Haber Merkezi / TİMETURK
Afganistan makamları geçmişte Pakistan?ı Afganistan?ın güvenliğini bozmakla suçlasalar da son Afganistan Bakanlar Konseyi?nin açıklaması eşine daha önce rastlanmayan sertlikte bir bildiriydi. Pakistan makamları bu iddialara karşılık hem yalanlama da bulundular hem de Pakistan?ın da terörden muzdarip olduğunu dile getirdiler.
Bununla birlikte Afganistan?daki son Hint elçiliğine yapılan saldırı eyleminin Pakistan istihbarat birimi (ISI) tarafından yapıldığına inanan küçümsenemeyecek sayıda gruplar ve analizciler var. Bu kesimin değerlendirmesine göre bu son intihar eylemi Pakistan?ın Afganistan üzerindeki Hint nüfuzunu kırmaya yönelik bir çabasıydı.
Taliban üyelerini desteklemede (ISI)?nın rolü çok hassastır, batılı makamlar bu konuyu açıkça, yüksek sesle dile getirmeye pek yanaşmıyorlar. Hem İngiltere hem de ABD, çeşitli gruplara yaptığı yardımlardan dolayı Pakistan?ı açıkça itham etmekten kaçınıyor, bunun nedeni bir anlamda özellikle İngiltere?nin Pakistan?daki terörist faaliyetlerin istihbarat bilgilerine (ISI) vasıtasıyla ulaşabilmesidir denebilir.
Geçen ay RAND araştırma kurumu ABD Savunma Bakanlığı?nın isteği üzerine hazırlamış olduğu bir araştırma raporunda (ISI)?ya bağlı unsurların Taliban?a yardım ettiklerini açıkladı. Bu raporun yazarı Seth G. John, ?Taliban?ın ve diğer muhalif grupların Pakistan devleti içindeki bazı kişilerden yardım aldığını ileri sürerek bu yardımların önü kesilmedikçe bölgenin güvenliği her zaman için tehlikede olacaktır? dedi. Raporda bu yardımların Taliban?ın yaralı militanlarının tedavisini, mali yardımları ve lojistik desteği içerdiği belirtiliyor. Yine raporda (ISI) eğitmenlerinin Kuvetta, Mansehre, Şemşeto ve Paraçnar?da bulunan askeri karargahlarda Taliban militanlarını eğittikleri bilgisi yer alıyor. NATO makamlarının, (ISI) memurlarının Taliban?a eylem taktikleri ve askeri stratejiler bakımından destek olduklarını keşfettikleri de ayrıca raporda belirtilen konular arasında yer alıyor.
ARIKOVANI
Pakistanlı araştırmacı yazar Ahmed Reşid yeni çıkan ?Kaos?a düşüş? adlı kitabında 2001 yılından bu yana Hindistan?ın Afganistan?daki başarısının, İslamabad?daki arı kovanını dürttüğünü bu yüzde de Pakistanlıların Hindistan?ın Afganistan?ı etkisi altına aldığını düşündüklerine dikkatleri çekiyor. Bu arada bölgeyi yakından tanıyan bazı kişiler Hindistanlıların, özel mahfillerde Pakistan?ı kontrol edebilmek için Afganistan?ı bir araç olarak gördüklerini itiraf ettiklerini aktarıyorlar.
Afganistan uzmanı ve New York Üniversitesi Araştırma Merkezi Başkanı Barent Robin de Afganistan?ın bir süredir Hindistan ve Pakistan arasında bir mücadele sahnesine dönüştüğünü ifade ederek, İslamabad ve Yeni Delhi?nin üç ülkenin menfaatini ve güvenliğini göz önünde bulundurmaktan çok kendi Ulasal çıkarlarını düşündüklerini dolayısıyla burada Afganistan?ın ağır bir bedel ödediğine dikkat çekiyor.
SİYASİ DÜŞMANLIKLAR
1947?de kendi bağımsızlıklarına kavuştuktan sonra Pakistan ve Hindistan üç defa birbirleriyle savaştılar, şuanda bu savaşın ucunun Afganistan?a kadar ulaştığını görüyoruz. Her iki ülkede farklı yöntemlerle Afganistan?da kendi nüfuzlarını artırmak istiyorlar.
Geçmişte Pakistan Taliban örgütünün ortaya çıkmasını sağladı, çünkü Pakistan dış politik hedeflerine ulaşmanın yolunu Afganistan?da görüyordu. 2001 yılındaki 11 Eylül saldırısına kadar Pakistan Taliban?ı açıkça himaye etmekten çekinmedi. 2001 yılında Taliban?ın düşürülmesinden bu yana Hindistan Afganistan?a 750 milyon dolarlık bir yardım vaat etmiştir. Bu yardımı sayesinde Hindistan Afganistan?a yardımda bulunan en büyük uluslar arası yardım eden ülke olmuştur. 2003 yılında Hindistan Pakistan?ın beklemediği bir girişim olarak Celalabad, Kandahar ve diğer iki şehirde kendi konsolosluklarını açmıştı.
O zaman Pakistan alenen Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai?yi Hindistan?la gizlice anlaşmakla suçlamıştı. Yine İslamabad Hindistan?ın Celalabad ve Kandahar?daki konsolosluklarının kendi Belücistan eyaletindeki muhaliflere silah ve para sağladığını iddia etmişti. Ama buna karşılık olarak Hamid Karzai Pakistan?da güveni bozmak için Hindistan?a Afganistan topraklarını kullandırtmayacağını söylemişti.
SAVAŞ SAHNESİ
Şuanda Afganistan?da 4000 yakın Hindistan vatandaşı var bunların 400?ü Nimruz vilayetinde Dilaram-Zerenc otobanının inşasında çalışıyorlar. Şuana kadar birçok Hintli Taliban saldırısında hayatını kaybetti.
Yeni Delhi?de Politik ve Stratejik Araştırmalar Merkezi?nde Prof. Brahma Çelani, Hindistan?ın Afganistan?daki konumunu bildiği için birkaç hafta önce kendi memurlarına yapılacak bir saldırı endişesinden dolayı güvenlik önlemlerini artırmıştı diyor. Çelani yine Hint konsolosluğuna yapılan saldırı (ISI)?nın sadece Hindistan?da değil Afganistan?da da Hindistan aleyhine bir takım faaliyetleri giriştiğini açıkça gösteren mesajlar taşımakta olduğunu belirtiyor.
Afganistan uzmanı Dr. Barent Robin, insanlar Afganistan?daki savaşı Amerika ile İslam radikalleri arasında bir savaş olarak düşünüyorlar ama Afganistan Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerin savaş sahnesine dönüşmüş durumda diyor.
BBC muhabiri Aziz Hekimi?nin Afganistan analizi Ayhan Yıldırım tarafından TİMETURK okuyucuları için tercüme edildi.
