Meclis, TOKİ'nin hesaplarını görüşüyor

Bayraktar, TBMM KİT Komisyonunda ele alınan TOKİ'nin 2006 yılı hesapları ile ilgili yaptığı konuşmada, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de yenileme, dönüşüm ve nitelikli konut üretimi tarzında olmak üzere yaklaşık 3 milyon civarında acil konut ihtiyacı bulunduğunu belirtti. Erdoğan Bayraktar, 2013 yılına kadar ise her yıl yaklaşık 600 bin yeni konut ihtiyacı olduğunun tespit edildiğini söyledi.

Bayraktar, 58, 59 ve 60. hükümetlerin Acil Eylem Planı ve Hükümet Programlarında, ''gecekondu sorununun çözümü'' ile ''alt gelir grubu ve yoksulların kira öder gibi ev sahibi olabilmesi'' konularına yer verildiğini anlatarak, bu doğrultuda TOKİ ile belediyelerin görevlendirildiğini anımsattı.

TOKİ Başkanı Bayraktar, 2003 yılından itibaren gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin büyük bir açılım yarattığını, sağlam ve bütüncül politikalarla Türkiye tarihinde ilk kez bu kadar büyük çapta bir planlı kentleşme ve konut atağı başlatıldığını söyledi.

TOKİ'NİN HEDEFLERİ

TOKİ'nin 2003 yılı itibariyle yeni bir misyon kazandığını vurgulayan Bayraktar, bu çerçevede kurumun hedeflerini şöyle sıraladı:

''Alternatif, yenilikçi uygulamalarla konut üretiminin belli bir model çerçevesinde gerçekleşmesini sağlayarak, konut piyasasını disipline etmeyi, kalite, sağlamlık, ucuzluk gibi hususlara dikkat ederek spekülatif oluşumlara mani olmayı, ülke nüfusunun ülke coğrafyasına dengeli bir biçimde dağılmasına yardımcı olmayı, düzenli kentleşmeye ciddi katkı sağlamayı hedefliyoruz.''

TOKİ'nin bu hedeflere bağlı bazı faaliyet alanlarının da tanımlandığını ifade eden Bayraktar, bu kapsamda ''doğal afet riski taşıyan yerleşim yerlerinden yeniden yerleşimi gerekenlere TOKİ tarafından uygun koşullarda konut ve iş yeri yapılacağını'' bildirdi.

Bayraktar, TOKİ'nin, özel sektörün gitmediği ihtiyaç bölgelerinde, yoksul vatandaşlara kira öder gibi uzun vadelerde ev sahibi yapmayı, gecekondu bölgelerini tasfiye etmeyi, şehri cazip kılan olanakları kırsal kesimdeki insanların ayağına götürmeyi ve göçün hızını kesmeyi ve kaçak yapılaşmaya set çekmeyi amaçladığını kaydetti.

''313 BİN 314 KONUT SAYISINA ULAŞTIK''

TOKİ'nin uygulamaları konusunda da bilgi veren Bayraktar, idarenin 5 Haziran 2008 itibariyle 81 il ve 421 ilçedeki bin 23 şantiyede 313 bin 314 konut rakamına ulaştığını bildirdi.

Bu rakamın ortalama hane halkı sayısı 4,5 olarak alındığında ''100 bin nüfuslu 14 şehir'' anlamına geldiğini anlatan Bayraktar, söz konusu konutların 267 bin 85'inin sosyal konut niteliğinde olduğunu ifade etti. Bunların 156 bin 737'sinin dar ve orta gelir grubuna, 68 bin 234'ünün ise alt gelir grubu ve yoksullara yönelik olduğunu ifade eden Bayraktar, 181 bin konutun sosyal donatıları ve çevre düzenlemeleri ile birlikte bitirilme aşamasına geldiğini bildirdi.

Bayraktar, konutların dışında 389 okul, 398 spor salonu, 35 kütüphane, 308 ticaret merkezi, 247 cami, 26 hastane, 72 sağlık ocağı, 10 yurt ve pansiyon, 11 sevgi evi ile 10 engelsiz yaşam merkezinin de inşaatlarına başlanıldığını ve büyük kısmının tamamlandığını kaydetti.

TOKİ Başkanı Bayraktar, ayrıca TOKİ'nin bugüne kadar 9,5 milyar YTL hak ediş ödediğini bildirdi.

