Türk televizyonları halihazırda 13 ayrı ligden maç yayınlıyor bunun için 50 milyon dolar ödüyor. Buna karşın Süper Lig maçlarını İspanya ve Nijerya'ya satıyoruz.
Referans gazetesinden Kenan Başaran'ın yazısı...
TRT'nin tek tabanca olduğu dönemlerde televizyon izleyicilerinin en çok beklediği iki program vardı: 'Pop Saati' ve 'Avrupa'dan Futbol'. Pop Saati, 20 küsur yılı devirerek hâlâ daha yoluna devam ediyor. Pop Saati, 30'lu yaşlarını sürenler için, -güncel kliplere yer verse de- 'nostaljik' bir duygu veriyor. Defalarca izlesem yine de doyamam o jeneriğine mesela. Erhan Konuk'un çeyrek asırdır değişmeyen sunum ve duruşuyla Pop Saati her hafta TRT'de sevenleriyle buluşuyor.
Avrupa'dan Futbol da devam ediyor ancak neredeyse yüz kanalda. Çünkü özel kanallarla birlikte Avrupa futbolu kendi ligimizden bile bize daha yakın oldu.
Bizim ligimiz şifrelenip, belli kesimlerin sıcağı sıcağına takip ettiği bir futbol ürünü olurken, dünyanın en iyi ligleri şifresiz ekranlarımızda top sektiriyor.
Özel kanallar ve özellikle de spor kanallarının tek tek devreye girmesiyle 'içerik' ihtiyacı arttı. Bu durumda Avrupa'nın kalburüstü ligleri bir yana, küçük hatta ikinci ve daha da ötesi Brezilya ile Arjantin ligleri yayımlanır oldu. Elbette bu, futbolseverler için bulunmaz bir lezzet!
Diğer yandan artan ligler ve bunların yayımlandığı kanalların farklılığı futbolseverlere bir 'rehber' de gerektiriyor ki günlük gazeteler artık 'Futbol ekranı' şeklinde köşeler açıp hangi kanalda hangi maçın olduğunu haber verir oldu.
Bendeniz de 'hangi lig hangi kanalda' hizmetini sizlere bir 'topuk pası' kıvamında sunuyorum. Yazıma eklediğim tabloyu kesip 'ısrarla saklayın!'
Türkiye'de yabancı liglerin yayın haklarını ağırlıklı olarak Saran Holding bünyesindeki Saran Medya elinde bulunduruyor. Brezilya'dan Rusya'ya, Arjantin'den İngiliz ligine kadar hemen hemen tüm önemli ligler Saran'da. Sadece İspanyol La Liga TVS tarafından NTV'ye satıldı. Saran Media Spor Programları Direktörü Selim Usta ile yabancı ligler ve Turkcell Süper Lig'in başka ülkelere satışını konuştum. Ancak aramızda 'paslaşmadan' önce bize Radyo Spor'u gezdirdi Usta. Eski bir radyocu olarak, Saran'ın radyolarının fiziki ortamının mükemmel olduğunu söylemeliyim. Bir mikrofon, bir laptop kolaylığına kadar inmiş olmasına rağmen, Saran, radyo ortamına haddinden fazla yatırım yapmış.
Elinde 300 yabancı takım var
Tekrar odasına dönüp, Selim Usta ile başlama vuruşunu yaptık. 'Bir ligin üç türlü satış hakkı var: Ev sahibi takımın kendi ülkesine, deplasman takımının ülkesine ve üçüncü ülkelere satış hakkı' diyerek, Usta önce satış biçimlerini anlatıyor.
Saran Group, 1990'dan bu yana kulüplerin yayın haklarını satıyor. Bugün 10 Türk, 300 de yabancı takımın yurtdışı satış haklarına sahip.
