Arap dili ve İslam araştırmaları uzmanı Mısırlı akademisyen Dr. Nasır Hamid Ebu Zeyd, yasakçı kültürün bu kadar yaygın olmasının sorumlusunun Arap dünyasındaki siyasi despotizm iklimi olduğunu belirtti.
Kahire Amerikan Üniversitesi?nde ?Sanat ve Yasakçı Söylem? konulu bir konferans veren Ebu Zeyd, aljazeera.net muhabirinin sorusunu yanıtlarken, ?yasakçı söylemin Arap toplumlarının neredeyse tamamında hakim olduğunu söyledi. Siyasi yasakçı, sosyal yasakçı ve akademik yasakçı bir zihniyetin her kesime musallat olduğunu, bunun yanında ?kendisini dayatmayan ama aslında tüm bunların bir parçası olan dini yasakçılığın da var olduğunu? ileri sürdü.
Din-sanat ilişkisine de değinen Ebu Zeyd, Kur?an?da tasvir sanatının derinliğine delil olarak Seyyid Kutub?un, ?EsTasvir El Fenni Fil Kur?an? (Kur?an?da Edebi Tasvir? adlı kitabını gösterdi ve ?Kur?an-ın uslubunda tasvir çok tercih edilen bir araçtır? dedi.
Mısırlı araştırmacı Seyyid Kutub?un Kur?an-ın eski tefsirlerinin ne kadar ?kuru? olduğunun da bilincinde olduğunu anlatan Ebu Zeyd, bu tefsirlerde Kutub?un ifadesiyle ?güzel ve lezzetli bir metin? bulunmadığını, Seyyid Kutub?un ?aslında bir edebiyat eleştirmeni olduğunu? ve ?Necip Mahfuz?u ilk keşfedenin de Kutup olduğunu? iddia etti.
Görsel sanatlara düşman olan işitsel bir kültür olarak nitelendirdiği kültürün hakim olmasını da eleştiren Ebu Zeyd, ?İnsan ve hayvan resimlerinin eski İslami kültürlerde yasak değil. Sadece put olarak kabul edilen heykeller yasak. Çünkü İslam, temelde putperestliğe ve şirke karşı. Peygamberimiz, İslamiyetin ilk yıllarında putları yıkmayı emreti ancak Arapların dünyaya açılmasıyla ve Müslümanların inançlarıyla ilgili tehlikenin geçmesiyle mabetlerde bulunan hiçbir puta dokunulmadı? dedi.
Hollanda yapımı ?fitne? adlı filmi de eleştirileren Mısırlı akademisyen, bu filmin sanatsal olmadığını ve sanatı etik ya da dini temelde değerlendirmemek gerektiğini söyledi.
TARİHSELDİR ZAMANSAL DEĞİL
Kur?an ayetlerinin zamansal değil tarihsel olduğunu ve hükmünü iptal etmek için değil, anlamak için Kur?an ayetlerini tarihi siyakına koymak gerektiğini ileri süren Ebu Zeyd, ?Çünkü Kur-an?da neshedilen ayetler değerinden hiçbir şey kaybetmeden halen Kur?an-ın bir parçası olarak okunuyor? diye konuştu.
Dini söylemin probleminin ?aklın devre dışı bırakılması? ve ?eleştirinin olmaması? olduğunu vurgulayan Ebu Zeyd, şunları söyledi; ?İnsan, her küçük ya da büyük sorunda bir yol göstericiye muhtaç hale geldi. Benim bir projem yok ben sadece araştırmacıyım. Anahtar kelime özgürlüktür, içinde bulunduğumuz krizden çıkmak için hepimizin düşünmeye ihtiyacı var.?
Konferansa Mısır?ın önde gelen bazı entellektüelleri ve araştırmacılar da katıldı.
Daha önce Kahire Üniversitesi?nde dersler veren Ebu Zeyd?in bir çok eseri bulunuyor. Bu eserlerden bazıları şöyle; Hakeza tekelleme İbni Arabi (İbni Arabi böyle buyurdu), El İmam Eş Şafii ve Tesisül Eydolociye El Vasatiye (İmam Şafii ve ortayol ideolojinin tesisi), Nakd El Hitap Ed Dini (En Nas,Es Sulta,El Hakika) ( Dini söylemin eleştirisi,nas,iktidar ve gerçek) ve Devair El Havf ( Korku halkaları).
1995?te Kahire?den ayrıldıktan sonra gönüllü sürgün hayatı yaşamak üzere gittiği Hollanda?da Leiden Üniversitesi?nde dersler veren Ebu Zeyd, sürgüne gitmeden önce hazırladığı bir araştırma tezinden dolayı kafirlikle suçlanmış ve bu suçlanma nedeniyle eşi boşanma davası açmıştı. Mahkeme de boşanmalarına karar vermişti.
Haberin arapça metni:
http://www.aljazeera.net/NR/exeres/92B392D1-E35C-4B6E-8237-31C50CE7879E.htm
