İhsan Toy?un haberi / 1453 Dergisi
Fetihten tam 555 yıl sonra, ister Sultan II. Mehmed?in ordusunda bir asker, ister bağımsız bir gözlemci, veya Hristiyan bir gezgin olarak İstanbul?un fethine yeniden tanık olacak ve kente giriliş anını neredeyse aynen yaşayacaksınız. Macar topçu ustası Urban?ın döktüğü toplara dokunup Kostantinopolis?in surlarına doğru topların patlamalarına şahit olacaksınız. Sultan II. Mehmed?in binlerce askerinin tekbir seslerini ve mehter marşını duyup belki de eşlik edeceksiniz. Dörtnala kalkmış atların nal seslerini, savaşan askerlerin kılıçlarından çıkan şakırtıları işitecek, atılan okların kulağınızın dibinden geçtiğini hissedeceksiniz.
29 Mayıs 2008 günü İstanbul?da bütün bunları yaşayabileceğiniz, dünyada bir ilk olacak nitelikler taşıyan, ?İSTANBUL 1453 Panoramik Müzesi? ismiyle bir açık hava müzesi açılıyor.
Burası 14 yıl önce Topkapı?daki Trakya Otogarı?nın olduğu, bu gün ise ?Topkapı Şehir Parkı?nın bulunduğu yer. Solunuza bakınca Edirnekapı?daki surları, karşıya bakınca Topkapı surlarını yani Kostantinopolis?e ilk Türk askerinin girdiği kapıyı ve sağınıza dönünce de Silivrikapı?daki surları görürsünüz. İşte Sultan II. Mehmed?in ?Fatih? unvanını alışına şahit olacağınız ve İstanbul?un fethini yaşayacağınız yer tam da burası.
3.000 m2 'lik bir alan içerisinde çerçevesi yani sınırları olmayan 360 derecelik bir resim düşünün. Resmin en temel özelliği ona bakıldığında üç boyut etkisi uyandırması. Üç boyut etkisinin sağlanması için izleyici resme ancak 14 metre uzaklıktaki bir platformdan bakacak. Resmin 650 m2'lik alanı gerçekten üç boyutlu ve alanda kuşatmada kullanılan topların, top arabalarının, barut fıçılarının imitasyonları var. 2350 m2'lik iki boyutlu resim alanı ise üç boyutlu bölgenin hemen arkasından başlıyor. Çalışma öylesine detaylı ki birebir insan büyüklüğünden başlayıp bütün detaylarıyla ince ince işlenerek ufka doğru küçülüyor. Eserdeki figürlerin sayısı 10 bin civarında.
Dünyada şu anda yaklaşık 30 kadar panoramik müze bulunmakta. Panoramik müzeler genellikle tarihteki önemli olayları tablolaştırmak için yapılmışlardır. En önemlileri, Waterloo Savaşı Panoraması, Osmanlı-Rus Savaşı'nı anlatan Kırım Savaşı Panoraması, Napolyon'un Moskova Savaşı Panoraması, Plevne Müdafaası Panoraması ve Mesdag Panoraması?dır. Bu panoramaların çoğu, 1800'lü yıllarda yağlı boya tekniğiyle ve olayın geçtiği yerde yapılmışlardır. Müzelerin bazıları yatay olarak bazıları da dikey olarak yarım panoramik özelliktedir.
?İSTANBUL 1453 Panoramik Müzesi?ndeki resmin dünyada mevcut 30 kadar panoramik müzeden ayrılan tarafı, hem yatay hem de dikey olarak tam panorama olmasıdır. Tam panorama, her yönde panoramik olmayı ifade ediyor. Gökyüzü de kubbesel olarak kesintisiz ve resmin üst bölümünü kapatıyor. Resim tam çerçevesiz ve sınırsız. Çerçevesi ve sınırı olan bir resim, ne kadar derinlik ve üç boyut duygusu uyandırırsa uyandırsın çerçevesini ya da sınırını görebiliyorsanız, onun sizden ne kadar uzakta asılı olduğunu anlarsınız. ?İSTANBUL 1453 Panoramik Müzesi?ndeki çalışmada resmin bittiği yer diye bir şey olmadığı için, resme bakan kişi optik alışkanlıklarıyla eserin gerçek boyutlarını kavrayamayacaktır. İzleyici, platforma çıktığı anda 10 saniye kadar sürecek bir şok yaşıyor. Bu durum, resmin gerçekliğini ve boyutlarını kavramayı sağlayacak referanslar, başlangıç ve bitiş gibi dayanak noktaları bulamamanın şaşkınlığıdır. Burası insana, kapalı bir mekana girildiği halde, bir şekilde tekrar üç boyutlu dış mekana çıkılmış duygusunu yaşatıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yapımına 2004 yılında başlanılan projede sekiz sanatçının yoğun emeği var. Fikrin sahibi ressam ve çizgi film yönetmeni Haşim Vatandaş aynı zamanda projenin koordinatörlüğünü de yürütüyor. Ramazan Erkut, Yaşar Zeynalov, Oksana Legka, Ahmet Kaya, Hasan H. Dinçer, Atilla Tunca ve Murat Efe?nin de görev aldığı bu müze Türk sanatçısının, imkan verildiğinde neler başarabileceğinin çok açık bir kanıtı olarak önümüzde durmaktadır.
