İranlılar Batılılarla işbirliği yapıyor

İran Çevre Koruma Örgütünün BM Kalkınma Programı (UNDP) ile birlikte başlattığı çitaları koruma programını, ABD ve İngiliz çevre koruma grupları da destekliyor.

Bir zamanlar Arap yarımadasından Hindistan'a kadar uzanan bir bölgede sık görülen Asya çitalarından şu anda İran'da sadece 60 ila 100 kadar kaldığı tahmin ediliyor.

Uzmanlar, İran'daki Asya çitalarının sayısının geçen 30 yılda yarıya düştüğünü de belirtiyor. Bu çitaların bazıları, İran'ın orta kesimindeki Yezd eyaletinin Bafg Dağı koruma alanında yaşıyor.

New York'taki 'Panthera' adlı sivil toplum örgütünün müdürü Luke Hunter, İranlılarla yaptıkları işbirliğinin, 'çitaları korumanın aciliyetinin politik farklılıkları aşmasının harika bir örneği olduğunu' belirtiyor.

Hunter, 'Hem İranlılar, hem de biz, politikanın çitaları etkilemesine izin veremeyeceğimizi kavradık. Eğer izin verirsek, çitaları kaybederiz' diyor.

İranlı yetkililer de işbirliğiyle ilgili benzer ifadeler kullanıyor. İran Çevre Koruma Örgütü Yezd şubesi yetkililerinden Ali Ekber Kerimi, 'Koruma ve yaban hayatın korunması için çalışan herkesi seviyorum. Kim olduğu önemli değil' ifadesini kullanıyor.

Merkezi ABD'de bulunan Yaban Hayatını Koruma Derneğinin Yezd alan direktörü İranlı Homan Covkar ise, 'Çitaları kurtarmak için acilen bir şeyler yapmalıyız. Onlar ulusal hazinemiz' diyor.

20. yüzyılın ilk yarısına kadar İran'da, aslanlar ve kaplanlar dahil 'Büyük Kedilerin' dördü de yaşıyordu; şimdi sadece leoparlar ve çitalar kaldı.

Asya çitaları, Afrika'daki kuzenleri gibi birer ölüm makinesi ve avlarının peşinde koşarken saatte 100 km hıza ulaşabiliyor.

KORUMA ALANI

Yezd ilinin uzak dağlık kesimlerindeki Bafg Dağı koruma alanı, 342 kilometrekarelik bir alan...

Kerimi, bu alanda bu yıl birkaç çita gördüğünü, bunlardan bazılarının yavruları olan dişiler olduğunu belirterek, bunun çitaların geleceği için ümit verici olduğunu belirtti.

İran Çevre Koruma Örgütü ve UNDP, çitaları koruma programını 2001'de başlattı.

Programa Londra Zooloji Derneği de mali yardımda bulunuyor.

2007'nin başlarında çitalardan 8'ini yakalayıp radyo vericileri yerleştirerek takip etme çalışmaları başlatıldı. Ancak şimdiye kadar sadece iki çita yakalanıp verici yerleştirilebildi. Üstelik bunlardan biri, daha sonra av konusunda çıkan bir kavgada bir leopar tarafından öldürüldü.

Covkar, kasım ayıyla birlikte daha fazla çita yakalayabileceklerinden emin...

UNDP'nin Tahran'daki üst düzey yetkililerinden Mehdi Kamyab, çita koruma programının, yeni yöntemler kullanılan 'lider bir koruma programı' olduğunu belirtti.

Hunter ise programın şimdiye kadar başarılı olduğunu, çünkü çitaların sayısının en azından sabitlendiğini belirtti.