5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 1 Ekim 2008 günü tümüyle yürürlüğe girecek.
Bu tarihten itibaren milletvekilleri hariç halkın tümü Genel Sağlık Sigortası (GSS'ye)'na dahil olacak. Bu arada yeşil kartlılar da 2 yıl süresince GSS kapsamında yeşil kartları ile devam edecek.
Halen geçerli olan 3186 sayılı kanunun 2. maddesine göre; '...hiçbir sosyal güvenlik kurumunun güvencesi altında bulunmayan ve bu kanunun öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde belirlenecek aylık geliri veya aile içindeki gelir payı 4857 sayılı İş Kanunu'na göre belirlenen asgari ücretin vergi ve sosyal sigorta primi dışındaki miktarının 1/3'ünden az olanlara' yeşil kart verilmektedir. Yani kişi başına aylık geliri net asgari ücret olan 457,63 YTL'nin üçte birinden (152,54 YTL'den) az geliri olanlar bu haktan yararlanıyor.
1 Ekim 2008 gününden itibaren bu hesaplama değişecek. Asgari ücretin netinin değil brütünün üçte biri dikkate alınacak. Yani, aylık brüt ücret olan 638,70 YTL'nin üçte birinden (212,90 YTL'den) az aylık geliri olanların GSS primlerini devlet ödeyecek. Kısaca, 1 Ekim'den öncesi için 152,54 YTL, 1 Ekim ve sonrası için ise 212,90 yeni lira dikkate alınacak.
Gelirin hesaplaması değişiyor
Bugüne kadar yeşil kart müracaatlarında başvuru yapan kişinin birlikte ikamet ettiği ailenin gelirlerine bakılıyordu. 3816 sayılı kanunun 4. maddesine göre; '...aynı hanede yaşayan eş, ana, baba ve çocuklar ile üçüncü dereceye kadar hısımların gelirleri esas alınarak hesaplanır. Yukarıdaki fıkrada belirtilen hane halkı gelirinin hesaplanmasında her bir kişinin; a) Hizmet karşılığı olarak ücret veya yevmiye gibi nakdi gelirleri, b) Nakdi tarım gelirlerinin tutarı, c) Menkul veya gayrimenkul kira, faiz ve temettü gelirleri, d) Devletten, özel teşebbüslerden veya başka kişi ve kuruluşlardan elde ettikleri nakdi transfer ve hibe gelirleri, e) Yukarıdaki bendlerde belirtilen türlerden ayni gelirleri, göz önünde tutulur. Hane halkının her birinin yukarıdaki fıkraya göre elde ettiği nakdi ve ayni bütün gelirlerinin toplamı hanede yaşayan hısımların sayısına bölünerek her birinin gelir payının ikinci maddede belirtilen miktarın altında olup olmadığı tespit edilir.'
5510 sayılı kanun ile 1 Ekim 2008'den itibaren gelir hesaplanırken, sadece gelirlere bakılmayacak, harcamalara da dikkat edilecek. Yani, kişinin hiç geliri yoksa bile kirada oturuyorsa ödediği kira bedeli geliri sayılacak. Hiçbir gelirim yok diyenler için ise ne yiyip ne içtikleri sorulacak ve yedikleri içtikleri gelir hanesine yazılacak.
Genel Sağlık Sigortası primi ödemeyene sağlık yardımı yok
5510 sayılı kanunun 'Genel sağlık sigortası geçiş hükümleri' başlıklı geçici 12. maddesine göre; 'Bu kanunun yürürlük tarihinden itibaren iki yıl süresince bu kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi uygulanmaz. Bu sürede, 18.6.1992 tarihli ve 3816 sayılı kanun kapsamında yeşil kart verilen ve verilecek kişiler durumlarında değişiklik olmaması kaydıyla başka bir işleme gerek kalmaksızın bu kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır. 3816 sayılı kanun kapsamında yeşil kart almak için müracaat etmekle birlikte, 3816 sayılı kanun hükümlerine göre tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payının aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı; asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınır...'
Bunlara göre, hesaplama sonrasında bulunan kişi başına düşen geliri;
*** 212,90 ile 638,70 YTL arasında olanlar aylık 25,55 YTL,
*** 638.70 ile 1.277,40 YTL arasında olanlar aylık 76,64 YTL,
***1.277,49 YTL'den fazla olanlar ise ayda 153,29 YTL
GSS primini her ay ödeyerek sağlık hizmeti alabilecek. Ödenmesi gereken primden 1 YTL dahi borcu olanlara ise sağlık yardımı verilmeyecek.
Kaynak: ZAMAN
