Kanuna göre, dış borcun tahsisi tanımının kapsamına YÖK, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri de alındı. Türkiye'nin, herhangi bir finansman kaynağından geri ödeme yükümlülüğü olmaksızın aldığı ayni veya nakdi yardım ile Türkiye'nin yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına verdiği ayni ve nakdi yardımlar, hibe sayılacak.
Hazine yatırım garantisi ve Hazine ülke garantisi vermeye, verilen garantilerin şartlarında değişiklik yapmaya; borç ve hibe vermeye; DPT'nin uygun görüşü ile gerçekleştirilmesi acil ve zaruri olan projeleri tespit etmeye ve gerektiğinde tespit edilen bu projelere Türkiye adına sağlanan dış finansmanın anlaşmalardaki koşullara bağlı kalmaksızın dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılmasına karar vermeye; Hazine Müsteşarlığının görüşü ve ilgili bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
Genel yönetim kapsamındaki mahalli idareler ile bağlı kuruluşları ve iktisadi teşebbüslerinin yurt içi piyasalarda yapacakları tahvil ihraçları, Müsteşarlığın iznine bağlı olacak. Bu iznin verilmesi, Hazine garantisi sağlandığı anlamına gelmeyecek. Söz konusu izin süresine ilişkin usul ve esaslar, Müsteşarlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenecek. Sermaye Piyasası mevzuatı hükümleri ise saklı olacak.
BORÇLANMA LİMİTİ DEĞİŞTİRİLEMEYECEK
Borçlanma limiti değiştirilemeyecek. Ancak borç yönetiminin ihtiyaçları ve gelişimi dikkate alınarak, bu limit yıl içinde en fazla yüzde 5 oranında artırılabilecek. Bu miktarın da yeterli olmadığı durumlarda, ilave yüzde 5 oranında bir tutar, Müsteşarlığın görüşü ve bakanın teklifi ile Bakanlar Kurulunun kararıyla yükseltilecek.
Bütçenin denk olması durumunda da borçlanma, ana para ödemesinin en fazla yüzde 5'ine kadar artırılabilecek.
Mali yıl içinde sağlanacak garantili imkan ve dış borcun ikrazı limiti, bütçe kanunuyla belirlenecek.
Dış borcun ikrazı halinde ilgili kurumlardan, ikraz edilen tutar üzerinden, bir defaya mahsus olmak üzere, yüzde 1 oranında ikraz ücreti alınacak. Bu oranı 5 katına kadar artırmaya Bakan yetkili olacak.
Kamu mevduat bankaları ile özel yatırım ve kalkınma bankaları hariç, kanun kapsamındaki kuruluşlarca sağlanacak her türlü dış imkan ile diğer kurum ve kuruluşlar lehine verilecek garantiler, Müsteşarlığın iznine bağlı olacak. Kamu yatırım kalkınma bankaları tarafından sağlanacak bir yıl ve daha kısa vadeli dış imkan, bu izin dışında tutulacak.
HİBE ANLAŞMALARI
Hazine'den sorumlu bakan, hibe alınmasına ilişkin anlaşmalarda değişiklik yapabilecek. Nakdi hibe vermeye ve bu yöndeki anlaşmaları imzalamak için Türkiye temsilcilerini tayine, Dışişleri Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığının uygun görüşü alınarak, bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Savunma ve güvenlik amaçlı hibelerde bu kural uygulanmayacak. Söz konusu hibe tutarları, müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanacak.
Türkiye Cumhuriyeti adına; yabancı ülkeler, yabancı ülkelerin kuruluşları, uluslararası kuruluşlar ve oluşturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına borç vermeye, bu borcun esas ve şartlarını belirlemeye, verilen borçların yeniden yapılandırılmasına ve bu yöndeki anlaşmaları imzalamak için Türkiye Cumhuriyeti temsilcilerini tayine Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
EXİMBANK'IN KREDİLERİ
Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş'nin (Türk Eximbank), Yüksek Danışma ve Kredileri Yönlendirme Kurulu tarafından yabancı ülkelere yönelik nakdi ve gayri nakdi resmi destekli ihracat kredileri ile 2 yıl veya daha uzun vadeli sigorta işlemlerine ilişkin olarak yıllık programında belirlenen ülkelere ilişkin ülke limitleri listesi, Bakanlar Kurulu tarafından onaylanacak.
Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş'nin bağlı olduğu bakan, yıllık programda yer alan yabancı ülkelerdeki banka ve diğer kuruluşlara açılacak 2 yıl ve daha uzun vadeli mal ve hizmet satış sözleşmeleri ile 2 yıl ve daha uzun vadeli sağlanacak sigorta desteğinin esaslarını ve finansal hükümlerini düzenlemeye yetkili olacak.