Miniaturk ile başlayan İstanbul Modern Sanat Müzesi ve ?İSTANBUL 1453? Panoramik Açıkhava Müzesi ile devam eden İstanbul?a yakışan bu kalıcı kültürel çalışmaların ivmesini artırarak devam edeceği anlaşılıyor.
İstanbul?un, Essen (Almanya) ve Pécs (Macaristan) kentleri ile birlikte ?2010 Avrupa Kültür Başkenti? olmasının getirdiği ivme de kültürel ve sosyal alanlarda kentimize bir çok kalıcı kazanımlar sağlayacaktır.
Temennimiz bu vesile ile sürecin ?Musiki Çalgıları Müzesi? gibi dünyada sadece birkaç ülkede var olan başka bir örnekle devam etmesidir.
1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi dördüncü sayısında üç konuyu kapağına taşımış. Fethi Mübin ? Doç. Dr. Said ÖZTÜRK, İki Devlet Bir Kılıcın Peşinde ? Ahmet Ayhan ve Güneşin Modernist Kenti Barcelona ? A. Aylin Doğan?ın Barcelona Belediye Başkanı Jordi Hereu ile yaptığı röportaj.
Türkçe ve İngilizce olarak yayımlanan derginin üçüncü sayısında da Avrupa?nın büyük kentlerinin belediye başkanları ile yapılan röportaj geleneği sürdürülüyor. Derginin Genel Yayın Koordinatörü A. Aylin Doğan bu kez Barcelona Belediye Başkanı Jordi Hereu ile röportaj yapmış.
İçindekiler bölümüne bakıldığında bu güne kadar yayınlanan benzerlerine göre 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi?nde konu yelpazesinin oldukça geniş tutulduğu görülüyor.
Cumhuriyetin Tanığı İstanbul Eczanesi ? Osman BOLAT
İstanbul Bedestanı ve Kapalıçarşısı: Şehrin Alışveriş Merkezi ? Prof. Dr. Halil İNALCIK
Fethi Mübin - Doç. Dr. Said ÖZTÜRK
İstanbul?un Fethi?ne Davetlisiniz! ? İhsan TOY
İki Devlet Bir Kılıcın Peşinde ? Ahmet AYHAN
Güneşin Modernist Kenti: Barcelona Belediye Başkanı Jordi Hereu ile röportaj ? A. Aylin DOĞAN
Saraylarda Ehl-i Hıref?ten Sanayiye ? Prof. Dr. Önder KÜÇÜKERMAN
Birleşmiş Medeniyetlerin Başkenti: İstanbul ? Hüseyin SORGUN
Konstantiniyye, İslambol ve İstanbul Sikkeleri ? Şennur ŞENTÜRK
İstanbul veya Yitirilmemesi Gereken Bir Dünya Kenti ? Prof. Dr. Afife BATUR
İstanbullu Gramofon ? Taşkın SAVAŞ
Yaşayan Bir Gelenek; Vakıf Aşevleri ? Dr. Ahmet İNAN
Ahmet Nazif ZORLU ?Yapacaksan En İyisini Yap? ? Röportaj: Yılmaz PARLAR
Ortaköy Camii?nin Asıl Mimarı? ? Şerif ESENDEMİR
Birlikte Yaşamak ? Abdurrahman ŞEN
Ertuğrul Faciasına Dair Hakikatler ? Nabuo MİSAWA
Bir Heykeltraşın İçsel Yolculuğu Funda Gülay Günaydın ? Didem YEVKET
Derginin ajandasında da sergilerden yeni çıkan kitaplara, müzik dünyasından sinema dünyasına kadar bütün yönleriyle güncel İstanbul kültür ve sanatının panoramasının çıkarıldığı 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi?nin dördüncü sayısı İstanbul Kitapçısı?dan veya İstanbul?daki gazete bayilerinden satın alınabilir.
Resimler için tıklayınız
