Bütün bir yıl yaptığı çalışmaların karşılığını tercihler döneminde alacak olan adaylar, böylece hazırlanacakları mesleğe bağlı olarak da yaşam biçimini seçmiş olacak. Bu aşamada sık karşılaşılan bir sorun; üniversite adaylarının bir kısmının amaç belirlememiş olmaları, bir kısmının da meslekler hakkındaki bilgilerinin yüzeysel olması. En önemlisi ise tercihler yapılırken bireysel özelliklerin, ilgilerin, yeteneklerin göz önüne alınmaması. Adayların bir kısmı tercih yaparken yakın çevrelerindeki örneklere bakarak ve onların telkinleri ile karar veriyor. Yanlış tercih yapanlar sonrasında hayal kırıklığı ve zaman kaybına uğruyor. Son yıllarda tercihlerde gözlenen bir başka önemli etken de bazı öğrencilerin meslek seçiminden çok mezun olacakları üniversitenin seçimi üzerinde durmaları. Bu seçim adayların çok istedikleri meslekleri bile göz ardı etmelerine dolayısıyla kendilerine uygun olup olmadığına dikkat etmeksizin yanlış meslekler seçmelerine neden oluyor. Adayların tercihlerini belirlerken bu durumları dikkate almaları doğru karar vermenizi kolaylaştırır.
İŞ İMKANINI İYİ ARAŞTIRMALI
Öncelikle yükseköğretim programları ve meslekler hakkında çeşitli kaynaklardan (Rehberlik kitapları, meslek adamları, ÖSYM yayınları gibi) bilgi edinmeli, kendi ilgi ve yeteneklerinin farkına varmalı. Ayrıca her üniversitenin internette mutlaka sitesi vardır. Bu sitelere girip incelebilirsiniz. Üniversite tercihiniz özellikle iş yaşamınızdaki ilk yıllarda size fazlasıyla gerekli olacak. Hangi üniversiteden mezun olduğunuz işveren tarafından önemle değerlendirilecek. Sonraki yıllarda o ana kadar ki iş performansınız ve başarılarınız da buna eklenerek devam edecek. Tüm bunları dikkate alarak meslek ve üniversite seçimi yapmalısınız.
Tercih öncesi dikkat
ÖSS sonuçları açıklandı. Adaylar şimdi aldıkları puanla iyi bir bölümde okumak için hazırlıklara başladı. Peki üniversite ve bölüm seçerken nelere dikkat etmek lazım? Hangi meslek size göre? Aldığınız puanla nereye girebilirsiniz? Geleceğin gözde meslekleri neler? İşte tercihte bulunacak adaylar kafalarındaki buna benzer soruların cevabını bu yazı dizisinde okuyacak. Tercihlerinizi nasıl yapmanız gerektiği, meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken konular, hangi mesleklerin seçilebileceği konusunda önemli uyarılar yer alacak. Öte yandan sadece meslek değil, hangi üniversitede okuyacağınız da en az meslek seçiminiz kadar önemli bir yer tuttuğundan, üniversite seçiminde dikkat edilmesi gerekenlerle bu konuda 150 bine yakın öğrenci üzerinde yapılmış ?Öğrenci eğilimleri anketi'nden de çarpıcı kesitleri dikkatinize sunuyoruz.
