Haber Merkezi / TIMETURK
Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Başsavcısı Luis Moreno-Ocompo?nun Pazartesi günü Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir?i Darfur?da ?soykırım yapmakla? suçlaması, Sudanlılar tarafından ?haksız? bulunurken, uzmanlar da suçlamaları süper güçlerin Sudan Hükümeti üzerinde baskı kurmak için ?araç? olarak kullanmak istediklerine dikkat çekiyorlar.
Sudanlılar ICC başsavcısının suçlamalarına tepkili. Sudan?da bilişim sektöründen çalışan Hişam Osman başsavcıyı ?çifte-standart? yapmakla suçlayarak şöyle konuştu: ?Görülüyor ki, ICC dava açarken oldukça seçici. Filistin?de ya da Irak ve Afganistan?da yapılanlardan dolayı ABD ya da İsrail?e açılan bir dava yok.?
?Savcının iddiaları barışa darbe?
ICC Başsavcısı Ocompo, Sudan Başkanı el-Beşir?i Darfur?da yaşanan şiddet olaylarının arkasındaki ?planlayıcı? olmakla suçlamıştı. Sudanlı Osman, bu suçlamaya ?ICC?den kimse Darfur?a gelmedi ki! Tüm kanıt dedikleri şeyleri dışarıdakilerden toplamışlar? diye cevap verdi.
Sudan, ICC?nin suçlamalarını reddederken açılan davayı da Darfur?daki barış çabalarına ?darbe? olarak niteledi. Afrika Birliği de, Beşir?in hedef gösterilmesinin Afrika?nın en büyük İslam ülkesinde ?politik bir boşluk doğuracağı ve darbelere zemin hazırlayacağı? uyarısında bulunmuştu.
Uluslararası kamuoyundan en sert tepki Çin?den geldi. Sudan petrollerinin en büyük alıcısı ve ülkedeki en büyük yatırımların sahibi Çin, davanın Darfur?da barış umutlarını gölgelediği açıklamasını yapmıştı. Çin Dışişleri Sözcüsü Liu Jianchao, ?ICC kararları, Sudan?daki durumun istikrarına ve Darfur?daki problemlere yardımcı olmalıdır, bu ise tam aksi? dedi.
Sudanlılar da kararların ölümcül yankıları olacağından hemfikirler. 20 yaşındaki Sudanlı restoran işçisi Muhammed el-Zayn, ?Darfur?da biz de çözüm istiyoruz, ama ICC kararı buna yardımcı değil? diyor ve ekliyor: ?Korkarım bu yabancıların Sudan?a müdahale yolunu açacak?.
ICC 'büyük güçler için' bir ?araç?
Darfur olayları 2003?te patlak vermişti. Hartum rejimine karşı çıkan silahlı isyancılarla hükümet arasında çıkan çatışmalarda BM rakamlarına göre 300 bin kişi hayatını yitirmişti. 2 milyondan fazla kişinin de evlerini terk etmesiyle olaylar 21?nci yüzyılın en büyük insani dramlarından biri haline gelmişti.
ICC?nin kararlarının Sudan?daki ekonomik duruma da kötü etkileri olacağına da adını açıklamak istemeyen bir banka yetkilisi şu sözlerle dikkat çekiyor: ?Kararlar Sudan?daki büyüme trendine negatif etki yapacak. Tam da yabancı yatırımlar momentum kazanmıştı. Yabancılar istikrarsız bölgelere yatırım yapmak istemez?.
Uzmanlara göre de ICC suçlamaları, büyük güçlerin Sudan?da siyasi çıkarlarını elde etmeleri için bir araç. Hartum Üniversitesi?nden Hasan Hac Ali durumu şu sözlerle açıkladı: ?ICC başlangıcından beri güçlü devletlerin zayıf devletler üzerinde politik amaçları için kullandıkları bir araç oldu. ICC, ekserisi Sudan?a muhalif BM Güvenlik Konseyi?ne doğrudan bağlı?.
Sudan hükümeti sorunu çözebilir
Ali, başsavcının suçlamalarının Darfur?daki cinayetlerle ilgili olarak iki Sudanlının teslim edilmesi için baskı aracı görüşünü seslendirdi. Ali, ?Başsavcı Ocompo üzerinde Beşir?le ilgili suçlama yapması için baskılar olabilir? dedi.
Geçtiğimiz Nisan?da ICC, Sudanlı Bakan Ahmet Harun ve Ali Koşeb?in Darfur?daki vahşet nedeniyle teslim edilmesini istemişti. ICC?ye dahil olmayan Sudan bu kararı kabul etmemişti. The Independent?da bugün çıkan yorumda ABD?nin Beşir?in suçlanmasına ?soykırım? diyerek destek verebileceği ancak ?kendisi de ICC?ye dahil olmadığı için? Sudanlıların yakalanması için ?davullar çalmayacağı? belirtildi.
ICC başsavcısının açtığı davanın ?Darfur?daki isyancı grupların hükümeti zayıf görmesine neden olacağı ve bölgede yeniden savaş ihtimalini artıracağı? düşüncesine Uluslararası Afrika Üniversitesi?nden Hasan Mekki de şöyle destek verdi: ?ICC?nin kararı ve zamanlaması barış görüşmelerini askıya aldı?. Hükümetin Darfur?daki barış için ?bu fırsatı iyi değerlendirmesi? gerektiğine inanan Mekki, ?Hükümet iktidardaki Ulusal Kongre Partisi?nin Darfurlu üyelerinin Darfur sorununu ele almasına izin vermeli ve isyancı gruplarla görüştürmeli? dedi.
