AİHM onaylarsa maymunluktan kurtulacak

Avusturyalı hayvan hakları savunucuları, ''Matthew Hiasl Pan'' adlı bir şempanzenin kişi ilan edilmesi'' isteğiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu. CNN'in haberine göre, Merkezi Viyana'da bulunan 'Hayvan Fabrikaları ile Mücadele Derneği', Pan'a bakan havyan barınağının iflas ettiğini ve kapanması durumunda bir mahkeme tarafından Pan'a bakacak bir vasi atanabilmesi için 26 yaşındaki şempanzenin yasal olarak 'kişi' ilan edilmesi gerektiğini bildirdi.

Dernek Başkanı Martin Balluch, 'Herkesin, hatta şempanzelerin bile adil yargılanma hakkı olduğu için AİHM'ye başvurduk' dedi.

Avusturya Yüksek Mahkemesi, ocakta verdiği kararla, yerel mahkemenin Avusturya yasalarına göre sadece insanların yasal vasileri olabileceği gerekçesiyle Pan'a bir yasal vasi atanması isteğini reddeden kararını onaylamıştı.

Yerel mahkeme, şempanzenin ne akıl sağlığının bozuk olduğunu, ne de tehlike içinde bulunduğunu belirterek, vasi tayin edilmesi için bu şartların gerekli olduğunu kaydetti, ama şempanzenin kişi olup olmadığı meselesini doğrudan ele almadı.

Şempanze 'kişi' ilan edilsin

Mahkemeye başvuranlar, şempanzenin 'insan' değil, sadece hukuki anlamda 'kişi' ilan edilmesini istediklerini belirtiyorlar.

Pan'ın 'kişi' ilan edilmesi kampanyaları çerçevesinde, ona geçen yıl insan ismi veren hayvan hakları savunucuları, şempanze 'kişi' değilse 'şey' olması gerektiğini savunuyor ve şempanze ile insanların birçok DNA'larının ortak olması nedeniyle Pan'ın 'şey' (nesne) olamayacağını belirtiyor.

Dernek Başkanı Balluch, 'Bu mesele çok büyük öneme sahip' dedi.

Hayvan hakları derneğinin baş hukuk danışmanı Eberhart Theuer ise 'eğer Pan kişi ilan edilmezse yurtdışına satılabilir veya ekonomik gerekçelerle öldürülebilir. Hayatı bu karara bağlı. Bu dava temel bir soruyla ilgili: İnsan haklarına kim sahiptir? Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine göre kim kişidir' dedi.

Boynu bükükler

Pan ve arkadaşı Rosi, 1982'de Sierre Leone'de daha bebekken yakalandı ve ilaç deneylerinde kullanılmak üzere Avusturya'ya sokulurken kurtarılarak bir hayvan barınağına gönderildi.

Ancak Şubat 2007'de hayvan barınağı iflas başvurusunda bulununca, hayvan hakları savunucuları, iki şempanzenin evsiz kalmasını önlemek amacıyla harekete geçti.

Yardımseverler, aylık bakımları 7 bin 800 doları bulan iki şempanzenin bakımı için para yardımında bulunmayı önerdi, ama Avusturya yasalarına göre ancak kişiler kişisel hediye kabul edebileceği için bu yardım girişim başarısız oldu.

Pan'ın vasisi olmak için başvuran Viyana'da yaşayan İngiliz vatandaşı Paula Stibbe ise, Pan'ın anayurdu Afrika'nın ormanlarında kendi başının çaresine bakabileceğini, ama kaçırılıp yabancı bir ortama getirildiği için vasi olmadan kendine bakamayacağını, bu nedenle onun adına karar verebileceğini söyledi.
Bayan Stibbe, 'Hiçbir akrabası olmadığı için, ona en yakın kişi olarak bu başvuruyu yaptım' dedi.