Bakan bu yetkisini, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek limitler çerçevesinde Türk Eximbank'ın Yönetim Kuruluna devredebilecek.
Türkiye açısından özel önem taşıyan ülkelerdeki kuruluşlara düşük faizli, düşük primli veya uzun vadeli tavizli nakdi ve gayri nakdi resmi destekli ihracat kredisi açılması konusunda, Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından bankaya görev verilebilecek.
ZARARLAR HAZİNE'DEN KARŞILANACAK
Banka tarafından açılacak tavizli nakdi ve gayri nakdi resmi destekli ihracat kredileri nedeniyle uğrayacağı gelir kayıpları ile Bankanın politik riskler nedeniyle kredi, garanti ve sigorta işlemlerinden doğabilecek zararları Hazine tarafından karşılanacak.
Bankanın tavizli resmi destekli ihracat kredileri nedeniyle uğrayacağı gelir kayıpları ile politik riskler nedeniyle kredi, garanti ve sigorta işlemlerinden doğabilecek zararlarının Hazinece ödenmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenecek.
Türk Eximbank'ın, yabancı ülkelere ve bu ülkelerdeki bankalar ve diğer kuruluşlara verdiği tavizli veya tavizsiz nakdi ve gayri nakdi resmi destekli ihracat kredileri ile yaptığı 2 yıl veya daha uzun vadeli sigorta işlemlerine ilişkin alacakların, 3 yıl veya daha uzun vadeli olarak yeniden yapılandırılmasına ilişkin anlaşmalar, Müsteşarlığın uygun görüşü ve Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından onaylanacak. Bunların 3 yıldan daha az süreyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin esasları ve finansman hükümlerini düzenlemeye Hazineden sorumlu Bakan yetkili olacak. Bakan bu yetkisini; Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek tutar veya süre limitleri çerçevesinde, Türk Eximbank Yönetim Kuruluna devredebilecek.
Müsteşarlık, kanun hükümlerine göre imzalanan garanti, ikraz ve hibe anlaşmaları kapsamında oluşan Hazine alacakları nedeniyle ilgili kuruluşlardan her türlü bilgi ve belge isteyebilecek.
ÖDEMELER, BÜTÇEYE KONULAN ÖDENEKTEN...
Makro ekonomik dengeleri gözeterek maliye ve para politikaları ile uyumlu bir şekilde nakit akışlarının yönetilmesi ve makul risk düzeyi çerçevesinde orta ve uzun dönemde en uygun maliyeti sağlayacak borçlanma yapısının oluşturulması amacıyla gerekirse borç yapısının değiştirilmesi için işlemler yapılması ve bunun için gerekli altyapının güçlendirilmesine, bakanın verdiği yetki çerçevesinde müsteşarlık yetkili olacak.
Nakit akışlarının yönetiminin gerektirdiği faiz ödemeleri, borç ve risk yönetimi kapsamındaki finansal tekniklerin kullanılmasından kaynaklanan ödemeler, müsteşarlık bütçesine bu amaçla konulan ödenekten karşılanacak.
Piyasa yapıcılığı sistemini kurmaya, sistemin işleyiş esaslarını belirlemeye ve işleyişiyle ilgili her türlü tedbiri almaya veya sistemi kaldırma, müsteşarlığın yetkisinde olacak.
NEMALANDIRMA
Genel bütçe kapsamındaki ödemeleri zamanında yapabilmek, nakit akımları arasındaki dönemsel farklılıkların ödemeler üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek amacıyla, kısa dönemli nakit ihtiyacını karşılamak için para piyasalarında nakit işlem yapmaya veya yaptırmaya ve bu amaçla teminat almaya ve vermeye, Hazine hesaplarında oluşacak nakit fazlalıklarını değerlendirmek amacıyla Merkez Bankası aracılığıyla nemalandırılmasını sağlayacak işlem yaptırmak da bakanın görevleri arasında yer alacak.
Nemalandırmaya ilişkin usul ve esaslar, Müsteşarlık ve Merkez Bankası tarafından belirlenecek. Para piyasası nakit işlemleri stoku, ilgili yıl bütçe başlangıç ödenekleri toplamanın yüzde 2'sini geçemeyecek. Bu oran, Bakan tarafından 2 kat artırabilecek.
İDARELERİN MALİ KAYNAKLARI
Genel bütçe kapsamındaki idareler, kendi bütçeleri veya tasarrufları altında bulunan her türlü mali kaynaklarını, Merkez Bankasına veya muhabirinde açılacak hesaplarda toplayacak. Kamu bankaları, mazbut vakıflar, özel kanunla kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile kefalet ve yardımlaşma sandıkları hariç özel bütçeli kuruluşlar, sosyal güvenlik kurumları, özel kanunla kurulmuş diğer kuruluşlar ile döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, KİT'ler; her türlü mali kaynaklarını, Merkez Bankasında veya Maliye Bakanı ile Hazine'den Sorumlu Bakan'ın ortak teklifi ve Başbakan'ın onayıyla belirlenecek esaslar dahilinde Türkiye'de yerleşik bankalar nezdinde kendi adına açtıracakları hesaplarda toplayacak.
