtarmasının sürdürülebilir olmayacağına dikkat çekti; 'Mali değişimlerin olağan seyrinde her zaman kazananlar ve kaybedenler olur.' dedi.
Son günlerde Fannie Mae ve Freddie Mac gibi Amerikan emlak kredi piyasasının yarısını elinde tutan bankaların Hazine Bakanlığınca devralınması, dikkatlerin Lehman Brothers üzerinde daha fazla yoğunlaşmasına neden oldu.
İMKB?yi çökertti
Türkiye'de yaklaşık 20 yıldan bu yana temsil edilen Merill Lynch, Tat Yatırım'ı satın alarak Şubat 2007'den bu yana Türkiye'de de aracılık faaliyetlerinde bulunuyor. Ve Merrill Lynch İMKB?ni lokomotif hisselerinde pozisyon taşıyor.
Lehman Brothes?ten sonra Merill Lynch?in sıkıntıya girmesi söz konusu aracı kurumda pozisyon olan yatırımcıları da satışa yönelttiği belirtiliyor. Merrill Lynch?in Türkiye ofisinde olağanüstü hal ilan edilirken Genel Müdür Kubilay Cinemre kimsenin telefonun çıkmıyor.
Merill Lynch Türkiye?deki pozisyonlarını BlackRock isimli yatırım fonu üzerinden gerçekleştiriyor. BlackRock ise İpek Matbaacılık, Koza Davetiye Global Yatırım Holding ve Doğan Grubu hisseleri başta olmak üzere borsanın büyük hisselerinde önemli miktarda pozisyon taşıyor.
Bank of America da 2 milyar dolarlık yeniden yapılandırma operasyonuna BlackRock?tan başlıyor. BlackRock yatırım şirketinde bulunan yüzde 49'luk hisse payının satılması öngörülüyor. Gelen bilgilere göre, satış konusunda henüz atılmış somut bir adım bulunmuyor. Ancak yapılan değerlendirmelerde Merrill Lynch 'in, BlackRock 'ta bulunan hisselerini satması durumunda 10 milyar dolar ek gelir sağlayabileceği ifade ediliyor.
Uzmanlar, bankanın bu satışlarla birlikte elde edeceği gelirleri kredi krizi nedeniyle 40 milyar dolara yaklaşan kayıplarını karşılayacağını belirtiyor. Merrill Lynch 'in kredi krizi nedeniyle bu yıl uğradığı kayıp daha şimdiden 6 milyar doları geçti. Bankanın önümüzdeki aylarda mevcut iştirakleriyle yeni satışlar yapabileceği belirtiliyor.
Merrill Lynch 'in 4.5 milyar dolarlık satışı gerçekleştirmesi ile birlikte, Bloomberg 'in piyasa değeri 20 milyar doları geçecek. Şirketin kurucusu ünlü milyarder ve aynı zamanda New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg 'in serveti ise satışın ardından 11.5 milyar dolara ulaşacak. Yapılan hesaplamalara göre, New York Belediye Başkanı böylece dünyanın en zengin insanları sırlamasında 65'inci sıraya yükselecek.
Kaynak: Ajanslar
İlgili haberler:
Ekonomi ?yüzyılda-bir?lik büyük bir krizde
