CHP'nin 7 yıl önceki 'YAŞ' çelişkisi

CHP, hem 1993'teki anayasa teklifinde hem de 2001 tarihli Demokratikleşme Raporu'nda YAŞ kararlarına yargı yolunun açılmasını istemiş. Mevcut durumu, hukuk devletine ve demokrasiye aykırı bulmuş.

CHP, tarihiyle çelişen politikalara imza atıyor. Darbe anayasasının değişmesi için çalışmalar yapan parti, artık anayasaya sadakat istiyor. Kürt sorunuyla ilgili yaklaşımı 87'deki Kürt Raporu'nun çok gerisinde. YÖK'ün kaldırılması konusundaki ısrarından vazgeçti. Susurluk skandalının açığa çıkması için mücadele ederken şimdi Ergenekon terör örgütünü savunuyor. Artık AB'ye de mesafeli. CHP'nin son çelişkisi Yüksek Askerî Şûra (YAŞ) kararları konusunda oldu. CHP Grup Başkan Vekili Kemal Kılıçdaroğlu, YAŞ'tan ihraç kararı çıkmamasını eleştirdi. 'Pazarlık yapıldığı' imasında bulundu. Ancak, CHP'nin 7 yıl önce YAŞ kararlarının yargı denetimine açılması için girişimlerde bulunduğu ortaya çıktı. Hem 1993 yılında Meclis Başkanlığı'na sunulan anayasa teklifinde hem de 2001 tarihli Demokratikleşme Raporu'nda YAŞ ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) kararlarına yargı yolunun açılması talep ediliyor. CHP, ordudan ihraç edilenlerin yargıda hakkını arayamamasının hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu belirtiyor.

Dönemin TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, 1993 yılında siyasi partilerden anayasa değişikliği teklifi hazırlamalarını istedi. CHP ve daha sonra bu partiye katılan SHP ayrı ayrı taslak hazırladı. Her iki parti de 12 Eylül Anayasası'nın başlangıç kısmının kaldırılmasını talep etti. CHP'nin taslağında anayasanın temel hak ve hürriyetleriyle ilgili bütün maddelerinin özgürlükçü bir yaklaşımla yeniden yazılması gerektiği vurgulandı. 1982 Anayasası'nın önce hak ve özgürlükleri belirlediği daha sonra getirdiği istisnalarla bunları kaldırma yoluna gittiğine dikkat çekildi: 'Bizim anlayışımıza göre, anayasa bireyin temel hak ve özgürlüklerini en geniş biçimde düzenlemeli ve güvence altına almalıdır. Birey-devlet ilişkisine yer verilirken bireyin haklarını daraltan ve özünü zedeleyecek sınırlamalara yer verilmemelidir.' Özgürlüklerin genişletilmesi gerektiğinin altını çizen CHP, şu tekliflerde bulundu:

'YAŞ ve HSYK kararları yargı denetimine açılmalı. Cumhurbaşkanının yetkileri azaltılmalı. Merkezci anlayışa son verilerek yerel yönetimler güçlendirilmeli. YÖK, tamamen kaldırılmalı. MGK, anayasadan çıkarılmalı. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi kaldırılmalı. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu'na anayasada yer verilmemeli. 12 Eylül paşalarına yargı yolu açılmalı.'

Deniz Baykal'ın genel başkanlığında 18 Haziran 2001'de hazırlanan Demokratikleşme Raporu'nda da 1982 Anayasası'nda yargısal denetim dışında bırakılan işlemler bulunduğuna işaret edildi. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler, YAŞ ve HSYK kararları ile kamu görevlilerine verilen 'uyarma' ve 'kınama' cezalarının yargı denetimi dışında bırakılmasının hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmadığı vurgulandı. Yargı yolunun kapalı olmasıyla ilgili şu değerlendirme yapıldı: 'Bu istisnaların hak arama özgürlüğü açısından da bir sınırlandırma niteliği taşıdığı açıktır. Hukuk devleti ilkesini tam anlamıyla yaşama geçirebilmek için, bu tür istisnaları ortadan kaldırmak ve tüm yürütme işlem ve eylemlerini yargısal denetime tabi tutmak gerekmektedir. Hukuk devleti adını verdiğimiz yönetim biçiminde, yargısal denetimin etkililiği kapsayıcılığına yani, kimi işlemlerin denetim alanı dışında bırakılmamasına bağlıdır.'