Bu kuruluşlar, tahakkuk etmiş tüm ödemelerini bu hesaplardan yapacak. Kamu kaynaklarının bu madde hükümlerine aykırı şekilde değerlendirilmesinden elde edildiği belirlenen nemalar, genel bütçeye gelir kaydedilecek.
BORÇLANMA SENETLERİ
Hazine'nin devlet dış borcu kapsamında ortaya çıkan yükümlülüklerinin uluslararası sermaye piyasalarında mevcut muhtelif finansal araçlar vasıtasıyla yönetimi amacıyla takas tahlil türev ürünleri kullanmaya, nakit ile yurt içi ve yurt dışı menkul kıymetler şeklinde teminat almaya ve değerlendirmeye, teminat vermeye ve bu amaçla gerektiğinde yurt dışından menkul kıymet satın almaya, daha önce uluslararası sermaye piyasalarında ihraç olunan tahvilleri geri almaya, başka tahvillerle değiştirmeye ve benzeri işlemlere ilişkin anlaşma yapmaya Hazineden sorumlu bakan yetkili olacak.
Bu anlaşmalar, aksine bir hüküm yoksa imza tarihinde yürürlüğe girecek. Anlaşmalara ilişkin müzakereler, Hazine Müsteşarlığı tarafından yürütülecek. Borç ve risk yönetimi amacıyla daha önce ihraç olunan devlet iç borçlanma senetleri işlemiş faizleri ödenerek piyasa koşullarından alınabilecek, başka senetlerle değiştirebilecek veya gerektiğinde söz konusu senetlerin ana paraları ödenmeksizin sadece işlemiş faiz tutarları kupon ödeme tarihinden önce erken itfaya tabi tutulabilecek. Ayrıca bu amaçla takas dahil türev ürünler kullanılabilecek. Bu kapsamda nakit ile yurt içi ve yurt dışı menkul kıymet şeklinde teminat alınabilecek ve değerlendirilebilecek, teminat verilebilecek ve bu amaçla gerektiğinde yurt dışından menkul kıymet satın alınabilecek.
STRATEJİK ÖLÇÜTLER
Devlet iç ve dış borcu yönetiminde kullanılan finansal işlemler, faiz ve ana para geri ödeme tarihinde oluşabilecek diğer değişimleri dikkate alınmaksızın stratejik ölçütler esas alınarak gerçekleştirilecek.
Mali yıl içinde türev ürünler dahil olmak üzere ödenecek devlet iç ve dış borç ana para ödemeleri ile iç ve dış borçlanma tutarlarını, Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından yapacağı borçlanma tutarları ile borç verme tutarlarını, dış borcun ikrazı ve ikrazen ihraç edilmiş olan devlet iç borçlanma senetlerinden yapılan ana para tahsilatını ve türev ürünlerden ve para piyasası nakit işlemlerinden kaynaklanan teminatları bütçe dışında özel hesaplarda izlemeye bakan yetkili olacak.
Her ne suretle olursa olsun türev ürünler de dahil, yapılmış olan borçlardan doğan devlet iç ve dış borç faizleri ile ıskonto giderleri, genel giderler, teminatların faizleri ile Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından yapacağı borçlanma faizleri, bu amaçla bütçeye yeterli miktarda konularak ödeneklerle karşılanacak.
ISKONTO GİDERLERİ
Türev ürünler de dahil yapılmış olan borçlardan doğan devlet iç ve dış borç faizleri ile ıskonto giderleri, teminatların faizleri ile Hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para piyasalarından yapacağı borçlanma faizlerine ilişkin tertiplere yılının bütçe kanunu ile konulan başlangıç ödeneklerine, Bakanın teklifi üzerine yüzde 5 oranına kadar ödenek eklemeye Maliye Bakanı yetkili olacak. Bu ödeneklerden bütçenin diğer kalemlerine hiçbir şekilde para aktarma yapılamayacak.
Kullanıcı ve borçlu bütün kamu kurum ve kuruluşları, ikraz ve tahsis edilen krediler ile herhangi bir dış finansman kaynağından Hazine garantisi altında veya Hazine garantisi olmaksızın sağladıkları dış kredi anlaşmaları ve bu anlaşmalar kapsamındaki kullanım ve her türlü ödemeleriyle ilgili bilgilerini Müsteşarlığa verecek.
Dış proje kredisi kullanımları, dış borç kaydı ve dış borç kaydının muhasebeleştirilmesi, Müsteşarlığın sorumluluğunda, kullanımlara ilişkin sorumluluk, kullanıcı kuruluşlara ait olacak.
