Ruanda hükümetinin 1994?te sadece 100 gün içinde nüfusun çoğunluğunu oluşturan Hutuların azınlıktaki Tutsiler ile onları koruyan ılımlı Hutuların yaklaşık 800 binini katletmesini araştırmakla görevlendirdiği komisyonun dün açıklanan raporu, Fransa?yı ?soykırıma doğrudan katılmak?la resmen suçladı. Çok sayıda katliamdan kurtulan kişi, araştırmacı ve yazarla görüşülmek suretiyle iki yıllık çalışmayla hazırlanan 500 sayfalık raporda Fransa?ya yöneltilen suçlamalar şöyle:
?Her türlü destek var?
?Hutu milislerinin soykırım hazırlıklarından haberdar olmak, soykırım hazırlıklarına katılmak, cinayetlerde faal rol oynamak, soykırımcılara istihbarat, strateji desteğiyle askeri eğitim sağlamak, öldürülecek kişilerin listesinin belirlenmesine katkıda bulunmak ve silah temin etmek?.
Balladur, Juppe, Villepin
Fransız desteği ?Siyasi, askeri, diplomatik ve lojistik doğası vardı? diye niteleyen raporda suçlanan ve yargılanması gerektiği belirtilen 13?ü siyasi, 20?si asker 33 üst düzey Fransız yetkili arasında şunlar var: Dönemin Cumhurbaşkanı François Mitterrand (1996?da ölmüştü), Başbakan Edouard Balladur, Dışişleri Bakanı Alain Juppe, Fransız dışişlerinin Afrika danışmanı Dominique de Villepin (2005-2007 arasında başbakanlık yaptı), Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Hubert Vedrine. Hutu liderlerle sıkı bağları olan Villepin, silah ambargosuna rağmen Ruanda?ya silah satılmasını sağlamıştı.
?Fransa yargılamalı?
Mitterand dışındakiler hala önemli konumlarda. Rapordaki gibi Ruanda hükümeti de suçlanan Fransız yetkililerin adalete teslim edilmesi çağrısı yaptı.
?Dava açabiliriz?
Acil dava açma planları olmadığını, ama raporun kişilere ya da devlete yönelik suçlamalar için temel oluşturabileceğini söyleyen Adalet Bakanı Tharcisse Karugarama, Fransa?nın Haziran-Ağustos 1994?te Ruanda?da yürüttüğü turkuaz operasyonunda Hutu milislerini katliamlara teşvik ettiğini söyleyip, rapordan alıntılar yaptı:
?Fransız askeri güçleri, Tutsiler ile Tutsileri saklamakla suçlanan Hutuları doğrudan öldürdü, kurtulan Tutsilerin bazısına tecavüz etti. Fransız ordusu soykırım altyapısını kabullendi, Hutu milislerinden kontrol noktalarında kalmalarını ve kaçan Tutsileri öldürmelerini istedi. Katliam politikasına Fransa?nın verdiği desteğin baskın doğası, Fransız askeri ve siyasi yetkililerin soykırımın hazırlanması ve işlenmesine suç ortaklığının göstergesi.?
Tecavüz tanıklıkları
Komisyona ifade veren Ruandalı kadınların yanlarına sığındıkları Fransız askerlerinin tecavüzüne uğradıklarına dair anlatımları ayyuka çıkarken, Kigali?nin Paris?i rolünü örtbas etmekle suçluyor, Paris ise suçlamaların resmiyet kazanmaması için Kigali?ye yoğun baskı yapıyordu. Rapor hükümete taa kasımda sunulmuştu.
Diplomatik ilişkiler koptu
Katliamları Nisan 1994?te dönemin Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana?nın uçağının düşürülmesi tetiklemişti. 2006?da Fransız bir yargıç, Habyarima?ya suikastla ilgili şimdiki Devlet Başkanı Paul Kagame?yi suçlamıştı. Kagame de, Fransa ile diplomatik ilişkileri kesmişti. Bu yıl Fransız Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner soykırımda rol aldıklarını reddedip siyasi hatalar yaptıklarını söylemişti. Kagame ise Avrupa mahkemeleri Ruandalı yetkililer hakkında tutuklama emrini kaldırmazsa Fransızlara soykırım davası açma tehdidi savurmuştu.
Kaynak: Radikal ve Ajanslar
