Küresel ekonomideki olumsuz konjonktür sürerken, Anayasa Mahkemesi'nin AKP'yi kapatmamam kararıyla iç siyasetteki belirsizliğin aşıldığı Ağustos ayında, sanayide mevcut duruma ilişkin değerlendirmeler ve ileriye yönelik beklentilerde kötümserlik dozu azalmadı.
Merkez Bankası ve Türkiye İstatistik Kurumu'nun, imalat sanayii işyerlerinde birlikte gerçekleştirdiği iktisadi yönelim anketinin Ağustos ayı sonuçları, sanayicilerin üretim, satış, sipariş, stok, ihracat gibi konulardaki durumu ve ileriye yönelik beklentilerinde son bir yılda artan kötümserliğin Ağustos ayında da sürdüğünü ortaya koydu.
Faaliyet gösterdiği sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla daha iyimser olan işyerlerinin üretim değeri ağırlıklı oranı, bir önceki aya göre artmakla birlikte sadece yüzde 10'da kaldı. Geçen yılın Ağustos ayında ise bu oran yüzde 22.9 düzeyinde bulunuyordu. Bu ay sanayicilerin yüzde 61'le büyük bölümü, durumun değişmediğini, yüzde 28.7'si ise bir ay önceye göre daha kötümser olduğunu bildirdi.
/**
Sanayi dalındaki genel gidişat (bir ay öncesine göre;%)
Daha Daha
İyimser Aynı Kötümser
Ağu.07 22,9 63,1 14,0
Eyl.07 18,9 67,8 13,3
Eki.07 16,1 65,9 18,0
Kas.07 15,4 65,5 19,1
Ara.07 14,0 66,2 19,8
Oca.08 13,9 63,2 22,9
Şub.08 9,4 64,8 25,8
Mar.08 8,1 55,5 36,4
Nis.08 8,2 52,1 39,7
May.08 6,6 55,8 37,6
Haz.08 5,3 51,6 43,1
Tem.08 5,6 52,2 42,2
Ağ. 08 10,0 61,3 28,7
**/
-ÜÇ SANAYİCİDEN BİRİNİN ÜRETİMİ ARTMADI
Son üç ayda üretiminin arttığını bildiren işyerlerinin oranı Ağustos aylarına göre yüzde 38.6'dan yüzde 31.4'e düşerken, mevcut kayıtlı sipariş miktarının normalin altında olduğunu bildiren işyerlerinin oranı yüzde 15.9'dan yüzde 30.7'ye, ihracat siparişleri normalin altında olanlar da yüzde 15,9'dan yüzde 31.7'ye yükseldi. Sanayicilerin yüzde 20,2'lik bir bölümü normalin üstünde mamul mal stoku bulunduğunu bildirdi.
-GELECEK ÜÇ AYDA NE BEKLENİYOR?
Sanayicilerin, toplam üretimde yüzde 21.8'lik paya sahip bir kesimi gelecek üç ayda üretim hacminin azalacağı yönünde görüş bildirdi. Yüzde 25.4 paya sahip bir kesim gelecek üç ayda satış fiyatlarını artıracağını açıkladı. Üretimdeki payı yüzde 15 olan bir kesim istihdam artışı, aynı oranda paya sahip kesim ise azatlımı öngörüyor.
Gelecek üç ayda alınacak ihracat siparişi miktarında düşüş bekleyen işyerlerinin oranı yüzde 19.2, toplam sipariş miktarında azalma bekleyenlerin payı da yüzde 20.6'ya yükseldi.
-YATIRIM HARCAMALARINI KISILIYOR
Geçmiş on iki aya kıyasla gelecek on iki ayda daha fazla sabit sermaye yatırımı harcaması yapmayı planlayanların geçen yıl Ağustos ayında yüzde 37 olan payı, bu yıl yüzde 19,9'a düşerken, söz konusu yatırımlarını kısacağını bildirenlerin oranı yüzde 15,7'den yüzde 30,7'ye çıktı.
-MALİYETLERDE ARTIŞ BEKLENİYOR
Son üç ayda ortalama birim maliyetlerinin arttığını bildiren işyerlerinin oranı yüzde 48.8'den yüzde 65.85'e çıkarken, gelecek üç ayda artış bekleyenlerin oranı da yüzde 40.7'den yüzde 44,3'e yükseldi. Son üç ayda maliyetlerinin değişmediğini bildirenlerin oranı yüzde 42,2'den yüzde 28.9'a, azaldığını bildirenlerin oranı yüzde 9'dan yüzde 5'e indi. Gelecek üç ayda maliyetlerinin aynı kalacağı beklentisinde olanların geçen yıl Ağustos'ta yüzde 53,3 olan oranı bu yıl yüzde 49,1'e inerken, maliyetlerde düşüş bekleyenlerin oranı da yüzde 6'dan yüzde 6,6'ya çıktı.
-ENFLASYON VE FAİZ BEKLENTİLERİ
Sanayicilerin, ileriye yönelik enflasyon ve faiz beklentileri de hızla yükseldi. Geçen yıl Ağustos ayında yüzde 8,6 olarak ölçülen, bu yıl Ocak'ta yüzde 8'e kadar inen üretici fiyat endeksinde (ÜFE) gelecek on iki aylık dönemde beklenen artış, bu yıl özellikle Nisan'dan itibaren yükselmeye başladı ve Ağustos ayında yüzde 12.4 düzeyinde çıktı.
Gelecek üç aylık dönemde kısa vadeli YTL faiz oranlarının artmasını bekleyenlerin oranı geçen yılın Ağustos ayında yüzde 10,5 düzeyinde bulunuyordu. Aralık ayında yüzde 8.1'e kadar düşen bu oran, bu yıl küresel dalgalanma ve artan iç siyasi istikrarsızlık paralelinde Şubat'tan itibaren artmaya başladı. Gelecek üç aylık dönemde kısa vadeli faiz oranlarında artış bekleyen sanayicilerin oranı Temmuz'da yüzde 59.8'e kadar yükseldi, Ağustos'ta ise yüzde 29.8 düzeyinde ölçüldü.
Kaynak: ANKA