Türk kulüplerinin maçları veya liginin satışında en bereketli dönem 2000 ve 2001 yılı oluyor. Çünkü 2000'de Galatasaray UEFA Kupası'nı kazanarak, '7 düvel'e Türkiye'yi tanıtıyor: 'Mesela 'Mısır'a gittik herkes Hasan Şaş'ı sordu', 'Galatasaray dediğimizde Hakan Şükür dediler' gibi hikâyeler anlatılır ya kaç yıldır, işte bunlar UEFA Kupası sayesinde oldu. Latin Amerika'dan Asya'ya kadar bir ilgi oluştu Türkiye'ye o zaman.'
İngiliz Premier League'i Türkiye'de ilk yayımlandığında yıllık 75 bin dolara mal olurken bugün fiyatı 3.5 milyon dolara kadar çıktı. Usta, bunun nedenini şöyle anlatıyor: 'Öncelikle İngiliz federasyonu yurtdışı yayın haklarını ihale yoluyla satmaya başladı. Bizim kanallar da birbiriyle rekabet ederken fiyatı yükseltti.' 'Peki İngiliz ligini alan kanal maliyetini çıkartıyor mu' diye sorduğumda ise Usta, 'Biraz zor' diyor.
İngiliz ligi çok pahalı
Televizyon kanallarının kendileri gibi aracıları pas geçmelerinin zararlarına olduğunu savunuyor Usta: 'Adam 'Niye gidip Saran'dan alayım. Kendim direkt alırım' diyor ama o zaman daha pahalıya patlıyor kendisine. Oysa bizim önemli ilişkilerimiz ve know-how'umuz var. Bu şekilde davranarak fiyatları da yükseltiyorlar. Fakat yine de yurtdışından satıcı firmalar bizi arayıp 'Böyle bir teklif var' diye sorar. Yıllardır çalıştıkları bir firmayı silip atmıyorlar yani.'
Ligine göre değişmekle birlikte, yabancı liglerin yayın haklarını 3-5 yıllık sözleşmeler karşılığında aldıklarını söylüyor Usta. En pahalı lig İngilizlerin. İngilizler liglerinin dış satışından 1 milyar doların üzerinde gelir sağlıyor. İngiltere'den sonra en değerli lig sırasıyla İspanya, İtalya, Almanya ve Fransa'nın. Tek tek bu liglerin Türkiye'deki kanallara 'eder'ini soruyorum ama malum 'ticari sır' duvarına çarpıyorum. Ancak Selim Usta yine de 'En küçükten en büyüğüne doğru olmak kaydıyla fiyatlar 100 bin dolardan başlayıp 3.5 milyon dolara kadar gidiyor' diyerek, 'var gerisini sen hesapla' demeye getiriyor.
Küçük ligler Rusya, Hollanda, Portekiz, Brezilya, Arjantin ve İngiliz ikinci ligi. Büyükler ise İngiltere, İtalya, İspanya, Almanya ve Fransa...
Usta, Türkiye'nin bokstan futbola kadar tüm yabancı spor yayınlarına ise yıllık toplam 50 milyon dolar ödediğini söylüyor. Usta, Türkiye'nin spor içeriğ ihracatının ise 15 milyon dolar civarında olduğunu kaydediyor.
Süper Lig Nijerya'da
Peki yıllık 170 milyon dolarlık yayın bedeline sahip olan Turkcell Süper Lig'in bir alıcısı var mı? Selim Usta, bu konuda öncelikle Digitürk'ün pek gönüllü olmadığını belirtiyor. 'Çünkü' diyerek, açıklıyor vaziyeti: '170 milyon dolar ödediği bir ligi 50 bin dolara satmak istemeyebilir. Digitürk'ün önceliği Türkiye. Yurtdışında şifreyle verilmesi gerekiyor. Çünkü Almanya'daki Türklere decoder satıyor.'
'İleride Süper Lig yayın ihalesine girer misiniz' diye sorduğumda ise Usta 'olabilir' yanıtını veriyor ancak, esasen ihaleyi alan kanala yurtdışı satışları konusunda danışmanlık yapmayı yeğleyeceklerini söylüyor. Usta, 'Çünkü biz yayın işine girersek bugünkü yayın satış işini bırakmamız gerekiyor' diyor.