HEDEF 500 BİN KONUT

Çevre düzenlemeleri kapsamında yaklaşık 17 milyon metrekare yeşil alan düzenlemesi, 2,5 milyon ağaç dikimi ve 3,5 milyon çalı peyzajının yapıldığını ifade eden Bayraktar, TOKİ'nin toplamda 500 bin konut üretme hedefini yakalamak için çalıştığını anlattı.

Bayraktar, bu kapsamda belediyelerle işbirliği halinde Kentsel Yenileme ve Gecekondu Dönüşüm Projelerine, alt gelir grubuna ve yoksullara yönelik sosyal konut projelerine, büyük şehirlerde uydukentler kurulmasına, orta ölçekli il ve ilçelerde örnek yerleşim birimleri oluşturmaya, altyapı arsa üretimi gibi konulara ağırlık verileceğini söyledi.

TOKİ'nin sadece 81 ilde değil, 421 ilçede de örnek uygulamalar yaptığını ifade eden Bayraktar, ''Merkezi hükümetin desteği ve yerel yönetimlerle işbirliğiyle vatandaşı da mağdur etmeden Cumhuriyet tarihimizde görülmemiş hızda ve kapsamda çalışma başlatılmıştır. Bu çerçevede 140 belediye ile toplam 150 bin 818 konutluk gecekondu dönüşüm protokolleri imzalanmış, 69 bölgede 31 bin 372 konutluk uygulama başlatılmıştır'' dedi.

Bayraktar, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde Karadeniz Bölgesinde turizmi geliştirmek amacıyla oteller yapılması konusunda da çalışmalar başlatıldığını söyledi.

TOKİ'nin yurt dışında da faaliyetlerini sürdürdüğüne dikkati çeken Bayraktar, bu kapsamda 2004'te Güneydoğu Asya'da meydana gelen deprem ve tsunami sırasında hasar gören Endonezya ve Sri Lanka ile Ekim 2005'te deprem felaketine uğrayan Pakistan'da konut projeleri uyguladığını kaydetti.

MÜTEAHHİTLERE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ

TOKİ olarak tüm faaliyetlerini özel sektörle işbirliği içinde sürdürdüklerini anlatan Bayraktar, şöyle konuştu:

''Daha önce bütün müteahhitler TOKİ ihalesine girerken bugün işin ciddi ve sağlam yapmayan müteahhitler, ihalelerimize girmeye cesaret edememektedir. TOKİ müteahhit firmaları sürekli denetim altında tutarak faaliyet raporları oluşturmaktadır. Böylece işi kaliteli yapanlarla yapmayanlar objektif bir performans değerlendirmesine tabi tutulmaktadır. TOKİ, müteahhitler, müşavirler, teknik elemanlar ve inşaat malzemesi üreticileri için bir okul haline gelmiştir.

İdaremizin uygulamalarıyla birlikte inşaat sektörüne olan güven artmış, kent ve çevre bilinci, buna paralel olarak ta konut alma bilinci de gelişmiştir.''

HASILAT PAYLAŞIMI

Bayraktar, daha sonra komisyon üyelerinin sorularını yanıtladı.

CHP Amasya Milletvekili Hüseyin Ünsal'ın sorusu üzerine Bayraktar, bugüne kadar arsa satışı karşılığı hasılat paylaşımı tarzında 50 civarında ihale yaptıklarını ve sadece bunlardan 2 ihaleyi feshettiklerini söyledi.

Bayraktar, ''Tabii içimiz kan ağlıyordu. YDK ile ''hasılat paylaşımı ihalelerine girip, işini yapmayan veya kötüye kullanan, açgözlülük yapan müteahhitlerin diğer ihalelere veya tüm kamu ihalelerine girmesin' şeklinde görüşmelerimiz de oldu. Belki bunu daha önce akıl etmemiz gerekirdi ama akıl edemedik. Niye? Yasa koyucu düzenliyor, biz uygulayıcıyız'' dedi.

Türkiye'de bugün 90 bin civarında müteahhit bulunduğunu bildiren Bayraktar, ''Bu Türkiye için bir handikaptır, içler acısı bir durumdur'' diye konuştu.

