Askeriyenin Tekrar Kontrolü Ele Alması Ne Kadar Sürer?
Tarık Ali*
Pakistan?ın askeri diktatörleri asla sessizce gitmezler. Mareşal Eyüp, Mart 1969?da çıkan meşhur ayaklanmadan üç ay sonra görevden alınmıştı. General Yahya Khan, 1972?de Pakistan?ın altını üstüne getirdikten sonra ülkeden ayrıldı. General Ziya-ül Hak (içlerinde en ateşli olanı) Amarika Büyükelçisiyle birlikte kendi askeri uçağında 1988'de havaya uçurulmuştu. Ve şimdi General Müşerref nalları dikmek üzere. Pakistan geçici bir açmazın içinde. Ordu, Müşerref?in sessizce gitmesinden yana, ama hakkında açılan davalara da karşı.Ve geçen Cuma, Suudi İstihbaratının başkanı Prens Mugrin bin Aldül Aziz gizlice Pakistan?a gelerek, Müşerref ve koalisyon partisi liderleriyle görüştü. Müşerref için ?güvenli bir çıkış? yolu talebinde bulundu. Müşerref?in Manhattan, Texas ve Büyükada?daki sığınaklarından birine yerleşeceği düşünülüyor. General bunun yerine Pakistan?da golf sahasına yakın büyük bir arazide yaşamayı tercih edebilir, ama güvenlik problemleri bunu imkansız kılıyor.
Öyle ya da böyle yakında gidecek. Zaten son bir yıldır elindeki gücü hızla tükeniyordu. Eğer 2007 Kasım?ında dolan görev süresinde, makamını bıraksaydı, sizce halkın gözünde bir saygı kazanabilir miydi? Ama bunun yerine sıkı yönetim ilan etti ve Yüksek Mahkeme reisini görevinden azletti. Daha sonra, Ocak ayında Nicolas Sarkozy, Gordon Brown, Condoleezza Rice ve Avrupa Parlementosu Başkanına açık mektup yazdı. Cevap verilmeyen mektup, Müşerref?in eylemlerindeki gerçek nedenleri açıklıyor:
Bağlangıçta, neden ?ülkenin başı olmak? cümlesini kullandığım sizi şaşırtabilir. Bunun üzerinde durulması gerekiyor. General Müşerref?in anayasaya göre, görev süresi 15 Kasım 2007?de durdu. Görevi uzatmak için daha sonra başlattığı mücadele Pakistan Yüksek Mahkemesiyle olan tartışmayı da beraberinde getirdi. Müşerref?in görevini uzatma iddiası Yargıtay?da 11 hâkimin önünde karar aşamasındayken, Müşerref 3 Kasım 2007?de bu hâkimlerin çoğunu tutuklattı.
Böylece o anda donan hukuki süreci altüst ediverdi. Bunun yanında, Yüksek Mahkeme Reisini ve diğer yargıçları tutuklatarak (bundan daha büyük bir adalete saygısızlık olabilir mi?) anayasayı tehir edebileceğini ve bütün bağımsız yargıçları, yargıyı tasfiye edebileceğini gösterdi. Şimdiyse sadece kendi eliyle seçtiği, her ne derse kabul edecek itaatkâr hâkimler yerinde kaldı. Tüm bunlar aynı zamanda 3 Kasım 2007?de Yüksek Mahkeme tarafından verilen emre ve beyanata muhalif olmaktır.
Şimdi Müşerref rezil bir şekilde gidecek, birçok davayla suçlanıp, kademesinin altında güçlenip, büyüyen ve süratle yeni gücün tarafına geçen yol arkadaşları tarafından da terk edilmiş bir vaziyette. Ülke sorunsuz bir şekilde eski püskü diktatörlükten, eski püskü bir demokrasiye geçmiş oldu. Eski sistemden altı ay sonra, ahlâken obtüz (kalın kafa, küt), siyasi çeteler tekrar iş başına geçti; siyasi hava daha da kötüleşti. Bhutto?nun dul eşi ve adamları aşırıcı derecede popülerliğini yitirdiler. Uzun zamandır gözden düşmüş siyasetçilerin modası geçmiş ahkâmları ve yeniden dirilen sivil uşakları her gün ekran başındalar. Popüleritesi daha kötü olan Müşerref?i bertaraf etmek siyasilere biraz zaman kazandırabilir ama çok değil.
Yaygaranın ortasında, geçen hafta kap kacak havasını anımsatan büyük eğlendirici bir olay oldu, hükümeti yöneten ve ülkenin ikinci en büyük zengini olan Halk Partisinin kapıcı lideri Asif Zardari (karısı başbakanken sermayesi artmıştı), Müşerref?i rüşvetçilik ve ABD?nin resmi fonlarını özel banka hesaplarına boşaltmakla suçladı. Bir defaya mahsus kahkahanın sesi paranın çıkardığı gök gürültüsünü bastırmış oldu.
Müşerref?in ayrılması, ülkenin yüzleştiği gıda ve enerji krizi problemlerini öne çıkaracak. Enflasyon kontrol dışında ve Mayıs 2008?de yüzde 15?lere yaklaşıyordu. Birleşmiş Milletlerin Gıda ve Ziraat Organizasyonu dünya gıda stoklarının düşük olduğunu söylerken, Pakistan?da ekstra bir problem olarak yemek için evlerde kullanılan gaz fiyatları Kasım 2007?den beri yükseliyor. NATO askerlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için, yüksek oranda buğday Afganistan?a kaçırılıyor. Fakirler en kötüyü oynuyor ama orta-sınıftan aileler de Haziran 2008 istatistiklerine göre etkilendi ve Pakistan?ın yüzde 86?sı günlük ihtiyacı olan unu bulmada zorlanırken, suçu yeni hükümete yüklüyor.
Diğer sorunlar devam ediyor. Siyasetçiler zayıf ve Müşerref?in azlettiği yargıçları görevlerine iade etmekle meşguller. Baş Hakim İftikhar Muhammad Chaudry, ülkede en çok saygı duyulan kişi. Zardari, onu tekrar Yüksek Mahkemenin başında görmek istemiyor. Bu yüzden Uzlaşma için Cumhurbaşkanlığı önerebilir. Muhakkak bu ülkeyi kısa bir sure için bir arada tutabilir.
Elli yılın üzerinde Amerika, Pakistan Ordusuyla birlikte çalışıyor. Amerika enstrüman olarak Pakistan?ı tercih ediyor. Hiç bir şey değişmedi. Askeriyenin tekrar kontrolü ele alması ne kadar sürer?
*Tarık Ali?nin son kitabı, 'The Duel: Pakistan on the Flight Path of American Power' (Düello: Amerika Gücünün Uçuş Rotasında Pakistan) 15 Eylülde Scribner tarafından yayınlanacak.
Bu makale Mustafa Burak Sezer tarafından TİMETURK için tercüme edilmiştir.