Puanından çok başarı dilimin önemli
Tercih listesini düzenlerken kendi gerçeklerine uygun doğru tercih yapmak isteyen adayların 2008 Tercihler Kılavuzu'nu çok iyi incelemeleri gereki-yor. 2008-2009 öğretim yılı için yükseköğretim programlarına yapılacak Merkezi yerleştirme işlemine girecek adaylar 2008 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu ve bu kılavuz ile birlikte verilen tercih formundan faydalanarak tercih bildiriminde bulunacak. Adaylar, ÖSYS Başvuru Merkezlerinden bu kılavuzu 3,00 YTL ücret karşılığında temin edebilecek. Ayrıca kılavuz ÖSYM'nin http://www.o sym.gov.tr adresinde görülebilir. Kılavuz adayların tercihleri nasıl yapacaklarına ilişkin kuralları kapsıyor. Puan hesaplamalarında kullanılan veriler, puan
türlerindeki değişikliğe (Örneğin: Reklamcılık bölümü EA-2 den SÖZ-2 ye alındı.), testlerin ortalama ve standart sapmalarına göre değişebilir. Bu nedenle bu yılın puanlarıyla geçen yılın puanları birebir örtüşmez. Onun için puanı veri olarak kullanmak yanlış sonuç verebilir. Her ne kadar genel eğilimlerde çok büyük sapmalar olmasa da kontenjanların artması, son sınıf düzeyindeki öğrenci sayısının azalması, baraj puanların düşürülmesi orta alt sıralarda başarı sıralarında da değişikliğe neden olacak. Fakat yerleştirme, genel olarak belirli puanlara göre sıralamaya ve seçmeye dayanan bir mantığa sahip olduğu için adayların göstereceği yığılmalar üst sıralarda çok büyük değişikliğe neden olmayabilir. Bu nedenlerle başarı sıraları daha sağlıklı sonuçlar verebilir. Başarı sırasını esas alarak liste düzenlemelerinin doğru olacağını düşünüyoruz.
OKUL BİRİNCİSİ ŞANSLI
Okullarını birincilikle bitiren adaylar, bölümlerin genel kontenjanına ek olarak okul birincileri için ayrılacak kontenjanlardan yararlanacak. Adaylar sadece mezun oldukları yıl bu kontenjanlardan yararlanır. Okul birincileri için ayrılan kontenjanlar çok sınırlı. Bu nedenle tercihlerinin tümünü başka adaylar tarafından da çok istenen programlar arasından yapan okul birincileri, puanlarının yüksek, başarı sırasının iyi olmaması durumunda hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayabilir.
EN AZ 145 PUAN ŞART
Bu yıl ÖSS sonucunda tercihte bulunmak için en az 145 puan almak gerekiyor. ÖSS-SÖZ-1, ÖSS-SAY-1, ÖSS-EA-1, ÖSS-DİL alanlarından en az 145 alanlar açıköğretim, lisans ve önlisans programlarını tercih edebilecekler. Yine özel yetenek gerektiren sınavlara başvurmak için en az 145 puan almak gerekiyor ancak bazı bölümler 165 puan barajının aşılmasını öngörebiliyor. Yerleştirmede meslek lisesi çıkışlı adaylara ek puan verilen lisans programlarını tercih edebilmek için de en az 165 puan barajını aşmış olmak gerekiyor. Diğer lisans programlarını tercih edebilmek için (yerleştirmede meslek lisesi çıkışlı adaylara ek puan verilen programlar hariç) ÖSS-SÖZ-2, ÖSS-SAY-2, ÖSS-EA-2, ÖSS-DİL en az 165 puan gerekiyor. Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında mezun olan adaylara ek puan verilen lisans programlarını tercih edebilmek için programın ilgili puan türünden ÖSS-SÖZ-1, ÖSS-SAY-1, ÖSS-EA-1 ve DİL'den en az 160 puan almak gerekli.
Diğer lisans programlarını tercih edebilmek için (mesleki ve teknik ortaöğretim kurumundan mezun olan adaylara ek puan verilen lisans programları hariç) programın ilgili puan türünden ÖSS-SÖZ-2, ÖSS-SAY-2, ÖSS-EA 2 ve DİL'den en az 160 puan almak gerekiyor
Kendi alanında doğru sıralama
Adayların her puan türüne göre hesaplanan puanları, başarı sıraları sınav sonuç belgelerinde yazıyor. Sonuç belgesinde, bir adayın yerleştirmede kullanılmayacak olan Y- ÖSS puanları ve başarı sıraları yer almayacak. Adaylar kendi alanlarındaki lisans programlarına 0,8'ik puanları ile alan dışı bölümlere 0,3'lük puanları ile girecek. Ayrıca 2 yıllık bölümlere 0,3'lük puanları ile ve başarı sıraları ile yerleşecek.