TOKİ olarak şimdiye kadar yaptıkları 2 bin 500 ihaleden Kamu İhale Kurumu ila sadece 3 defa şikayetler nedeniyle karşı karşıya kaldıklarını belirten Bayraktar, bu şikayetlerin de ikisinde kurumun kendilerini haklı bulduğunu, haksız görüldükleri diğer şikayeti de mahkemede bozduklarını söyledi.

Bayraktar, ''AKP'nin Müteahhitleri'' adlı kitabı da okumadığını bildirdi.

İhalelerde teminat alınmadığı eleştirilerine ilişkin ise Bayraktar, ''Burada mantık şudur; herkes gelsin ihaleye girsin, ihaleyi kazandığı zaman hemen orada teminat versin. İhaleye katılımı artırmak için yapılan bir fiildir. Daha sonra Danıştayın, işin ciddiyeti bakımından, herkes gelip bu işe girmesin gerekçesiyle...'' dedi.

Bedel tahmini konusunda YDK'nin biraz sert bir eleştirisi olduğunu anımsatan Bayraktar, şöyle devam etti:

''TOKİ olarak biz bunun bedelini belirleyelim. Örneğin biz, 'arsamızın bedeli 100 liradır, gelin ihaleye girin. Bizim arsamızın bedelinden fazla bize ne verirsiniz?' diye soruyoruz. '120 lira veririm' diyor. Buradaki bedeli inşaatı yapsın, yapmasın belli bir süre içinde bize ödemek zorunda. Bunu öderken bize, 'buradan elde edeceğin geliri bize bu gelirden vereceğini beyan et' diyoruz. Daha sonra da 'bu rakamdan fazla gelir elde edersen bize ne vereceksin' diyoruz.

Bu TOKİ'nin menfaatinedir. Gönlünüz rahat olsun. Bizim kasamıza 3,5 katrilyon girmiştir. Burada birinci derece önemli olan oran değil, idarenin aldığı paydır. Ama şu anda ihale oranları yüzde 40-50 arasındadır.''

Bayraktar, TOKİ'nin kendi kaynağını üreterek, iş yapmaya çalıştığını anımsattı.

MİLLETVEKİLİ LOJMANLARININ YERİNE YAPILAN 35 KATLI BİNA

Eski milletvekili lojmanlarının bulunduğu alandaki projede yol kenarında 35 katlı bir binanın yapıldığının, bunun bölgede yoğunluğu artıracağının ifade edilmesi üzerine Bayraktar, inşaatın çok katlı olmasının projenin gereği olduğunu söyledi.

Eski lojmanda 2 çok katlı bina bulunduğunu anımsatan Bayraktar, silüete aykırı herhangi bir şey yapmadıklarını, bu konutların, ''bölgeye aşırı yoğunluk getireceği'' söyleminin de çok doğru bir ifade olmadığını, binayı yeşil alandan daha fazla istifade etmek için yüksek yaptıklarını söyledi. Bayraktar, ''Bizim orada yaptığımız projeyi eleştirebilirler. Kıymetli arazilerde hem altyapı maliyetlerini azaltmak, hem de buralardan vatanı, milleti, ülkeyi asgari düzeyde kazandırmak istiyoruz'' dedi.

Bayraktar, İstanbul başta olmak üzere yine büyük illerden kaynak geliştirme projeleriyle elde ettikleri gelirle Türkiye'nin çeşitli yerlerinde diğer konutları yaptıklarını söyledi. Bayraktar, ''TOKİ bugün Hazine'den bir kuruş almadan bu tür bölgelerden elde ettiği kaynakla sosyal konutları yapmaktadır, diğer projeleri yürütmektedir'' diye konuştu.

Bayraktar, bu binaları imar mevzuatının müsaade ettiği ölçüde yaptıklarını belirterek, bu projeden devletin kasasına yaklaşık 450-500 trilyon civarında kaynak gireceğini söyledi.

Bugün yaklaşık bin 30 şantiyede faaliyetlerini sürdürdüklerini bildiren Bayraktar, bu şantiyelerin 30'unda müteahhitlerle ilgili problemleri, 65-70 şantiyede de imar, altyapı problemleri bulunduğunu ifade etti. Bayraktar, ''Şantiyelerimizin yüzde 10'unda problem bulunmaktadır. Bunların yüzde 80'i giderilebilecek, geri kalan yüzde 20'si ise kangren haline gelmiş problemlerdir'' şeklinde konuştu.