Risk hesabına yapılan ödemeler hariç olmak üzere dış borcun ikrazı ve ikrazen ihraç edilmiş olan devlet iç borçlanma senetleri suretiyle kullandırılan finansman imkanları için Müsteşarlığa ödenen ana para dışındaki taksit tutarları ile gecikme faiz ve cezaları, bütçeye gelir kaydedilecek.
Müsteşarlıktan izin alınmaması, belirlenen ikraz ücretinin Müsteşarlıkla talep edilen süre içinde ödenmemesi gibi yükümlülüklerini yerine getirmeyenler hakkında 750 YTL idari para cezası verilecek. İdari para cezalarının verilmesini gerektiren fiillerin 3 yıl içinde tekrarı halinde, verilen para cezası 2 katı, aynı süre içinde tekrarı halinde ise 3 katı artırarak uygulanacak.
UZLAŞMA
Hazine alacaklarıyla ilgili uzlaşma taksitlerinde, uzlaşma tarihinden bu yana gecikmeye düşen kurum ve kuruluşlar, uzlaşmadan kaynaklanan borçları ile gecikme faiz ve cezalarının tamamını, bu yılın sonuna kadar ödedikleri takdirde uzlaşmaları iptal edilmeyecek.
DEVLET ÜNİVERSİTELERİNİN DIŞ KREDİLERİ
Kanuna göre, devlet üniversitelerinin, 1 Ocak 2006 tarihinden önce imzaladığı dış kredi anlaşmaları çerçevesinde sağlanan ve ödemesi devam etmekte olan Hazine garantili dış borçlar, anılan kuruluşlara tahsisli olarak kullandırılacak.
İstanbul'da 2009'da düzenlenecek Dünya Bankası Grubu ve Uluslararası Para Fonu Toplantısı için organizasyon giderleri ile bu kapsamda yapılacak mal ve hizmet alımları, Kamu İhale Kanunu ve Kamu Mali Kontrol Kanununa tabi olmayacak. Giderler, Hazine Müsteşarlığının 2009 yılı bütçesine bu amaçla konulacak ödenekten karşılanacak.
Konut Edindirme Yardımı (KEY) hak sahiplerine yapılacak ödemelere ilişkin, Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığının (EGYO) yükümlülüğü için Müsteşarlık tarafından EGYO'ya ikrazen Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) ihraç edebilecek. EGYO'nun yükümlülüğünü aşan kısmı içinse Müsteşarlık tarafından EGYO'ye özel tertip DİBS ihracı yapabilecek.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğünün, vadesi geçmiş Hazine garantili kredilerinden müsteşarlık tarafından yapılan üstlenmelerden ve ikrazen kullandırılan kredilerinden doğan anapara, faiz, masraf ve gecikme zammından oluşan Hazine alacakları, TCDD'nin Ulaştırma Bakanlığından yol bakım ve onarım giderleri karşılığında mahsup edilecek. Söz konusu işlemden sonra kuruluşun bakiye borcu kalması durumunda, bu tutarı kuruluşun ödenmemiş sermayesine mahsuba, bakanın teklifi üzerine Maliye Bakanı yetkili olacak.
TMSF'NİN HAZİNEYE OLAN BORCU
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) 31 Aralık 2007 tarihine kadar verilen özel tertip DİBS'ten doğan veya doğacak anapara, faiz, masraf ve gecikme zammından oluşan Hazine alacaklarının bütçenin gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirmeksizin terkini, Bakanın teklifi üzerine Maliye Bakanı tarafından yerine getirilecek.
Bu işlem, TMSF'nin, faaliyet izni kaldırılan veya yönetimi ve denetimi kendisine devredilen bankalardan kaynaklanan alacaklarının takip ve tahsiline ilişkin hak ve yetkilerini ortadan kaldırmayacak.
TMSF, Bankacılık Kanununda sayılan gelirlerinden oluşan ve sigorta rezervi olarak tutulanlar hariç olmak üzere, faaliyet izni kaldırılan veya yönetimi ve denetimi kendisine devredilen bankaların her türlü mal, hak ve alacaklarından elde ettiği veya edeceği nakdi gelirleri, mevcut ve muhtemel çözümleme giderleri ve bu kapsamda diğer kurumlara yapılması zorunlu ödemeler düşüldükten sonra kalan tutarı, Müsteşarlığın ilgili hesaplarına Müsteşarlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde aktaracak. Bu çözümleme gelirlerinin aktarılması nedeniyle çözümleme giderleri için ilave kaynağa ihtiyaç duyulması halinde, sigorta rezervine başvurulmaksızın TMSF'ye Müsteşarlıkça özel tertip Devlet İç Borçlanma Senedi ihraç etmeye Bakan yetkili olacak.