Fakat tercih kılavuzunda, bölümlerin geçen yılki en son yerleşen öğrencisinin başarı sırası ve puanları yer alacak. Bu kılavuz incelenirken ilgili bölümün verilerinin, 2007'de en son yerleşen öğrencinin verileri olduğu unutulmamalı. Bu yılda birebir, aynı başarı sırasından alacağı anlamına gelmez. Seçilen bölümün kontenjanının artmış olması, taban puanını değiştirebilir. Bu nedenlerle tercihlerden sonra 'keşke x bölümünü yazsaydım, puanım yetecekmiş' demeyeceğiniz şekilde, çok istediğiniz ama başarı sırası sizden daha yukarıda görünen bölümlere de tercih lis-tenizde yer vermelisiniz. Ayrıca kendinize garanti altına alacağınız, kendi başarı sıranızın gerisinden de tercihlerde bulunmalısınız.
2008 tercih kılavuzunda tablo 3-A'da yer alan 2 yıllık meslek yüksek okullarına ait verilerde ise bazılarında ÖSS puanı, bazılarında meslek lisesi ilgili alan mezunu öğrenci verileri bulunuyor. Bilindiği gibi tablo 3-A'da yer alan 2 yıllık bölümlere öncelikli meslek lisesi ilgili alan mezunu öğrenciler yerleşecek. Meslek lisesi ilgili alan mezunu öğrencilerinden kontenjan dolmadığı takdirde farklı alandan öğrenciler, ÖSS puanlarıyla yerleştirilecek. 2008 ÖSYS tercih kılavuzunda en küçük puan sütununda 50 ile 100 arasında rakamlar var ise ilgili o bölüme geçen yıl en son meslek liseli ilgili alan öğrencileri kontenjanı doldurmuş anlamına gelir. O puan, meslek liseli o öğrencinin OBP'sini ifade eder. 2008 ÖSYS tercih kılavuzunda en küçük puan sütununda 145'in üzerinde bir puan var ise de meslek lisesi ilgili alan mezunu öğrencileri kontenjanı dolduramamış ÖSS puanı ile yerleştirme yapılmış demek ve yerleşen en düşük puanlı öğrencinin puanını ifade eder. Fakat yine de bu kılavuzda ki verilerin 2007 verileri olduğu, 2008'de bu verileri, bu yıl tercih yapacak öğrencilerin belirleyeceği unutulmamalı.
İyi düşün sonra üzülürsün
Tercih listenizde bölümleri, istek sıranızı bozmadan, yerleşmeniz zor olan bölümden kolay olana göre sıralamanız yararlı olacak.
İlk birkaç tercihinize 'puanım yeterli olmaz, başarı sıram çok gerilerde' düşüncesine kapılmadan sadece istediğiniz bölümleri düşünerek yapabilirsiniz.
Kazansanız bile kayıt olmayı düşünmediğiniz bir programa tercih listenizde yer vermeyiniz. Çünkü tercih yaptığınız içintekrar sınava girmeniz durumunda yerleşme şansınız azalacak. Ayrıca sınavsız geçişle bir yere yerleştirilen adayların AOBP katsayılarında düşme olmayacak.
Tercih kılavuzunda yeni açılan dolayısıyla 2007 ÖSYS'ye göre en küçük puanı ve başarı sırası bulunmayan bir bölümü tercihlerinizde yer verirken; o üniversite ve bölümün eş değeri olan yakınlardaki üniversite ve bölümün 2007 ÖSYS verilerini ve en önemlisi istek sıranızı göz önüne almanız gerekli.
'Mutlaka bir yükseköğretim programına yerleşmeliyim' diyorsanız kendi başarı sıranızın çok daha gerisinde başarı sırasına sahip olan yüksek öğretim programlarına da tercih listenizde yer verip kendinizi garantiye almalısınız.
Tercihlerinizi istek sıranıza göre oluşturduktan sonra tercih ettiğiniz yükseköğretim programlarının
?7? basamaklı kodlarını 2008-ÖSYS kılavuzundan dikkatli bir şekilde hatasız olarak önce tercih listenize yazın. Kodları kontrol ettikten sonra tercih formuna yazıp kodlayın.