Yine de Digitürk'ün anlayışını değiştirmeye başladığını anlatan Usta, Süper Lig'in bu sezon ilk kez İspanya'da yayınlanacak. Bunda kuşkusuz İspanyol hoca Aragones ile İspanya gol kralı Guiza'nın Fenerbahçe'ye gelmesinin etkisi var.
Usta bir diğer alıcının da Nijerya olduğunu söylüyor. 'Nijerya mı' diyerek şaşkınlığımı saklamayınca 'Bir fuarda Nijeryalı bir televizyon kanalı ile tanıştık. Yeni bir platform kuruyorlar ve bunun için de ilgi çekici ürün arıyorlardı. Türkiye'yi de Galatasaray'dan ötürü biliyorlar' diyor Usta.
'O halde Fenerbahçeli Saran, Galatasaray markasını kullanarak ligimizi satıyor' dediğimde Usta gülerek 'öyle demeyelim de' diyerek nasıl denilmesi gerektiğini anlatıyor: 'Galatasaray markasını Fenerbahçeli Saran kullanmıyor ama kulüplerin bizi yurtdışında tanıtması önemli. İnşallah Fenerbahçe Şampiyonlar Ligi şampiyonu olur, o zaman Türkiye hem Galatasaray hem Fenerbahçe ile anılacak.' Usta, Türkiye'nin dünyada hâlâ daha Galatasaray'la tanındığını belirtmeden edemiyor.
Turkcell Süper Lig ayrıca Brezilya ve Dubai'de yayınlanacak.
Yakın zamanda 'futbol maçlarının televizyon yayın hakkı'ndan ziyade, 'IPTV yayın hakkını' konuşacağımızı vurguluyor Usta: 'IPTV tüm dünyada yaygınlaşıyor. İnsanlar artık eve geldiklerinde önceden indirilip televizyonlarına yüklenmiş programları izleyecek. Dolayısıyla futbol maçlarını da böyle izleyecek. 2 yıl sonrakine değil ama bir sonraki ihale futbol maçlarının IPTV yayın hakkı şeklinde olabilir. Bir kanal IPTV hakkını alamadıktan sonra televizyon yayın hakkını almak istemeyecek. Çünkü insanlar maçları internet üzerinden seyredebilecek. Televizyondakine gereksinimi kalmayacak. 2011-2012'de IPTV Türkiye'nin gündemine tam oturacak ki zaten kanallar bu doğrultuda çalışmalar yürütüyor.'
Evet, son yıllarda futbolseverler kafelerde, kahvehanelerde, serviste, minibüste Ronaldo'dan, Messi'den, Kaka'dan, 'Ahmetli Mehmetli' Süper Lig'inden daha çok söz eder oldu. Televizyon yayıncılığı, 'anten'in karasal bağından kendini kurtarıp 'digital' genişliğe kavuşunca memleketin olimpizm ruhuyla ters orantılı olarak spor içerikli (daha doğrusu futbol) kanallar da arttı. E bu kanallara 'ürün' gerek. O nedenle bugünkü ecnebi liglerin sayısına şaşırmamalı. Üstelik Eskimo takımlarının (!) üzerine bile bahis oynatan resmi şirketler de olduğuna göre bu sayı daha da artacak. Yakında Azeri ligi ve Arap ligleri de başlarsa, şaşırmayın...
Hangi lig hangi kanalda | |
Lig | Kanal |
İngiliz Premier League | Digitürk |
İtalyan Serie A | NTVSpor |
İspanyol La Liga | NTVSpor |
Arjantin Ligi | NTVSpor |
Alman Bundesliga | Kanal 24 |
Fransız Liuge 1 | Kanal A |
Hollanda Eredivisie | D-Smart |
Portekiz Portuguese Liga | Digitürk |
Rus Premier League | Digitürk |
İskoç Premier League | D- Smart |
İngiliz Championship Ligi | D-Smart |
Brezilya Ligi | Digitürk |
Arjantin Ligi | NTVSpor |
Turkcell Süper Lig | Digitürk |
Şampiyonlar Ligi | Star TV |
UEFA Kupası | D-Smart |
